آسیب پذیریم و باید فکری عاجل کنیم! آن طور که مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی اعلام کرده است «۶۰ درصد استان در برابر زلزله آسیب پذیر است»، این در حالی است که با وجود آسیب پذیری جدی بخش زیادی از مساحت استان در برابر این بلای طبیعی، اعتباری برای جبران این آسیب پذیری‌ها به استان تخصیص نیافته است، این را بگذارید کنار آمار دیگر مدیرکل مدیریت بحران استانداری که می‌گوید «هنوز مقاوم سازی دو سوم واحد‌های روستایی در برابر زلزله انجام نگرفته است»،

موضوعی که جزئیات آن در گزارش‌های متعدد بار‌ها از بنیاد مسکن استان پیگیری شد ، اما مسئولان این سازمان حاضر به پاسخگویی نشدند. از سوی دیگر آموزش‌های ارائه شده به شهروندان درباره ایمنی چندان که باید کارآمد نبوده است، طوری که رئیس گروه پدافند غیرعامل و مدیریت بحران شهرداری مشهد از وجود نقایصی در آموزش‌های ارائه شده به شهروندان می‌گوید و آن را نقد می‌کند.

به مناسبت ۵ دی ماه روز جهانی ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی، در گفتگو با دو متولی به بررسی وضعیت آسیب پذیری مناطق مختلف استان در برابر زلزله و اقدامات انجام شده در این زمینه پرداختیم.

کدام مناطق استان آسیب پذیری جدی دارد؟

محسن نجات، مدیرکل مدیریت بحران استانداری در پاسخ به این سوال که چند درصد از مساحت استان در برابر زلزله آسیب پذیر است؟   می‌گوید: استان ما با توجه به ۹۰ گسل فعالی که دارد بیش از ۶۰ درصد در بحث آسیب پذیری حساسیت دارد، در مشهد این رقم تقریبا ۴۵ تا ۵۰ درصد است.

نجات در پاسخ به این سوال که کدام شهرستان‌های استان بیشتر در معرض آسیب پذیری هستند؟ نیز می گوید: اگر استان را بر اساس پهنه هایش تقسیم کنیم، در اغلب پهنه‌ها این آسیب پذیری را داریم، البته با توجه به وجود گسل فعال گرمه در منطقه ترشیز و کاشمر و سمت جنوب استان، آن نواحی مقداری آسیب پذیرتر هستند، در مشهد نیز سمت غرب و مقداری در سمت جنوب آسیب پذیرتر هستیم.

دو سوم روستا‌ها مقاوم سازی نشده است

او  درباره اقدامات انجام شده برای ایمن سازی منازل در مناطق دارای آسیب پذیری بیشتر می‌گوید: اکنون در بحث مقاوم سازی با بنیاد مسکن همکاری داریم و پیگیر هستیم، نسبت به میانگین کشور شرایط نسبتا بدی نداریم، ولی واقعیت این است که در مقاوم سازی ساختمان‌ها بیش از ۴۵۶ هزار واحد روستایی داریم که تقریبا یک سوم آن‌ها مقاوم سازی شده است.

نجات می‌افزاید: در حوزه ایمن سازی به تازگی بحث دستورالعمل پایش و ایمنی ساختمان‌های بلند مرتبه و ناایمن را در دستور کار داریم، در این حوزه وزارت کشور و شخص استاندار ورود جدی کرده اند، دبیرخانه این کمیته و کارگروه ایمنی ساختمان‌های بلندمرتبه با اداره کل راه و شهرسازی است، یکی از دغدغه‌های ویژه در دستور العمل کارگروه استانی پایش ایمنی ساختمان‌های بلند مرتبه، مدیریت پایش ساختمان‌های موجود در ظرفیت بخش دولتی، خصوصی، نظام مهندسی، شهرداری و سازمان‌های تابعه است.

 او تصریح می‌کند: همچنین دسته بندی و اولویت بندی ساختمان‌های شناسایی شده از نظر مخاطرات حریق، زلزله، فرونشست و ریزش است، براین اساس چک لیستی را دادیم که در راه و شهرسازی و شهرداری‌ها آن را تکمیل کنند که در آن چند آیتم برای ما خیلی مهم است، یکی بحث سال احداث ساختمان‌ها و صدور پروانه و تعداد طبقات مورد بررسی قرار می‌گیرد، یکی دیگر از موارد نزدیکی به گسل هاست که به طور ویژه در این ساختمان‌ها در برابر زلزله و ریزش بررسی می‌شود، همچنین در حوزه سیستم سازه ای، نوع قاب فولادی و اتصالات ساختمان‌ها را هم بررسی خواهیم کرد، یکی دیگر از بحث ها، بررسی چک لیست ساختمان‌ها در برابر آتش سوزی است که این را هم ما با همکاری ویژه آتش نشانی بررسی می‌کنیم که این مورد در گام اول برای شهر‌های بالای ۲۰۰ هزار نفر جمعیت است و شامل مشهد، نیشابور و سبزوار می‌شود.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی در پاسخ به این سوال که با توجه به آسیب پذیری استان در برابر زلزله چه بودجه‌ای در این زمینه به استان تخصیص یافته است؟ می‌گوید: برای امسال فعلا اعتباری نگذاشته اند، در کشور خیلی از استان‌ها همین مشکل را دارند، طبیعتا در بحث اعتبارات پیشگیرانه ما به شدت پیگیر هستیم، با سازمان برنامه و بودجه هم صحبت کردیم و درخواست ما به سازمان بحران کشور هم رفته است.

