داود یاراحمدی کارشناس ارشد اقتصاد هنر و قائم مقام موسسه فرهنگی منادی تربیت گفت: تبادل اندیشه نیاز طبیعی جامعه بشری است و بدون زبان ترجمه این امر میسر نخواهد شد، با توجه به این مهم  شاید بشود گفت که ترجمه، در‌ها و نگاه‌های جدید علمی را در زمینه‌های مختلفی ادبی، علمی، فرهنگی، هنری و... و هر علم دیگری به هر جامعه‌ای وارد می‌کند.

شکل گیری ترجمه در اثر ارتباطات فرهنگی

او می‌گوید: ترجمه طی ارتباطات فرهنگی از طریق متن یا گفتار در بین جوامع مختلف شکل گرفته و تاثیرات خاص و به سزایی در روند و کارکرد‌های اجتماعی خود در تمامی ابعاد مختلف فرهنگی جامعه به وجود می‌آورد.

تغییر ذائقه فرهنگی در اثر افزایش آثار ترجمه شده

به گفته یاراحمدی، این مهم در اثر تکرار می‌تواند ذائقه فرهنگی هر جامعه را به آرامی به سمتی تغییر دهد که ساختار و شاکله اصلی جامعه، این اتفاق را متوجه نشود، شاکله‌ای که سال‌ها برای رسیدن به موقعیت اکنون؛  بودن یا نبودن را در مسیر چگونه بودن تعریف کرده اند. این همان ماجرایی است که اهداف و نشان شوالیه‌های فرهنگی دیگر کشور‌ها با رویکرد‌های متنوع و جذاب برای تسخیر هویت هر جامعه از ناکجا‌آباد در ذهن افراد کجا آباد متبلور می‌کنند.

این کارشناس گفت: اهمیت این موضوع زمانی دوچندان می‌شود که بدانیم از مجرای همین ترجمه، بی هیچ جنگ و خونریزی و هزینه‌های کلان، آرام آرام اشغال فرهنگی هر جامعه‌ای ممکن خواهد شد.

وی افزود: از سوی دیگر نیز این موضوع، اگر با درایت، نظارت کافی و فراخور نیاز هر قشر از جامعه، ترجمه آثار فاخر صورت پذیرد، ضمن کمک به رشد و اعتلای نشر و نویسندگان، می‌تواند هم افزایی مناسبی برای همپایی و تبادل تازه اندیشه‌ها در هر جامعه شکل بگیرد.

نیمی از کتب موجود در بازار ترجمه شده اند

یاراحمدی گفت: بازار نشر ترجمه، سالهاست که گوی فرهنگی کشور را از مولفان و نویسندگان کشور ربوده است. طوری که تقریبا بین ۵۰ الی ۶۰ درصد کتاب‌های منتشر شده کشور را در اختیار خود دارد.

چالش های حوزه کتب ترجمه 

قائم مقام موسسه فرهنگی منادی تربیت گفت: نبود حق کپی رایت، کتاب سازی، ترجمه‌های نامناسب و نامفهوم و بی سرو ته، ترجمه نارسا و غلط، بازنویسی ترجمه‌های پیشین، همه و همه از مواردی است که داد مترجمین حرفه‌ای را هم درآورده است.

به گفته یاراحمدی، ماجرای ترجمه تنها به دغدغه‌های مترجمان ختم نمی‌شود. روی دیگر سکه وقتی نمایان می‌شود که برخی از ناشران برای پایین آوردن هزینه سنگین تولید کتاب و سود بیشتر، خود پیشقراول ترجمه‌های نامناسب و نامفهوم و بی سرو ته از طریق بازنویسی ترجمه‌های پیشین می‌شوند.

