خراسان شمالی از لحاظ بافت جمعیتی شرایط ویژه‌ای دارد و ۴۴ درصد از اقوام کرد، ترک، لر و ترکمن در این خطه از شمالشرق کشور در نواحی روستایی سکونت دارند و این نکته بیانگر اهمیت و نقش روستا در اقتصاد استان دارد.

۸۴۰ روستای این استان از جمعیتی بالغ ۴۴۰ هزار نفر تشکیل شده است که همین جمعیت زیاد اقتصاد استان را به سمت کشاورزی و دامپروری سوق داده است و رسیدگی به این جوامع چرخ استان را هم خواهد چرخاند.

سابقه امر نشان می‌دهد که در گذشته‌ای نه چندان دور بسیاری از شاخص‌های زیرساختی نواحی روستایی این خطه تکمیل نبود و موجب شد تا روستاییان برای زندگی بهتر به حاشیه شهر‌ها مهاجرت کنند و این امر حاشیه نشینی را در شهرستان‌های استان رواج داد به طوری که ۳۰ درصد جمعیت کنونی بجنورد مرکز خراسان شمالی حاشیه نشین هستند.

مطالعات آماری سند آمایش سرزمین نشان می‌دهند نسبت روستا‌های خالی از سکنه استان از ۲۷ درصد در سال ۸۵ به حدود ۳۶ درصد در سال ۹۵ افزایش یافته است که این به معنای رشد سرعت در روند تخلیه آبادی‌های کوچک استان است.

گرچه به برکت نظام جمهوری اسلامی روز به روز شرایط رفاهی و زیرساختی روستا‌ها در این منطقه بهبود یافت، ولی در مدت کوتاه فعالیت دولت سیزدهم این شاخص‌ها رشد روزافزونی را نشان می‌دهد و بازنگری طرح هادی ۱۳۰ روستا، اختصاص ۲ هزار هکتار زمین به توسعه روستایی، صدور سند برای ۸۰ درصد واحد‌های روستایی، آسفالت معابر ۸۰ روستا، آبرسانی به ۱۰۷ روستا، ساخت ۹۲۰ واحد مسکونی و پرداخت ۴۹۰ میلیارد تومان وام اشتغالزایی از عمده‌ترین این فعالیت‌های زیرساختی دولت است که در مدت کوتاه یکساله در این خطه از شمالشرق کشور انجام شد.

بازنگری طرح هادی ۱۳۰ روستا

طرح هادی روستایی طرحی است که در سال ۱۳۷۸ به تصویب هیات دولت رسید و ضمن ساماندهی و اصلاح بافت موجود، میزان و مکان گسترش آتی و نحوه استفاده از زمین برای عملکرد‌های مختلف از قبیل مسکونی، تولیدی، تجاری و کشاورزی را بر حسب مورد در قالب مصوبات طرح‌های ساماندهی فضا و سکونتگاه‌های روستایی یا طرح‌های جامع ناحیه‌ای تعیین می‌نماید.

این طرح در خراسان شمالی به خوبی اجرایی و با گذشت ۱۰ سال در حال بازنگری است.

مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان شمالی در این زمینه عنوان کرد: طرح هادی در ۴۳۳ روستا معادل ۶۰ درصد از این مناطق استان اجرا شد که این رقم هفت درصد از میانگین کشوری بالاتر است.

وی اظهارداشت: ۷۲۲ روستا از ۸۴۰ روستای استان بالای ۲۰ خانوار جمعیت دارد که برای تمامی این روستا‌ها طرح هادی تهیه شده است و این طرح در ۴۳۳ روستا معادل ۶۰ درصد از روستا‌های بالای ۲۰ خانوار استان اجرا شده است.

زارعی یادآور شد: بازنگری طرح هادی در ۱۳۰ روستای استان انجام شده است و این اقدام در سایر روستا‌ها پیگیری می‌شود و اکنون این طرح در ۲۶۷ روستای استان نیازمند بازنگری است.

وی تصریح کرد: اکنون ۷۵ درصد از جمعیت روستا‌های این استان از مزایای طرح هادی بهره‌مند هستند چرا که این طرح از روستا‌های پرجمعیت آغاز شد و شمار زیادی از این قشر زیر پوشش قرار گرفت.

مدیرکل بنیاد مسکن خراسان شمالی افزود: امسال اجرای طرح‌های هادی در استان ۶ هزار و ۲۵۰ میلیارد ریال اعتبار دارد و اکنون این پروژه‌ها در ۲۰۰ روستا با حجمی معادل یک میلیون و ۲۰۰ هزار متر مربع در دست اجراست.

