آذربایجان غربی با تولید سالانه بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن نزدیک ۴۵ درصد سیب کشور را تولید می‌کند و قطب تولید این محصول استراتژیک به شمار می‌رود، اما هر سال باغداران این استان در فروش، بازاریابی و صادرات این محصول مهم کشاورزی با چالش جدی مواجه هستند.

تعهد ارزی، نبود برنامه مشخص و الگوی مناسب کشت، نبود سورت و بسته بندی نامناسب محصول، منطقی نبودن قیمت‌ها با توجه به هزینه تولید، گران بودن هزینه‌های حمل و نقل، کمبود ناوگان یخچال دار و کشتی هر سال موانعی است که باعث می‌شود باغداران استان متضرر سرمایه‌های بخش کشاورزی استان به هدر برود.

تعهد ارزی، نبود برنامه مشخص و الگوی مناسب کشت، نبود سورت و بسته بندی نامناسب محصول، منطقی نبودن قیمت‌ها با توجه به هزینه تولید، گران بودن هزینه‌های حمل و نقل، کمبود ناوگان یخچال دار و کشتی هر سال موانعی است که باعث می‌شود باغداران استان متضرر سرمایه‌های بخش کشاورزی استان به هدر برودهمه ساله با وجود ذخایر مناسب این محصول در سردخانه‌های استان برای صادرات آن فرصت محدود به دلیل عدم رغع موانع صادراتی بخشی از سیب‌های درجه یک استان در اواخر و ابتدای سال بعد به دلیل عدم صادرات به واحد‌های صنایع تبدیلی استان می‌رود، محصولاتی که اگر موانع صادراتی توسط مسئولان رفع شود به جای رفتن به واحد‌های صنایع تبدیلی به عنوان محصول درجه ۳ می‌تواند سهم قابل توجهی در سفره کشور‌های خارجی داشته باشد.

امسال نیز این استان با تولید یک میلیون و ۱۲۲ هزار تن رتبه اول تولید سیب کشور را به خود اختصاص داده است که از این میزان بیش از ۷۰۰ هزار تن در سردخانه‌های استان ذخیره سازی شده، اما از ابتدای سال جاری تاکنون تنها ۲۱۰ هزار تن سیب از سردخانه‌های استان خارج شده و ۴۵۰ هزار تن سیب همچنان در سردخانه‌های استان باقی مانده و با توجه به فرصت محدود و موانع موجود صادراتی امسال نیز پیش بینی می‌شود سیب همچنان روی دست باغداران بماند.

جلسات مکرر و بیان تکراری مشکلات سیب در استان نیز تاکنون نتوانسته راهکاری برای حل چندین ساله بازار سیب استان داشته باشد این در حالی است که با توجه به مشکل کم آبی و به خصوص بحران دریاچه ارومیه این میزان تولید محصول وقتی برنامه مشخصی برای بازار آن نیست چه دلیل منطقی می‌تواند داشته باشد؟

امسال با وجود اینکه محصول درجه و یک و مناسب به اندازه کافی وجود دارد و بازار‌های هدف مشخصی برای سیب استان نیز آماده است، اما موانع متعدد از جمله تعهد ارزی، نبود کامیون‌های یخچال دار، نبود کشتی، بالا بودن هزینه‌های حمل و نقل و مشکلات اقتصادی ناشی از بازار ارز موجب تا سیب به درست مشتریان اصلی نرسد.

عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی ارومیه در خصوص صادرات سیب در گفتگو در سال‌های اخیر نزدیک ۳۰ مورد موانع و مشکلات پیش پای صادرات سیب احصا و به اندازه کافی در جلسات با حضور مسئولان بیان شده است، گفت: امسال نه تنها مشکلات موجود رفع نشده بلکه موارد جدیدی از جمله گواهی سلامت، بخشنامه‌های غیرکارشناسی متعدد نیز به موانع جدیدی برای صادرات سیب استان تبدیل شده‌اند.

