سیروس داودی مدیرکل منابع‌طبیعی و آبخیزداری آذربایجان‌شرقی گفت: دو هزار و ۶۵۰ معدن ثبت شده در استان داریم که حدود ۸۵۰ مورد از این معادن فعال هستند و بیش از یک هزار و ۸۰۰ معدن نیز در مرحله ثبت، دریافت مجوز و یا انجام عملیات اکتشاف قرار دارند و در مجموع دو سوم سطح آذربایجان‌شرقی در محدوده ثبت شده این معادن قرار می‌گیرد.

وی افزود: محوریت این فعالیت‌های معدنی نیز در منطقه ارسباران متمرکز شده و هشت دهم جنگل‌های این منطقه در محدوده معادن واقع هستند و هر چند با توجه به شرایط اقتصادی کشور، بهره‌برداری از این منابع اجتناب‌ناپذیر است اما تداوم این روند در آینده منجر به یک فاجعه بزرگ زیست محیطی خواهد شد.

مدیرکل منابع‌طبیعی و آبخیزداری آذربایجان‌شرقی خاطرنشان کرد: برای جلوگیری از این اتفاق باید به سمت اصلاح روش‌های استخراج برویم چرا که برای نمونه در اروپا ضمن استخراج معادن به صورت زیرسطحی و زیرزمینی، نسبت به حفظ و احیای اراضی جنگلی نیز اقدام می‌کنند اما غالب بهره‌برداری‌ها از معادن ما به صورت سطحی و با تخریب منابع طبیعی صورت می‌گیرد.

 منطقه ارسباران در شمال غربى آذربایجان‌شرقى مشتمل بر چهار شهرستان اهر، کلیبر، ورزقان و جلفا، یکى از سحرانگیزترین مناطق کشور و جلوه‌گاه شکوه طبیعت در سرزمین اسلامى ایران است. کوههاى صعب‌العبور و سر به آسمان کشیده ارسباران موجب شده است که این منطقه، سالهاى متمادى بافت طبیعى خود را حفظ کرده و چهره استوارش از گزند حوادث روزگار مصون بماند.

ارسباران به خاطر وجود کوههاى سرسبز، جنگل‌هاى زیبا، مراتع غنى و رودهاى پرآب، از زیبایى دل‌انگیزى برخوردار است و مى‌توان گفت کانون تجمع زیبایى، شکوه و عظمت طبیعت، قدمت تاریخى، تنوع گونه‌هاى گیاهى و جانورى است.

جنگل‌هاى ارسباران با ۱۳۰ هزار هکتار وسعت که از شهرت جهانى برخوردار است در مناطق کلیبر، میشه‌پاره، منجوان شرقى و غربى، دیزمار شرقى و کیوان گسترده شده و داراى بیش از ۱۸۰ گونه درختى و درختچه‌اى است. بخشى از جنگل‌هاى این منطقه با وسعت ۷۸ هزار و ۵۶۰ هکتار در محدوده شهرستان کلیبر قرار دارد و در سال ۱۹۷۶ در شمار اندوختگاههاى زیست کره برنامه انسان و کره مسکون (MAB) قرار گرفته، محل انحصارى رویش گونه‌هاى نادرى از گیاهان و یگانه زیستگاه یکى از نادرترین پرندگان به نام سیاه خروس است.

همچنین پناهگاه و جنگل معروف آنزا در شهرستان کلیبر با گونه‌هاى مختلف حیات وحش نیز از سوى این برنامه وابسته به سازمان ملل، به عنوان یکى از مناطق جنگلى ارزشمند جهان معرفى شده است.

مراتع ارسباران با ۶۷۴۰۰ هکتار وسعت علاوه بر اینکه رویشگاه گونه‌هاى متنوع گیاهى است مهمترین منبع تغذیه دام عشایر منطقه محسوب مى‌شود. پوشش گیاهى مراتع ارسباران بسیار متنوع است به طورى که بیش از ۷۵۵ گونه آن فقط در منطقه حفاظت شده شناسایى شده است.

به استناد آثارى که اخیرا در مناطق سونگون و لیقان کشف شده ارسباران مهد تمدن انسانها در دوران پیش از تاریخ بوده و به گواهى آثار بسیارى که از دوره‌هاى مختلف تاریخى از انسانهاى اولیه و همچنین سنگ نوشته‌ها در این سرزمین به یادگار مانده، منطقه‌اى است که ریشه در اعماق تاریخ دارد و در زمانهاى دور شاهد جریان زندگى و تحولات تاریخى بوده است.

برخى از بناها و آثار به یادگار مانده از دورانهاى پیش در منطقه ارسباران عبارتند از: مجموعه تاریخى ـ فرهنگى آرامگاه شیخ شهاب‌الدین اهرى، بازار اهر، مسجد جامع اهر یادگار دوره سلجوقیان و اتابکان آذربایجان، قلعه کلهر، قلعه چوشون، قلعه بابک و دهها اثر تاریخى ـ فرهنگى دیگر که داراى ارزشهاى فرهنگى و تاریخى در سطح جهانى هستند.

منبع: فارس