پرداخت عوارض آلایندگی به خوزستان پس از سال‌ها تعویق و پرداخت نشدن آن، در راستای تحقق توسعه عدالت منطقه‌ای با اهتمام دولت سیزدهم در چهار ماهه اخیر وصول و به این استان بازگردانده شد.

استان خوزستان قطب انرژی کشور به شمار می‌رود و به همین دلیل بخش زیادی از صنایع نفتی، گازی، پتروشیمی، فولادی و دیگر صنایعی که آلاینده‌هایی با خود به همراه دارند در این استان مستقر هستند.

وجود این صنایع و منابع موجب شده ۴۰ درصد منابع مالی کشور نیز از خوزستان تأمین شود، اما سهم مردم استان خوزستان از این میزان صنایع تنها و تنها تحمل آلاینده‎های ناشی از این صنایع در استان بوده است.

پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم، به منظور احقاق حقوق مردم استان، وصول و احیای حق آلایندگی استان در دستور کار استاندار خوزستان قرار گرفت که با پیگیری‌های مستمر استاندار خوزستان، دستگاه‌های ملی و استانی و با همکاری سازمان امور مالیاتی کشور بالاخره این عوارض به استان پرداخت شد.

بر اساس گزارش‌های سازمان امور مالیاتی کشور، برای نخستین‌بار بیش از پنج هزار میلیارد تومان از عوارض آلایندگی شرکت‌های نفتی در خوزستان به منظور توسعه زیرساخت‌ها و هموارتر شدن مسیر توسعه و آبادانی مناطق مختلف بویژه مناطق همجوار با صنایع آلاینده به حساب شهرداری‌ها و دهیاری‌های این استان واریز شده است.

با توجه به میزان رقم پرداخت شده به استان خوزستان، می‌توان امیدوار بود در آینده‌ای نزدیک شاهد تحول در توسعه استان خوزستان باشیم و بخشی از محرومیت‌های منطقه‌ای که به دلیل سوءمدیریت و تعلل‌ها بر مردم این استان تحمیل شده بود، پایان یابد.

در خصوص چگونگی برنامه‌ریزی برای مدیریت صحیح هزینه‌کرد این اعتبار، با صادق‌خلیلیان استاندار خوزستان گفت‌و‌گوی کوتاهی انجام داده‌ایم که از نظرتان می‌گذرد: برای نخستین‌بار بیش از پنج هزار میلیارد تومان از بدهی عوارض آلایندگی شرکت‌های نفتی در خوزستان وصول و به حساب شهرداری‌ها و دهیاری‌ها واریز شد.

نحوه توزیع و هزینه‌کرد این اعتبار چگونه خواهد بود؟ یکی از اقدامات اساسی که در چهار ماهه اخیر پیگیری شد و خوشبختانه به نتیجه رسید، دریافت مطالبات عوارض آلایندگی بود که در واقع این عوارض باید از سال‌ها قبل دریافت و در امور عمرانی و توسعه‌ای استان هزینه می‌شد، اما با تعلل و عدم همکاری دستگاه‌های مسئول در دولت‌های گذشته، محقق نشده‌بود. در طول یک سال گذشته با پیگیری‌های صورت گرفته و مستمر از طریق سازمان امور مالیاتی کشور و وزارت امور اقتصادی و دارایی مبلغی معادل پنج هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان در اختیار استان قرار گرفت.

پس از دریافت این مبلغ در تابستان امسال و در نخستین اقدام، کارگروهی زیر نظر اینجانب تشکیل شد. پروژه‌های اولویت‌دار و اساسی همه نقاط استان مشخص و براساس دو شاخص دوری و نزدیکی به منطقه آلاینده و جمعیت بین شهر‌ها و روستا‌های استان، این اعتبار توزیع و ابلاغ شد.

برای مدیریت این اعتبار نیز دستورالعملی به کلیه شهرداران و فرمانداران ابلاغ شد. با توجه به اینکه این اعتبار متناسب با طرح‌های ارائه شده از سوی شهرداری‌ها توزیع شده و هزینه‌کرد آن مدیریت می‌شود، می‌تواند بخش زیادی از مشکلات شهرداری‌ها و دهیاری‌های استان را رفع کند.