یکی از مهمترین بازار‌های هدف سیب استان روسیه است که به دلیل سخت گیری در خصوص گواهی بهداشتی تاکنون موفق به صادرات سیب به این کشور نشده‌ایمبهنام تاج الدینی با بیان اینکه به دلیل مشکلات ناشی از رفع تعهد ارزی اگر در سال‌های گذشته در این مواقع سال ۳۰۰ کانتینر از گمرک صادرات محصولات کشاورزی از جمله سیب داشتیم امسال این تعداد به سه کانتینر رسیده است، افزود: اگر شرایط صادرات تسهیل نشده و موانع رفع نشود وضعیت از حالت موجود بدتر خواهد شد.

وی با اشاره به شرایط و مشکلات اقتصادی به خصوص در بخش ارز عنوان کرد: با توجه به شرایط موجود چه امتیازی به صادر کننده داده‌ایم که رغبتی برای صادرات داشته باشد، صادر کننده بعد از ۱۰ مرحله دور زدن تحریم‌ها نمی‌تواند پول ناشی از صادرات را به صورت ارزی وارد کند.

تاج الدینی با بیان اینکه به صورت ریالی صادر می‌کنیم، گفت: تا موانع تعهد ارزی رفع نشود همچنان در بخش صادرات با مشکلات زیادی مواجه خواهیم بود.

عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی ارومیه همچنین صدور بخشنامه‌های غیرکارشناسی متعدد را از دیگر موانع پیش پای صادرات سیب استان برشمرد و افزود: یکی از مهمترین بازار‌های هدف سیب استان روسیه است که به دلیل سخت گیری در خصوص گواهی بهداشتی تاکنون موفق به صادرات سیب به این کشور نشده‌ایم.

تاج الدینی با اشاره به فراهم نبودن زیرساخت‌های لازم و آزمایشگاه‌های مجهز در خصوص صدور گواهی سلامت افزود: یک مشکل را مسئولان در مرکز می‌توانند با رایزنی ساده با مسئولان کشور هدف به راحتی حل کنند، چرا باید صادر کننده که نقشی در تولید محصول ندارد با این مشکل دست و پنجه نرم کند.

وی با تاکید بر اینکه این مشکلات و موانع موجود سبب شده تاجر و صادرکننده واقعی نداشته باشیم گفت: در اثر این موانع امروز کارت تجارت تجار اصلی کشور یا تعلیق شده یا به عنوان اخلال در ارز در تعزیرات پرونده دارند، مسئولان استانی و کشوری باید با توجه به مشکلات موجود چاره اندیشی کنند.

تاج الدینی با بیان اینکه امروز محصول خوب به اندازه کافی داریم و کشور‌های هدف که برای پیدا کردن آن‌ها سال‌ها زحمت کشیده‌ایم نیز آماده هستند، خاطرنشان کرد: به دلیل این موانع متعدد و به خصوص مشکلات تعهد ارزی محصول روی دست باغداران مانده و نمی‌توانیم به خوبی صادرات داشته باشیم.

عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی ارومیه با اشاره به اینکه در فصل سرما بیشترین مصرف کشور‌های حوزه اورسیا سیب است، گفت: برای صادرات سیب به این کشور‌ها باید گواهی سلامت داشته باشیم اگر موانع در این دو ماه باقی مانده سال برطرف نشود و نتوانیم سیب را صادر کنیم وضعیت از شرایط موجود بدتر شده و بازار داخلی کشور نیز کشش این میزان سیب موجود در سردخانه‌ها را ندارد باید آن‌ها به واحد‌های صنایع تبدیلی بفرستیم.

مدیرعامل اتحادیه باغداران استان آذربایجان غربی نیز در خصوص مشکلات صادرات سیب استان گفت: امروز قیمت تمام شده سیب در استان بیش از ۱۲ هزار تومان است، اما قیمت فروش به طور متوسط از ۱۰ هزار تومان شروع می‌شود کمتر از دو ماه فرصت صادرات داریم اگر مشکلات صادراتی پیش روی سیب حل نشود دیگر باغداران توان ضرر مالی بیشتر از این را ندارند.

