کشاورزی از جمله امتیازات کشور ما در جهان محسوب می‌شود که این امتیاز به واسطه شرایط جغرافیایی و آب و هوایی باعث شده است تولیدات ایران در این بخش قابل رقابت با محصولات بسیاری از کشور‌ها بوده و در بسیاری جهات رتبه نخست جهانی را از آن خود کرده باشند. یکی از بخش‌هایی که کشورمان در آن دارای مزیت‌های خاص است کاشت چغندر قند و نیشکر است.

صنعت قند و شکر پس از صنعت نساجی، دومین صنعت قدیمی ایران به حساب می‌آید. صنعت قند و شکر با توجه به استراتژیک بودن و منبع ارزان تامین انرژی نسبت به سایر مواد غذایی، همواره مورد توجه و حمایت دولت بوده است. بیشترین مصرف کننده قند و شکر در درجه اول خانوار‌ها و سپس صنایع غذایی و لبنی است.

با توجه به وضعیت آب و هوایی کشور و اقلیم آن عمده تولید شکر در کشور به صورت شکر چغندری است. چغندرقند در آب‌وهوای معتدل و نیشکر در آب‌وهوای گرمسیری با آفتاب و باران فراوان کشت می‌شود.

چغندرقند سالانه دومرتبه (کشت بهاره و کشت پاییزه) و نیشکر یک‌مرتبه در سال برداشت می‌شود. مقدار آب مصرفی نیشکر نیز بیش از دو برابر آب مصرفی چغندرقند است. در فرآیند تولید شکر، سه محصول به دست می‌آید که شامل ملاس، شکر و تفاله خشک می‌شود. ملاس ماده‌ای مایع شکل است که در صنعت الکل سازی، تولید خمیرمایه، مصارف دام و خوراکی به کار می‌رود. تفاله خشک در صنعت دام‌پروری استفاده می‌شود و شکر نیز در تولید محصولات غذایی، آشامیدنی و دارویی کاربرد دارد.

روش تولید

برای تولید شکر ابتدا چغندر یا نیشکر کشت‌شده برداشت، به کارخانه منتقل و پس از وزن‌کشی وارد خط تولید می‌شود. در فرایند تولید، نیشکر یا چغندر تولیدی ابتدا شسته شده و بعد به‌صورت خلالی برش داده می‌شوند. خلال‌های به‌دست‌آمده وارد مرحله عصاره‌گیری می‌شوند. شربت به‌دست‌آمده از این مرحله ابتدا تصفیه می‌شود و سپس غلظت آن افزایش می‌یابد. مرحله بعد مرحله کریستال‌سازی است که در این بخش شربت گرم می‌شود و بعدازآن که مخلوط به حالت اشباع رسید به آن پودر شکر اضافه می‌شود تا کریستال تشکیل شود. بعدازآن در مرحله سانتریفیوژ، شربت داخل یک سبد توری‌شکل ریخته می‌شود و به علت بالا بودن سرعت، پساب خارج می‌شود و کریستال شکر بر روی توری باقی می‌ماند. (در این مرحله مایع حاصل‌شده همان ملاس است.) کریستال شکر به‌دست‌آمده مرطوب است و لازم است که برای دستیابی به محصول نهایی خشک شود. در آخر، شکر تولیدشده وارد انبار می‌شود و پس از بسته‌بندی به فروش می‌رسد.

برترین کشور‌های تولیدکننده نیشکر و چغندرقند در جهان

کشور‌های برزیل و هند درزمینه تولید ماده اولیه نیشکر، به ترتیب در جایگاه اول و دوم قرار دارند. از منظر تولید چغندر قند، کشور‌های روسیه و فرانسه به ترتیب در جایگاه اول و دوم و ایران در جایگاه یازدهم قرار دارند.

