مهدی اخوان، دکترای روانشناسی و عضو هیت علمی دانشگاه تهران گفت: اگر به کارکرد مغز توجه کنیم متوجه میشویم که مغز به دلیل بقاجو بودن توجه بیشتری به اطلاعات منفی دارد؛ برای مثال اگر انسان تابلویی از چند فرد با لبخند را در کنار یک فرد که اخم کرده است مشاهده کند، توجه او به فرد اخم کرده جلب میشود.
این استاد دانشگاه بیان کرد: زمانی که انسان اطلاعات منفی را میشنود به سرعت آنها را جذب میکند، اما برای جذب اطلاعات مثبت ۱۲ ثانیه زمان لازم است. علت این مسئله به همان بقاجو بودن انسان باز میگردد چرا که افراد به طور ذاتی سعی دارند از اوضاع اطراف خود مطلع شوند. زندگی انسان سرشار از اخبار مختلف از نقاط متفاوت است؛ یکی از راههای مقابله با سیل اخبار در زندگی تکنیک سیفت کردن است که معنای غربالگری میدهد؛ با این تکنیک میتوان اخبار را بررسی کرد و به صحت آنها پی برد.
وی اظهار کرد: تکنیک سیفت چهار مرحله توقف، بررسی، منبعیابی و ردیابی را در خود جای میدهد. اگر افراد بتوانند در مقابله با تمامی اخبار از این چهار مرحله استفاده کنند موفق میشوند تا اخبار اشتباه را شناسایی کنند. افراد وقتی محتوایی را میبینند باید ابتدا توقف کنند و واکنشی به آن نشان ندهند چرا که در آن لحظه هیچ سند برای اثبات آن خبر در دسترس فرد نیست. اخبار میتوانند با هدف تاثیرگذاری بر ذهن و احساسات انسان منتشر شده باشند و اگر افراد نتوانند احساسات خود را کنترل کنند نمیتوانند از ماهیت و صحت اخبار مطلع شوند.
او گفت: پس از توقف در مقابل خبر باید به دنبال بررسی اخبار برویم؛ برای بررسی درست یک خبر نمیتوان به یک منبع مانند گوگل یا در برخی موارد به کتابها اکتفا کرد چرا که راههای بسیاری برای گنجاندن اطلاعات اشتباه در هر منبعی وجود دارد. افراد باید پس از انجام بررسی، منبع اصلی خبر را پیدا کنند و قابل اعتماد و اطمینان بودن آن را بسنجند. افراد باید درباره مباحث مختلف چنین دقتی داشته باشند و در مورد موضوعات علمی نیز چنین روشی را پیش ببرند.
اخوان ادامه داد: سپس زمان بررسی منابع مختلف میشود تا افراد مطمئن شوند خبر مورد نظر به طور عالی و کامل پوشش داده شده باشد. حتی در قرآن آمده بعضی افراد در اخبار اختلاف ایجاد میکنند و انسان باید جویای منبع و راستی آن باشد. بر اساس گفتههای ائمه نمیتوان کاملا به دیدهها و شنیدهها اعتماد کرد و افراد باید بررسی و ردیابی لازم را انجام دهند.
وی افزود: پس از رسیدن به منابع مختلف افراد باید به ردیابی آن بپردازند؛ اگر انسانی نمیتواند چنین مراحلی را طی کند و راستیآزمایی اخبار را صورت دهد نباید سمت هیچ خبری برود و به چیزی گوش فرا دهد. در کتابهای تحلیلی آمده ذات اخبار سرد است و مغز انسان را سرد میکند و بر ساختار روان را تغییر میدهد چرا که آدم آن چیزی است که میبیند، به آن توجه و آن را میپذیرد میکند. بررسی اخبار نه تنها باعث صحتسنجی میشود بلکه دانش علمی افراد را نیز افزایش میدهد.