به سیب استان در مرکز کشور توجه نشده است و باید مسئولان استان رایزنی مناسبی با مقامات کشوری در زمینه مشکلات پیش روی سیب استان داشته باشندامیر مرادی با بیان اینکه سیب محصول استراتژیک و ثروت آور استان به شمار می‌رود، گفت: متأسفانه به سیب استان در مرکز کشور توجه نشده است و باید مسئولان استان رایزنی مناسبی با مقامات کشوری در زمینه مشکلات پیش روی سیب استان داشته باشند.

وی با بیان اینکه در سال‌های گذشته به دلیل عدم رفع موانع موجود در پایان سال بخشی از سیب‌های ذخیره سازی شده در سردخانه‌های استان ناچار به صنایع تبدیلی می‌رفت اگر امسال نیز در فرصت اندک دو ماهه مشکلات برطرف نشود مجبوریم بخشی از سیب‌ها را به صنایع تبدیلی بفرستیم.

رئیس اتحادیه سردخانه داران آذربایجان غربی هم با تأیید مشکلات و موانع موجود پیش روی سیب استان توسط مجموعه ذیربط در حوزه سیب در استان گفت: یکی از نکاتی که امسال کمتر به این مشکل توجه شده بحث تورم موجود در کشور است.

مراد آقا بالا زاده با بیان اینکه سال گذشته میوه به خصوص سیب و انگور به صورت سبدی به کشور‌های حوزه خلیج فارس صادر می‌شود، افزود: قیمت هر سبد به دلیل اینکه کشور مقصد مشکل تورمی ندارد سال گذشته به عنوان مثال ۲۵ هزار تومان بود امسال نیز همان رقم است، اما در کشور صادر کننده سیب را سال گذشته به عنوان مثال ۱۰ هزار تومان از باغدار خریداری می‌کرد این رقم امسال به ۲۰ هزار تومان رسیده بنابراین با قیمت ثابت ۲۵ هزار تومان هر سبد در کشور مقصد دیگر برای صادر کننده امسال صرفه ندارد که اقدام به صادرات کند.

وی با بیان اینکه همچنین مجبور هستیم در کشور‌های حوزه خلیج فارس به خصوص قطر و امارات سیب‌های کشور را به به اسم سایر کشور‌ها صادر کنیم که این موضوع موجب ناراحتی و تأسف است چرا سیب‌ها به اسم کشور خودمان انجام نگیرد.

آقا بالازاده با بیان اینکه هم اکنون ۴۵۰ هزار تن سیب در سردخانه‌های آذربایجان غربی ذخیره سازی شده است، گفت: تنها دو ماه فرصت برای صادرات این میزان سیب داریم که با توجه به موانع موجود کمی مشکل به نظر می‌رسد.

هر چقدر مسئولان اتحادیه سردخانه داران و اتاق بازرگانی و اتحادیه باغداران رفع تعهد ارزی، بخشنامه‌های غیرکارشناسی، مشکلات تورمی، نبود کامیون‌های یخچال دار و کشتی را از مهمترین موانع پیش روی صادرات سیب بدانند، اما استاندار آذربایجان غربی معتقد است، بهترین کار برای ایجاد ارزش افزوده بیشتر در محصول سیب تولیدی استان، حرکت به سمت سورتینگ و بسته بندی مکانیزه است و با توجه به اهمیت این حوزه، از اولویت‌های اصلی را در برندینگ، سورتینگ و بسته بندی میوه بویژه سیب قرار داده‌ایم.

محمدصادق معتمدیان دی ماه امسال در بازدید از واحد سورتینگ و بسته بندی سیب با بیان اینکه سیب با توجه به تولید بالا و قرار گرفتن آذربایجان غربی در رتبه نخست کشورِی، از محصولات استراتژیک استان است و با توجه به آمار ارائه شده از سوی نهاد‌های مسئول، امسال بیش از یک میلیون و ۱۰۰ هزار تن سیب تولید کرده‌ایم، افزود: از سال گذشته ۵۲ واحد در حوزه سورتینگ و بسته بندی در استان راه اندازی شده که امیدواریم در این حوزه روند افزایشی را داشته باشیم.

وی گفت: همچنین یکی دیگر از برنامه‌های ما، راه اندازی واحد‌های سردخانه‌ایی با کیفیت بالا و به اصطلاح اتمسفری است که می‌تواند در ماندگاری میوه نقش بسزایی داشته باشد.