تهدید زبان فارسی با افزایش بازار نشر ترجمه

یار احمدی گفت: به ظن خود بی هیچ پرداختی به؛ نویسنده، تصویرگر، صفحه آرا، ویراستار و گرافیست توانسته گوی سبقت را از دیگر ناشران رقیب خود ربوده و فروش خود را در این آشفته بازار تضمین کند، آشفته بازاری که طی چند سال اخیر، بازار نشر ترجمه زیر پله‌ای را شکل داده و کم کم زبان فارسی نیز در آثار ترجمه‌ای رو به زوال گذاشته و زبان فارسی را مورد تهدید قرار داده است.

به گفته این کارشناس، این در حالی است که وزارت فرهنگ و ارشاد به جای اینکه از طریق بررس‌های خبره بر این ماجرا نظارت داشته باشد تا اثری اصیل با معیار‌ها و استاندار‌های درست زبان و ادبیات فارسی منتشر شود، تنها سعی بر این دارد تا از نظر محتوایی کتاب را نظارت کنند. چرا که مبادا شبهه گناه آلود، لرزه بر سکان صدارتشان بیاندازد. این در حالی است که زبان فارسی هر روز، از هر سوی در هر اثر منتشر شده مورد بی مهری برخی از این ناشران و مترجمان واقع می‌شود.

وی افزود: علاوه بر این گونه ترجمه‌های زیر پله‌ای، بحث انتشار ترجمه کتاب بدون مجوز در فضای اینترنت را باید به این ماجرا افزود، ماجرای ترجمه، تیغ دولبه‌ای است؛ برنده که باید در دست اهلش قرار گیرد. هم بداند چه ببرد! و هم بداند چگونه ببرد.

به گفته یاراحمدی، نبود نظارت بر ورود بی رویه واردات صنعت نشر در کشور طی سال‌های اخیر، ذائقه خواننده و مخاطب را به سمتی پیش می‌برد که دلزدگی کاذب از نشر داخلی را به همراه خواهد داشت. دلزدگی که صنعت نشر را در ادامه با رکود و چالش بزرگ خواننده و مخاطب همراه خواهد کرد.

همراهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با نویسندگان کودکِ داخلی 

او می‌گوید: این اتفاق در بستر فضای نشر کتاب کودک که نیاز بیشتری به جذابیت‌های تصویرسازی، شکل و  فرم کتاب در بخش چاپ دارد، به دفعات دیده می‌شود، همراهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در خرید کتاب‌های بیشتر از نویسندگان داخلی در بخش کودک و نوجوان این مهم را شکل خواهد داد که چرخه نشر برای کمتر تمام شدن هزینه یک کتاب به سمت آثار ترجمه میل پیدا نمی‌کند و ذائقه کودک و نوجوان ایرانی کمتر دستخوش تغییر و فانتزی ذهنی غیر بومی قرار خواهد گرفت.

او می‌گوید: تقویت و رشد اعتلای ادبیات کودک و نوجوان، حمایت از نویسندگان کودک و نوجوان برای تولیدات آثار فاخر، حمایت از تصویرگران برای خلق آثار بهتر، حمایت از چرخه صنعت چاپ از دیگر نتایج افزایش کتاب‌های تالیفی است.

لزوم برقراری تناسب تولیدات ترجمه

وی افزود: پس تناسب تولیدات ترجمه از مواردی است که مسئولین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به عنوان محوریت و سکاندار بخش کتاب کودک و نوجوان کشور، چه به لحاظ حمایتی و چه به لحاظ مجوز نشر، بایستی توجه لازم را داشته باشند.

حمایت از ناشران در جهت ترجمه آثار نویسندگان ایرانی  

یاراحمدی گفت: تناسب لازم در این ماجرا شاید ۳۰ به ۷۰، نسبت ترجمه به تولیدات نشر داخلی باید باشد. از سوی دیگر حمایت لازم از ناشران برای ترجمه آثار نویسندگان ایرانی در عرصه بین الملل، می‌تواند یکی از راهبرد‌های موفق برای حمایت از صنعت نشر کتاب و ترجمه به صورت درست‌تر در کشور باشد.