روابط عمومی شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان، علیرضا قاسمی در جریان بازدید از چاه‌نیمه‌های منطقه سیستان در خصوص وضعیت آب سیستان و بلوچستان اظهار داشت: طبق توافق انجام شده بین ایران و افغانستان به دلیل احداث سازه‌های جدید روی رودخانه هیرمند و سرشاخه‌های اصلی آن در افغانستان، این کشور موظف شده سالانه 820 میلیون مترمکعب آب در محل ورودی خاک ایران تحویل دهد که متأسفانه این موضوع بیش از سه دهه است توسط کشور دوست و همسایه محقق نمی‌شود.

وی نتیجه این بدعهدی را تشدید بحران جدی خشکسالی و تغییر اقلیم دانست و افزود: امروز دریاچه هامون که به عنوان یک تالاب بین‌المللی و یکی از دریاچه‌های بزرگ آب شیرین در دنیا شناخته شده، به بیابان و کانون تولید ریزگردها تبدیل شده است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان سیستان و بلوچستان افزود: از سال 97 و بعد از سیلاب ورودی به ایران که عملاً برای افغانستان قابل کنترل نبود، هیچگونه آبی سمت ایران رهاسازی نشده است؛ گاهی سیلاب‌های موقت که به "دشت‌مال" معروف هستند و عمدتاً رسوبات بادی مسیر رودخانه است که با آب بسیار کم سمت ایران سرازیر شده و در مبدأ ورودی خشک می‌شوند و هیچگونه کمکی در تأمین آب ندارد.

وی با تأکید بر اینکه دریاچه هامون به فراموشی سپرده شده و این تالاب به صحرا تبدیل شده، افزود: مردم سیستان از برکات هامون بی‌بهره شدند و اکثر آن‌هایی که کنار تالاب مشغول امرار معاش بودند، یا تغییر شغل داده‌اند و یا از منطقه کوچ کرده‌اند.

قاسمی بیان کرد: با توجه به شرایط خاص منطقه و به منظور مدیریت نگه‌داشت آب از ابتدای نظام جمهوری اسلامی استفاده از گودال‌های طبیعی که در جنوب شرق سیستان و در منطقه زهک قرار دارند و به چاه‌نیمه‌ها معروف هستند در دستور کار قرار گرفت؛ زمانی که آب سمت ایران رهاسازی می‌شد اولویت با چاه‌نیمه‌ها قرار می‌گرفت و آب به سمت این گودال‌ها هدایت می‌شود و در مجموع حجم این چاه‌نیمه‌ها حدود 1.5 میلیارد مترمکعب است.

وی با بیان اینکه طی این چند سال که هیچ‌آوردی از افغانستان نداشتیم، چاه‌نیمه‌ها تنها منبع تأمین آب آشامیدنی تمام ساکنان دشت سیستان و مردم زاهدان بوده، افزود: با توجه به تبخیر سالانه و عدم آورد رودخانه هیرمند این سدهای طبیعی دیگر به اندازه کافی آب ندارند و وضعیت آب موجود بسیار نگران‌کننده است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان ادامه داد: از ابتدای دهه 70 کلانشهر زاهدان با تکمیل خطوط انتقال، تصفیه‌خانه و ایستگاه‌های پمپاژ به چاه‌نیمه‌ها متصل شد و زاهدان در موقعیتی قرار دارد که در محدوده خود شهر و اطراف آن هیچ‌گونه منابع تامین آب آشامیدنی پایدار وجود ندارد و بیش از 60 درصد نیاز آبی ساکنین شهر زاهدان از چاه‌نیمه‌ها تأمین می‌شود.

وی ادامه داد: سیستان که مشتمل بر پنج شهرستان و بیش‌از 940 روستا و آبادی است، هیچ منبع آبی به غیر از چاه‌نیمه‌ها ندارد، برای تمام شهرها و روستاهای سیستان خطوط انتقال و شبکه توزیع و تصفیه‌خانه در دهه 70 اجرا شده و شرکت هم‌اینک به منظور رفع مسائل فنی در تأسیسات موجود بازنگری طرح را در حال اجرا دارد.

قاسمی وضعیت آبی منطقه را بحرانی اعلام کرد و گفت: در شرایط کنونی 1.5 میلیون نفر از جمعیت شمال و مرکز استان (شهر زاهدان) دچار تنش آبی شدند و این در حالی‌ست که هیچ منبع آب پایداری برای تأمین آب آشامیدنی این جمعیت وجود ندارد.

وی تأمین حق‌آبه از کشور افغانستان را حیاتی دانست و گفت: چنانچه این ضرورت اتفاق نیفتد در آینده نزدیک بحرانی جدی در تأمین آب آشامیدنی در استان به وجود خواهد آمد که تبعات سنگینی نیز به همراه دارد.

مدیرعامل آبفا سیستان و بلوچستان گفت: طی این مدت طرح‌های کوتاه‌مدت و اضطراری برای اجرا برنامه‌ریزی شده که با توجه به محاسبات انجام شده در میزان آب موجود چاه‌نیمه‌ها به هیچ وجه جوابگوی نیاز آب آشامیدنی مردم نیست و لازم است در سطح ملی اولویت اول برای تأمین آب آشامیدنی منطقه، گرفتن حق‌آبه هیرمند از کشور افغانستان به نتیحه برسد.