معتمدیان یادآور شد: در حال حاضر ۴۵۶ واحد سردخانه‌ای با مجموع یک میلیون تن ظرفیت در آذربایجان غربی وجود دارد که در گام دوم تلاش داریم در بحث کیفی سازی و استفاده از تکنولوژی روز و حرکت به سمت سردخانه‌های اتمسفری در این حوزه حرکت کنیم.

استاندار آذربایجان غربی تاکید کرد: همچنین با همکاری وزارت جهاد کشاورزی، برنامه ریزی‌هایی برای توسعه صادرات سیب از استان داریم که با به نتیجه رسیدن آن‌ها روند صادراتی در این حوزه شتاب بسیار خوبی خواهد گرفت.

جانشین سرپرست سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی نیز هفته گذشته در جلسه بررسی موانع صادرات سیب استان نبود آزمایشگاه‌های مجهز در استان برای صدور گواهی‌های سلامت، اصلاح شاخص‌های بسته بندی برای محصولات کشاورزی، مشکل صادرات از مسیر‌های دریایی و نبود مقدار کافی کشتی برای حمل به مقصد، مشکل تهاتر سیب با موز را مشکلات و موانع پیش روی صادرات سیب استان عنوان کرد.

برای رفع مشکلات سیب استان باید رایزنی اقتصادی در کشور‌های هدف برای کمک به تجار سیب از جمله پاکستان، ازبکستان و هندوستان به همراه دیپلماسی اقتصادی برای کاهش تعرفه‌های صادراتی صورت گیردمحمود مظلومی همچنین ضرورت تأمین یارانه برای حمل و نقل هوایی، افزایش زمان رفع تعهدات ارزی صادرکنندگان محصولات کشاورزی، فراهم شدن واردات محصولات گرمسیری را از دیگر مشکلات این بخش ذکر و اضافه کرد: برای رفع برخی از این مشکلات باید رایزنی اقتصادی در کشور‌های هدف برای کمک به تجار سیب از جمله پاکستان، ازبکستان و هندوستان به همراه دیپلماسی اقتصادی برای کاهش تعرفه‌های صادراتی صورت گیرد.

جانشین سرپرست سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی اختصاص خط اعتباری ویژه برای تسهیلات تأمین سرمایه در گردش تجار، صنایع تبدلی و زنجیره‌های سیب را از راه‌های تسهیل صادرات سیب استان دانست و گفت: آذربایجان غربی با ۴۶۱ سردخانه به ظرفیت بیش از یک میلیون تن و داشتن ۵۲ واحد سورت و بسته بندی در صورت فراهم شدن شرایط اعطای تسهیلات تأمین سرمایه در گردش می‌تواند در سال‌های آینده برای صادرات سیب از استان گام‌های بهتری بردارد.

وی با بیان اینکه آذربایجان غربی رتبه اول تولید سیب در کشور را به خود اختصاص داده است، گفت: صادرات سیب به کشور‌های عراق، افغانستان، ترکمنستان، پاکستان، روسیه، هند، کویت، عمان و… صادر می‌شود، ولی امسال صادرات سیب کاهش داشته است و تا پایان سال باید شرایط تسهیل صادرات سیب از سوی مسئولان چاره اندیشی شود.

اگر در برخی از حوزه‌های اقتصادی، کشاورزی و… مشکلات به خوبی احصا نشده باشد تا برنامه ریزی درستی برای حل این مشکلات اندیشیده شود، اما در آذربایجان غربی به خصوص در حوزه سیب به عنوان محصول استراتژیک سالهاست مشکلات و موانع بازار فروش آن احصا و در جلسات مکرر بیان شده، اما متأسفانه این موانع در حد بیان در جلسات باقی مانده و راه حل اصولی برای آن اندیشیده نشده با توجه به اینکه کشاورزی در اشتغال و معیشت مردم آذربایجان غربی حرف اول را می‌زند وقت آن نرسیده چاره اندیشی و برنامه ریزی اصولی برای رفع موانع پیش روی این بخش انجام گیرد؟ سوالی که اگر پاسخ داده شود بی شک بخشی از اقتصاد مردم این منطقه را می‌تواند سامان بخشد.