با سرد شدن هوا کافی است وارد روستا‌های شهرستان خوسف شوید و مزارعی را ببینید که در آن محصولی قزمز و خوشرنگ و البته درمانی رخ نمایی می‌کند؛ نوعی چای باب میل کسانی که طمع ترش را می‌پسندند.

امسال برای پنجمین سال در شهرستان خوسف، چای ترش به صورت نشایی و دیم کشت شده است.

پاییز فصل به بار نشستن گیاهی خوشرنگ و دارویی

اردیبهشت ماه هر سال عملیات کشت چای ترش انجام و آبان ماه همان سال نیز برداشت این محصول آغاز می‌شود.

یکی از بانوان کشاورز در شهرستان خوسف که چند روزیست در حال برداشت چای ترش است به ما می‌گوید: در اردیبهشت ماه نشاء این گیاه را از گلخانه تهیه می‌کنیم و در زمین کشت می‌کنیم.

بوته چای ترش به صورت درختچه‌هایی است که گل می‌دهد، او می‌گوید: در فصل پاییز وقتی گل‌هایی با رنگ ارغوانی و زیبا را بر روی شاخه‌های خود پدید می‌آورد یعنی محصول به بار نشسته است و ما هرروز از صبح تا ظهر برای چیدن آن به مزارع می‌آییم.

این بانوی کشاورز می‌گوید: ابتدا محصول درشت‌تر را برداشت و از ساقه جدا می‌کنیم و ریزتر‌ها را برای نوبت‌های بعد می‌گذاریم.

حکایت کشاورزی موفق در کشت چای ترش

آقای هدایتی یکی از کشاورزان موفق روستای کوشه علیا در شهرستان خوسف است که بخشی از زمین‌های خود را به زیر کشت چای ترش برده است.

او گفت: در این شهرستان به دلیل خشکسالی‌ها و نبود آب فراوان باید گیاهی کشت شود که در برابر کم آبی مقاوم باشد و من چند سالی است که چای ترش را بهترین گزینه کشت برای مزارع خود دیدم و از کشت آن هم نتیجه خوبی گرفته ام.

او افزود: پارسال حدود ۴۰ کیلو چای ترش خشک را از مزرعه خود برداشت کردم و امسال امید دارم که این میزان به دوبرابر یعنی ۸۰ کیلوگرم برسد.

این کشاورز موفق بیان می‌کند: زمان به ثمر نشستن چای ترش، روزانه بیش از ۱۰ بانوی روستایی در حال برداشت، جداکردن و تمیز کردن این محصول هستند که خود به نوعی اشتغال آفرینی و کسب درآمدی برای این زنان روستایی است.

چای ترش، ثروتی در دل کویر

شهرستان خوسف قطب تولید چای ترش در خراسان جنوبی است و بیشتر شهرستان‌های استان به دنبال خرید این محصول هستند و از آنجایی که شهرستان خوسف در مسیر ارتباطی مسافران به کربلا قرار دارد بسیاری از زائران از خرید این محصول استقبال می‌کنند.

آقای هدایتی کشاورز خوسفی از فروش خوب چای ترش می‌گوید که فروش هر کیلو چای ترش ۳۰۰ هزار تومان برایش عایدی دارد.

او ادامه می‌دهد: با برداشت چای ترش درآمد خوبی نصیب کشاورز می‌شود، همچنین بذر، برگ و دانه چای ترش گیاهی کاملاً دارویی است و برای کشاورز صرفه اقتصادی و درآمد زایی بسیار خوبی دارد.

او می‌گوید: کشت غالب این منطقه درخت عناب است که در مقایسه با چای ترش زحمات زیادی برای رشد و نگهداری و برداشت دارد حال آنکه قیمت خرید چای ترش دو برابر محصول عناب است.

هدایتی عنوان می‌کند: در دل کویر این محصول سازگار با کم آبی است که خود به نوعی ثروت محسوب می‌شود وهر دوهفته به آبیاری نیاز دارد ومی تواند یک جایگزین خوبی برای کشت‌های پرآب باشد. معجزه چای ترش برای سلامتی کافئین موجود در چای ترش در مقایسه با چای سیاه بسیار کمتر است، به همین دلیل می‌توانید با جایگزین کردن چای ترش، مصرف چای سیاه را کمتر کنید.

بیشتر بخوانید

• آغاز برداشت چای ترش در خوسف
• چای ترش ثروت نهفته در دل کویر/ ظرفیتی که با فرآوری، اقتصاد روستایی را رونق می‌دهد
• کام شیرین کشاورزان با رونق گرفتن صنعت چای ترش+فیلم

مقدار کافئین کم چای ترش باعث کاهش اشتها می‌شود و در کاهش وزن موثر است.

حسینایی کارشناس جهاد کشاورزی در خصوص خواص این داروی گیاهی می‌گوید: مفید بودن برای فشارخون و تنظیم آن، کاهش غلظت خون، رقیق کننده و درمان کبد چرب از خواص این محصول معجزه آفرین به شمار می‌رود.

او ادامه می‌دهد: از این چای در تهیه سالاد، مربا، ترشی و دمنوش هم استفاده می‌شود.

درآمد میلیاردی کشاورزان خوسفی از برداشت چای ترش

امسال ۱۰ هزار نشاء چای ترش بین کشاورزان توزیع شده و پیش‌بینی می‌شود از برداشت چای ترش ۱۵ میلیارد ریال درآمد نصیب چای کاران این شهرستان شود.

خبیری مدیر جهاد کشاورزی خوسف می‌گوید: با هدف اصلاح الگوی کشت در این شهرستان امسال ۱۰ هزار نشاء چای ترش بین کشاورزان به صورت رایگان توزیع شده است.

او افزود: هم اکنون بیش از ۲۰ نفر از کشاورزان شهرستان خوسف مشغول برداشت چای ترش هستند که پیش بینی می‌شود ۵۰۰ کیلو گرم چای ترش خشک برداشت کنند.

مدیر جهاد کشاورزی خوسف بیان کرد: علاوه بر چای ترش ۳۱هزار نشاء گیاهان دارویی از جمله آویشن باغی، نعنا فلفلی، سرخارگل، بادرنجبویه، مریم گلی و استوخودوس نیز بین کشاورزان شهرستان خوسف توزیع شده است.

چتر کشت‌های کم آب بر گسترده‌تر شود

مقاوم بودن چای ترش در برابر گرما و خشکسالی یکی از ویژگی‌های این محصول است که باعث می‌شود با آب و هوای خراسان جنوبی سازگار باشد.

۲۲ کشاورز شهرستان خوسف به دلیل سازگاری چای ترش با شرایط اقلیمی، پنج سالی است که به کشت این محصول کم آب بر روی آورده اند.

کشاورزان این محصول را حتی در مناطق دیم هم کشت کردند که با بازدهی خوبی مواجه شده اند و اینجاست که می‌طلبد دولت برای توسعه این محصول به چای کاران تسهیلات و زمین رایگان بدهد تا الگوی کشت آن توسعه یابد و به نوعی باعث تشویق آنان به کشت این محصول شوند.

هرچند جای صنایع تبدیلی و فرآوری این محصول دارویی بی نظیر هم در خراسان جنوبی خالی است!

گزارش از سمیرا گنجی