برداشت چغندر قند از مزارع چهارمحال و بختیاری

چغندر قند آخرین محصول زراعی به بار نشسته در پاییز است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری، سطح زیرکشت چغندراین استان را بیش از هزار هکتار اعلام وپیش بینی کرد از این سطح بیش از ۵۰ هزارتن محصول برداشت شود.

حسین برزگر افزود: درحالی که امسال سطح زیرکشت افزایش نیافته، اما با به کارگیری شیوه‌های ترویجی درکاشت، داشت وبرداشت، متوسط برداشت درهرهکتار از ۴۰ تن به ۵۰ تن افزایش یافته است.

بیک بکان معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری هم گفت: عیار قند استان نیز از ۱۷ ونیم به ۱۸ و ۲۲ صدم رسیده که نسبت به میانگین کشوری ۲ درصد بالاتراست.

محصولی که پس از برداشت در کارخانه قند چهارمحال و بختیاری فرآوری می‌شود.

تولید شکر مازاد بر مصرف در کارخانه قند چهار محال و بختیاری

مدیر کشاورزی کارخانه قند چهارمحال وبختیاری افزود: باتوجه به مصرف ۲۸ هزار تن شکر در این استان امسال ۱۵ هزارتن شکر مازاد برمصرف چهارمحال و بختیاری در این کارخانه تولید می‌شود.

سلیمان افشین، مدیرتولید کارخانه قند هم گفت: ظرفیت اسمی دریافت چغندرقند درکارخانه قندچهارمحال و بختیاری روزانه هزار و ۵۰۰ تن است که باتوجه به تجهیزات به روز این کارخانه، امسال روزانه هزار و ۷۰۰ تن چغندر به کارخانه وارد و فرآوری می‌شود.

معاون صنایع سازمان صمت استان چهارمحال و بخیتاری گفت: همزمان با برداشت چغندرقند، تولید شکردرتنهاکارخانه قند چهارمحال وبختیاری افزایش یافت.

آقای سیدین افزود: پیش بینی می‌شود امسال دراین واحد صنعتی ۲ هزار و ۶۰۰ تن شکر بیشتراز پارسال تولید شود.

وی گفت: تابستان امسال ۱۰۰ تن چغندرقند و تا پایان فصل برداشت ۲۲۰ تن چغندرقند کشاورزان فرآوری می‌شودکه تولید شکر را تا پایان امسال به ۴۳ هزارتن می‌رساند.

مدیرکل چهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری ذخیره شکر چهارمحال و بختیاری را نسبت به پارسال بی سابقه دانست.

بیشتر بخوانید

• خرید ۳۰ هزار تن چغندرقند توسط کارخانه قند چهارمحال و بختیاری

افزایش تولید و عیار خوب شکر، ذخیره شکر استان را در استان، امسال تضمین کرده است.

از زمان واگذاری کارخانه قند چهارمحال و بختیاری در سال ۱۳۹۴ به بخش خصوصی، این کارخانه در طول سال از جمله واحد‌های پویای صنعتی استان است.

شش واحدتولید شکر درکشور فعال است که ۷۵۰ تن شکر کشور را درکارخانه‌های قند چغندری و ۶۵۰ تن شکر را درواحد‌های قند نیشکری تولید می‌کنند. گرچه سهم کارخانه قند چهارمحال وبختیاری ۵.۷ دهم درصد شکر کارخانه‌های چغندری است، اما کیفیت مطلوب شکر تولیدی این کارخانه، مشتریان خود را درسراسرکشور دارد.

مدیر خط تولید کارخانه قند چهارمحال و بختیاری گفت: با توجه به اینکه تجهیزات کارخانه کاملا بروز است این کارخانه سالانه در دو شیفت کاری، فعالیت می‌کند که حدود ۳۰۰ نفر در آن مشغول کارند.

محققان این واحد صنعتی در تلاشند تا با اجرای طرح توسعه کارخانه در آینده نزدیک، ظرفیت دریافت روزانه هزار و ۵۰۰ تن چغندرقند را به ۲ هزار و ۵۰۰ تن افزایش دهند.