آسفالت معابر ۸۰ روستا

مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان شمالی در ادامه به طرح نهضت آسفالت اشاره کرد و گفت: نیمه نخست امسال ۲۰۰ هزار مترمربع از معابر ۸۰ روستای استان آسفالت و برای آسفالت این میزان از معابر روستایی استان علاوه بر استفاده از قیر رایگان، ۵۰ میلیارد تومان اعتبار هزینه شد.

هادی زارعی افزود: رویکرد ما افزایش خدمات رسانی در روستا‌ها و کمک به ماندگاری این قشر تولیدکننده در این مناطق است و در این زمینه اجرای طرح هادی یکی از رسالت‌های این بنیاد محسوب می‌شود.

وی اضافه کرد: سال مالی جاری با عملیاتی شدن پروژه‌های عمران روستایی، تحولی بزرگ در توسعه و عمران روستایی استان شکل خواهد گرفت و امسال در ۲۶۳ روستای استان عملیات زیرسازی و آسفالت از محل اعتبارات ملی، قیر رایگان و مشارکت دهیاری ها، ریاست جمهوری و محرومیت زدایی انجام می‌شود.

اختصاص ۲ هزار هکتار زمین به توسعه روستایی

معاون عمران روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان شمالی نیز در مورد عملکرد توسعه روستایی دولت سیزدهم عنوان کرد: تاکنون ۲ هزار هکتار زمین با همکاری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان برای توسعه روستا‌ها اختصاص یافته و در محدوده طرح هادی قرار گرفته است.

علی اکبر صابری اظهارداشت: این زمین‌ها برای ساخت و ساز در ۳۰۰ روستا‌های استان تامین شده است و خوشبختانه مشکلی در زمینه تامین زمین برای توسعه روستا و الحاق به طرح هادی وجود ندارد.

وی با بیان اینکه تقاضای مردم روستا‌ها برای تامین زمین مورد نیاز ساخت مسکن بدون پاسخ نمانده است گفت: بعضا زمین به صورت منفصل در مجاورت روستا‌ها تامین و شهرک ایجاد شده است که دستگاه‌های خدمات رسان باید زیرساخت‌های لازم را در این شهرک‌ها تامین کنند.

صابری خاطرنشان کرد: زمین‌هایی که از طرف منابع طبیعی و آبخیزداری در محدوده طرح هادی روستا‌ها قرار می‌گیرد، با قیمت مناسب به روستاییان واگذار می‌شود و این بنیاد بدون صرف اعتبار عمرانی و از محل این منابع، برای زیرسازی و خیابان کشی این مناطق اقدام می‌کند.

صدور سند برای ۸۰ درصد واحد‌های روستایی

صابری در بخش دیگر سخنان خود صدور سند مالکیت را از دیگر اقدامات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در روستا‌ها عنوان کرد و گفت: ۸۱ هزار جلد سند مالکیت واحد‌های مسکونی معادل ۸۰ درصد از اماکن روستایی استان صادر شد.

وی اظهار داشت: این بنیاد صدور سند برای روستاییان و شهروندان ساکن در شهر‌های زیر ۲۵ هزار نفر جمعیت را بر عهده دارد و در این زمینه تسهیلات و شرایط بسیار مناسب در نظر گرفته شده است.

معاون عمران روستایی بنیاد مسکن خراسان شمالی با بیان اینکه استان در صدور سند مالکیت برای واحد‌های مسکونی در جایگاه مناسبی میان استان‌های کشور قرار دارد افزود: روستاییان و شهروندان ساکن در ۲۲ نقطه شهری استان می‌توانند با قیمت بسیار کم از مزایای سنددار شدن خانه بهره‌مند شوند.

وی ادامه داد: طرح سنددار کردن واحد‌های مسکونی روستایی از اقدامات حمایتی است که این قشر می‌تواند در دریافت تسهیلات از سند مالکیت به عنوان وثیقه استفاده کند.

صابری خاطرنشان کرد: اجرای طرح کاداستر و حدنگاری باید به سرعت انجام شود تا سند تک برگ در اختیار روستاییان قرار گیرد.

ساخت ۹۲۰ واحد مسکونی

مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان شمالی در ادامه عنوان کرد: همزمان با هفته دولت امسال ۹۲۰ واحد مسکن روستایی به ارزش ۸۲۸ میلیارد ریال در روستا‌های استان افتتاح شد.

هادی زارعی اظهارداشت: این واحد‌های روستایی در سال‌های اخیر با استفاده از تسهیلات طرح ویژه مسکن روستایی ساخته و مقاوم سازی شدند و ۲ هزار و ۷۶۰ نفر از مزایای داشتن خانه مستحکم بهره‌مند می‌شوند.