نجات  می‌افزاید: امسال برای اولین بار بعد از مدت‌ها هفته ایمن سازی در برابر زلزله و کاهش بلایای طبیعی را داریم که این هفته از دوم تا نهم دی ماه است و برای هر روز یک عنوان نام گذاری شده است، برای هر کدام از این روز‌ها از دستگاه‌ها برنامه هایشان را گرفتیم و برنامه جامع و مدون داریم.

افتتاح ۲ پایگاه مدیریت بحران در مشهد تا پایان سال

وحید اکلملی، رئیس گروه پدافند غیرعامل و مدیریت بحران شهرداری مشهد نیز در پاسخ به سوالی درباره آسیب پذیری مشهد دربرابر زلزله می‌گوید: این موضوع نیازمند اطلاعات زیرساختی است، در این زمینه بحث سامانه جامع ارزیابی ریسک در سه مرحله گسل ها، جمع آوری آب‌های سطحی و فرونشست آغاز شده است، ادامه این تحقیقات می‌تواند ما را به نقطه‌ای برساند که با اطلاعات زیرساختی و نقشه و اطلاعات بافت، طی دو تا سه سال آینده بتوانیم میزان آسیب پذیری مناطق مختلف مشهد در برابر زلزله را به صورت دقیق اعلام کنیم، البته می‌توانیم حدودی اعلام کنیم، اما به خودم اجازه نمی‌دهم چنین چیزی را اعلام کنم.

اکلملی در پاسخ به اقدامات انجام شده برای افزایش ایمنی و آمادگی شهر مشهد در برابر زلزله می‌گوید: طی سه سال اخیر بحث افزایش تعداد پایگاه‌های بحران را در دستور کار قرار دادیم، روی سامانه‌های پاسخ، شروع به اقدام کردیم، نقشه‌های اطلاعات زیرساختی را پیگیری کردیم، همچنین برای شتاب نگار‌ها پیگیری شد که قول نصب ۱۵ مورد دیگر از این شتاب نگار‌ها را از راه و شهرسازی گرفتیم.

 او  می‌افزاید: یک سری از بحث‌های آموزشی ما در قسمت آمادگی دچار ضعف بود، آموزش‌هایی که به شهروندان می‌دادیم نقص‌هایی داشت، آن آموزش‌ها از دوره‌های ۲۳ ساعته به دوره‌های ۴۵ ساعته تبدیل شد، ضعف دیگر در بحث آموزش شهروند بود که بعد از اتمام آموزش از مجموعه جدا می‌شدند، بنابراین دوره‌های تکمیلی و کارورزی را برای شهروند تنظیم کردیم، با توجه به شرایط کرونا آموزش‌های مجازی را هم راه انداختیم و سالانه بین هزار تا ۲ هزار نفر آموزش شهروندی را در دستور کار قرار داده ایم.

 این مقام مسئول تصریح می‌کند: تقریبا ۱۲ هزار نفر در شهر مشهد آموزش مقدماتی دیده اند و می‌خواهیم به سمت تخصصی شدن این حوزه‌ها برویم، یکی از معضلاتی که داشتیم این بود که آموزش‌ها تکراری بود، یعنی فرد در سازمان‌های مختلف این آموزش‌ها را می‌دید و به ادغام این آموزش‌ها اقدام کردیم.

اکلملی در پاسخ به این سوال که کدام مناطق مشهد در برابر زلزله ناایمن‌تر است؟ می‌گوید: در بافت فرسوده نگرانی بیشتری را نسبت به بقیه بافت‌های شهری داریم، ولی به این معنا نیست که بگوییم بقیه نقاط به بررسی نیاز ندارد، در همین بافت‌های جدید هم با توجه به نقشه‌های گسل، شهرسازی را پیش می‌بریم که البته به تایید نیاز دارد و هنوز تایید نشده است.

وی در پاسخ به این سوال که اعتبارات تخصیص یافته برای این موضوع چقدر بوده است؟ اظهار می‌کند: در بحث مدیریت پایگاه بحران تقریبا عددی که سالانه اختصاص داده شده حدود ۷۰ میلیارد تومان بوده است، از سال ۱۳۹۸ به بعد، پایگاه مدیریت بحران مجد و منطقه ۳ مهرگان را افتتاح کردیم، پایگاه شاهد ۱۰ و پایگاه دیگری که درمنطقه ۱۰ هستند هم اکنون کاملا آماده افتتاح هستند، همچنین پایگاه مدیریت بحران دانشجو و شهرک شیرین جزو پایگاه‌هایی هستند که تا پایان سال افتتاح می‌شوند، احداث پایگاه‌های دیگری هم در دست اقدام است که تا سال آینده کار آن‌ها هم انجام شود. ارزش ریالی هر پایگاه هم حدود ۴۰ تا ۴۵ میلیارد به نرخ روز است.

منبع: خراسان