براساس شاخصی که عنوان کردید آیا فقط شهر‌ها و روستا‌های نزدیک به صنایع آلاینده از این حق آلایندگی برخوردار هستند؟ خیر، با توجه به بررسی‌های صورت گرفته و شاخص‌هایی که تعریف کردیم همه شهر‌ها و روستا‌های استان از این پول بهره‌مند شده‌اند و هیچ نقطه‌ای از استان وجود ندارد که اعتباری از این حق آلایندگی دریافت نکرده باشد. این اقدام به منظور توسعه متوازن و همه‌جانبه استان صورت گرفته است.

بر این اساس ۸۷ شهر، ۲ هزار و ۱۷ روستای دارای دهیاری و ۲ هزار و ۲۶ روستای فاقد دهیاری از این حق آلایندگی بهره‎‌مند شده‌اند که این مسأله تحول اساسی در بحث زیرساخت شهری و زیرساخت روستایی ایجاد می‌کند.

یکی از مشکلات خوزستان بویژه در چند سال اخیر مربوط به مطالبات معوق کارگران شهرداری‌ها بوده است که در دوره‌هایی شاهد تجمعات آنان در مقابل شهرداری‌ها و استانداری بودیم. آیا کارگران شهرداری تاکنون سهمی از این حق آلایندگی داشته‌اند؟ زمان دریافت این عوارض آن را به دو قسمت تقسیم کردیم که در قسمت نخست ۴۰ درصد برای امور جاری و معوقات اختصاص یافت.

متأسفانه در سنوات گذشته کارگرانی داشتیم که حتی تا ۱۲ ماه حقوق نگرفته بودند یا بیمه آن‌ها پرداخت نشده بود. همین مسأله موجب بروز مشکلاتی برای این کارگران شده بود. با اختصاص این ۴۰ درصد تمامی مطالبات کارگران شهرداری‌ها در سراسر استان پرداخت و به صفر رسید که موجب ایجاد آرامش در استان شد.  

از سوی دیگر به منظور جلوگیری از هزینه شدن این اعتبارات در امور جاری، ۶۰ درصد آن را در حساب شهرداری‌ها و دهیاری‌ها بلوکه کردیم تا در اختیار پروژه‌های اساسی استان که در کارگروه تخصصی به تصویب رسیده است، هزینه شود. به‌عنوان مثال پل دانشگاه شهید چمران یکی از پروژه‌های مهمی بود که به دلیل اهمال‌کاری و تعلل، مدت‌های مدید ناقص رها شده بود که از محل عوارض آلایندگی مسیر رفت و برگشت شمال به جنوب این پل تکمیل و بخش اعظمی از ترافیک در این محل کاهش یافت.

در بخش حمل‌ونقل مسافران درون‌شهری یکی از مشکلات شهر‌های استان خوزستان بخصوص اهواز نداشتن اتوبوس‌ها و وسایل نقلیه مناسب و کمبود آن‌ها است، در این زمینه نیز اقدام شده است؟ بله، در مرحله نخست ۱۹۹ دستگاه اتوبوس به استان اختصاص یافته و وجه خرید ۱۸۹ دستگاه آن واریز شده است که بخشی از اتوبوس‌ها در مرحله اول تحویل شده و مابقی نیز به تدریج تحویل می‌شود و ظرف مدت کمتر از یک سال شاهد حل مشکلات جابه‌جایی مسافران و شهروندان در درون شهر‌ها خواهیم بود. برنامه ‎ریزی شده که تنوع وسایل حمل‌ونقل مسافر در درون شهر‌ها شامل اتوبوس، ون و تاکسی تحقق یابد تا ضمن افزایش رفاه مردم، در تعدیل کرایه نیز مؤثر واقع شود.

آیا با توجه به وصول این اعتبارات می‌توان امیدوار بود باری از دوش استان در مسیر محرومیت زدایی برداشته شود؟ بخشی از مشکلاتی که ما امروز در استان شاهد هستیم ناشی از پروژه‌هایی است که سال‌ها بلاتکلیف بوده و روی زمین مانده است. با برنامه‌ریزی که بر اساس عوارض آلاینده برای بخشی از پروژه‌های بلاتکلیف مشخص شده می‌توان آن‌ها را به سرانجام رساند و شاهد اتفاقات خوبی در استان و رفع بخشی از محرومیت‌ها باشیم. بر اساس این اعتبار، نقشه راه توسعه شهری و روستایی را ریل‌گذاری کرده‌ایم و مسیر توسعه عمرانی استان، حل مشکلات آن و تکمیل زیرساخت‌های شهری مشخص شده است تا از ماحصل این اتفاقات محیط مناسبی برای مردم استان ایجاد شود.