طبق مقررات ماده ٧٦ قانون سازمان تامین اجتماعی مستمری‌بگیران مرد، با ٦٠ سال سن و ٢٠ سال سابقه پرداخت حق بیمه، ٥٠ سال سن و ٣٠ سال سابقه پرداخت حق بیمه و نیز ٣٥ سال سابقه پرداخت حق بیمه (بدون شرط سنی) می‌توانند از سازمان تامین اجتماعی درخواست بازنشستگی کنند.

زنان بیمه‌شده نیز با ۳۰ سال سابقه و پرداخت (۳۰سال) حق بیمه و ۴۵ سال سن می‌توانند از این قانون استفاده کنند. ٤٢ سال سن و ٢٠ سال سابقه اشتغال و پرداخت حق بیمه هم برای «زنان کارگر مشمول قانون کار» لحاظ شده است.

تبصره ٢ ماده ٧٦ این قانون نیز ٢٠ سال سابقه متوالی یا ٢٥ سال سابقه متناوب در کار‌های سخت و زیان‌آور بدون شرط سنی (برای زنان و مردان) را شرایط استفاده از مزیت‌های قانون بازنشستگی عنوان می‌کند.

اما آیا این قانون برای بیماران خاص و صعب‌العلاج متفاوت است؟

مطابق با ضوابط این سازمان بیمه‌گر اجتماعی، هر گونه بیماری یا ناتوانی در احراز شرایط بازنشستگی بیمار تاثیر نداشته و بازنشستگی بیماران خاص هم همچون سایر بیمه‌شدگان عادی لحاظ می‌شود؛ اما گروه‌های مبتلا به بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج می‌توانند برای «ازکارافتادگی» اقدام کنند.

بر حسب ماده ٧٠ قانون تأمین اجتماعی، بیمه‌شده‌ای که طبق نظر پزشک معالج، توانایی خود را به صورت کامل یا جزیی از دست بدهد، پس از مراجعه به شعب تأمین اجتماعی به کمیسیون پزشکی (موضوع ماده ٩١ قانون تأمین اجتماعی) معرفی می‌شود.

این کمیسیون پس از معاینه بیمه‌شده و بررسی سوابق پزشکی بیمه‌شده نسبت به صدور رأی با تعیین درصد ازکارافتادگی اقدام و مراتب را به شعبه ذیربط اعلام می‌کند؛ تا در چارچوب مقررات و در صورت احراز شرایط قانونی، حکم برقراری مستمری برای او صادر شود.

اگر درصد ازکارافتادگی بیمه‌شده بین ١٠ تا ٣٣ درصد باشد و بیمه‌شده بر اثر «حوادث ناشی از کار» دچار آسیب شده باشد، استحقاق دریافت غرامت مقطوع نقص عضو را خواهد داشت و اگر میزان کاهش توانایی انجام کار براساس نظر کمیسیون پزشکی بین ٣٣ تا ٦٦ درصد باشد، در صورتی که صدمه وارده به بیمه‌شده بر اثر حوادث ناشی از کار باشد، بیمه‌شده ازکارافتاده جزیی شناخته می‌شود.

آیا قانون بازنشستگی برای بیماران خاص متفاوت است؟

همچنین اگر بیمه‌شده طبق نظر کمیسیون پزشکی ٦٦ درصد یا بیش از این (۶۶درصد) توان کاری خود را از دست داده باشد، (چه این صدمه بر اثر حادثه ناشی از کار باشد، چه بر اثر حوادث و بیماری‌های عادی) بیمه‌شده ازکارافتاده کلی شناخته شده و از مزایای مربوط به این قسم از بیمه برخوردار خواهد شد.

میزان مستمری بازنشستگی چگونه محاسبه می‌شود؟

میزان مستمری بازنشستگی هم عبارت است از «یک سی ام متوسط مزد یا حقوق بیمه‌شده ضرب در سنوات پرداخت حق‌بیمه؛ مشروط بر اینکه از سی و پنج سی‌ام متوسط مزد یا حقوق تجاوز نکند.»

متوسط مزد یا حقوق برای محاسبه مستمری بازنشستگی نیز در حقیقت برابر است با «مجموع مزد یا حقوق بیمه‌شده که براساس آن حق‌بیمه پرداخت‌شده ظرف آخرین دو سال پرداخت حق بیمه تقسیم بر بیست و چهار شود.»

مدارک لازم برای ارائه درخواست بازنشستگی چیست؟

مستمری‌بگیران این سازمان برای درخواست بازنشستگی هم باید مشخصات هویتی از جمله اصل شناسنامه و کارت ملی به همراه تصاویر مربوطه و اصل دفترچه بیمه را به سازمان مربوطه ارائه کنند.

در حال حاضر سازمان تامین اجتماعی ۴۵ میلیون و ۶۳ هزار و ۲۸۳ نفر از جمعیت کل کشور (یعنی بیش از ۵۳ درصد) را تحت پوشش حمایت‌های بیمه‌ای و درمانی قرار داده است.

اصلی‌ترین سازمان بیمه‌گر اجتماعی در ایران که مطابق با آخرین آمار‌ها ۴ میلیون و ۷۶ هزار و ۷۰۰ نفر را به‌عنوان مستمری‌بگیر اصلی و ۳ میلیون و ۱۲۳ هزار و ۷۴۹ نفر را در قالب مستمری‌بگیر تبعی تحت حمایت قرار داده و در مجموع ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار و ۴۴۹ نفر به عنوان مستمری‌بگیر جزو خانواده بزرگ تامین اجتماعی محسوب می‌شوند.