وی افزود: همچنین در استان ۶۳ هزار واحد مسکونی معادل ۶۳ درصد از منازل روستاییان استان مقاوم سازی شده است و در این شاخص هفت درصد از میانگین کشوری بالاتر هستیم.

سرپرست بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان شمالی خاطرنشان کرد: سالانه پنج هزار واحد در روستا‌های استان با استفاده از تسهیلات طرح ویژه مسکن روستایی مقاوم سازی می‌شود که اکنون باید ۳۷ هزار واحد مسکونی در این مناطق احداث شود.

وی خاطرنشان کرد: بر اساس برنامه ریزی انجام شده، تا سال ۱۴۱۰ تمامی واحد‌های مسکونی روستایی مقاوم سازی می‌شود.

پرداخت ۴۹۰ میلیارد تومان وام اشتغالزایی

سرپرست اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان شمالی نیز در ادامه گفت: ۴۹۰ میلیارد تومان وام اشتغالزایی به متقاضیان روستایی و عشایری این استان در ۲ سال گذشته پرداخت شد که نقش مهمی در اشتغال این اقشار داشت.

مهدی اسلام خواه اظهار داشت: در راستای اجرای سیاست‌های وزارت متبوع در توسعه اشتغال بخش کشاورزی و مهاجرت معکوس از شهر به روستا طی سال‌های گذشته با وجود بیماری کرونا و برخی مشکلات اعتباری این میزان تسهیلات با هدف اشتغال روستاییان و عشایر خراسان شمالی پرداخت شده است.

وی با بیان اینکه اشتغال روستایی در بخش‌های کشاورزی و دامپروری سهم بالایی در نرخ اشتغال خراسان شمالی را به خود اختصاص داده است افزود: حمایت از این بخش همیشه وجود داشته است، اما عدم ایجاد اشتغال پایدار در بخش‌های مزبور با توجه به تخصیص اعتبار مطلوبی که در سال‌های گذشته به این بخش صورت گرفت کمبود نظارت دستگاه‌های متولی این بخش‌ها است.

اسلام خواه با بیان اینکه موضوع اشتغال روستاییان و عشایر باید به صورت ریشه‌ای حل و فصل شود گفت: شورای هماهنگی دستگاه‌های زیر مجموعه وزارت متبوع در خراسان شمالی با تشکیل کارگروه مشورتی با نمایندگان مجلس شورای اسلامی موانع موجود را مطرح و از ظرفیت نمایندگان استفاده خواهد کرد.

آبرسانی به ۱۰۷ روستا

مسوول بسیج سازندگی سپاه جوادالائمه (ع) خراسان شمالی نیز در ادامه گفت: آبرسانی به ۱۰۷ روستای استان با اعتبار ۵۵۰ میلیارد تومان در حال انجام است و تا سه سال آینده به پایان می‌رسد.

علی دارابی اظهارداشت: آبرسانی به این روستا‌ها در قالب چهار مجتمع آبرسانی زیدر و سرانی شهرستان شیروان، شیرین دره شهرستان بجنورد، پرسه سو و کهنه جلگه شهرستان راز و جرگلان مناطق محروم خراسان شمالی اجرا می‌شود.

وی تصریح کرد: برنامه ریزی شده است تا با اجرای این چهار مجتمع به ۱۰۷ روستا آبرسانی شود که در مرحله اول هشت روستای شهرستان بجنورد با ۹۸ میلیارد تومان اعتبار از آب پایدار برخوردار شدند.

مسوول بسیج سازندگی سپاه جوادالائمه (ع) خراسان شمالی اضافه کرد: پیشرفت فیزیکی طرح‌های روستایی تا حدود ۱۵ درصد است و با تزریق اعتبار ادامه اجرای این طرح‌ها شدت می‌گیرد.

وی عنوان کرد: این پروژه‌ها با همکاری قرارگاه امام حسن (ع)، وزارت نیرو و سپاه خراسان شمالی انجام می‌شود تا گام‌های موثری در راستای رفع مشکلات مردم مناطق محروم برداشته شود.

خراسان شمالی دارای ۸۴۰ روستا است و ۲۸۳ روستای دارای تنش آبی و ۲۷ روستا دارای تنش حاد آبی هستند.

منابع تامین آب خراسان شمالی شامل ۳۷۶ حلقه چاه، ۱۷۸ دهنه چشمه، ۱۱ رشته قنات، سه واحد تصفیه خانه آب سطحی (سد) است و همچنین مخازن ذخایر آب با ۸۱۶ مخزن و ظرفیت ۳۰۰ هزار متر مکعب است.

حدود ۴۴ درصد از جمعیت ۸۶۳ هزار نفری خراسان شمالی در روستا‌ها ساکن هستند.

منبع : ایرنا