براساس بیانیه مطبوعاتی آژانس فضایی اروپا، تلسکوپ فضایی «XMM-نیوتن» متعلق به این آژانس، به دو گروه از ستاره‌شناسان کمک کرده است تا کشفی غیرعادی انجام دهند.

دانشمندان فوران‌های مکرر نور از سیاه‌چاله‌هایی غیرفعال را مشاهده کردند که ستاره‌ها را تکه تکه و بار‌ها و بار‌ها از بین می‌برند. این پدیده غیرمنتظره است، زیرا طغیان سیاه‌چاله‌ها معمولاً تنها یک بار ظاهر می‌شوند، آن هم زمانی که یک سیاه‌چاله ستاره‌ای را می‌بلعد.

پژوهش‌های انجام شده توسط توماس وورس (Thomas Wevers) از رصدخانه جنوبی اروپا و ژو لیو (Zhu Liu) از موسسه فیزیک فرازمینی ماکس پلانک در آلمان می‌تواند نشان دهد که بخشی از ستارگان به نحوی از اولین حمله از جانب این سیاه‌چاله‌ها جان سالم به در می‌برند.

ستاره‌ای که به طور کامل بلعیده نمی‌شود

این بدان معناست که بخش‌هایی از ستارگان کاملاً توسط سیاه‌چاله خورده نشده‌اند و به طی کردن مدار خود ادامه می‌دهند و سپس دوباره با سیاه‌چاله‌های مخرب مواجه می‌شوند که منجر به فوران شعله‌های نور مکرر می‌شود. این رویداد به عنوان یک رویداد «اختلال کشندی نسبی» یا «اختلال جزر و مدی ناقص» نامیده می‌شود.

لیو می‌گوید: نتایج اولین مشاهدات تلسکوپ فضایی XMM-نیوتن شگفت‌انگیز بود، چرا که سیاه‌چاله کاهش شدید نور پرتو ایکس را در مقایسه با زمانی که دو هفته قبل توسط تلسکوپ eROSITA کشف شده بود، نشان داد.

وی افزود: مشاهدات بعدی با XMM-Newton و سایر ابزارها، گمانه‌زنی‌های ما را تایید کرد که این رفتار ناشی از یک رویداد کشندی جزر و مدی ناقص بوده است. در ابتدا ما کاملاً متحیر بودیم که این روشن شدن دوباره چه معنایی می‌تواند داشته باشد؛ بنابراین ما مجبور شدیم همه گزینه‌های ممکن را برای توضیح این رفتار مشاهده شده ارزیابی کنیم.

وی ادامه داد: لحظه بسیار هیجان‌انگیزی بود وقتی متوجه شدیم که یک رویداد اختلال جزر و مدی تکراری می‌تواند داده‌های مشاهده شده را بازتولید کند.

پژوهشگران برای نظارت بر این تغییرات، مجبور شدند در طول پنج روز مشاهدات تلسکوپ XMM-Newton را مطالعه کنند و در پایان، به توضیحی برای نتایج بدست آمده رسیدند.

تاثیر سیاه‌چاله‌های کلان‌جرم

ویلیام آلستون از اعضای گروه پژوهش می‌گوید: این مشاهدات جدید برای مطالعه تاثیر سیاه‌چاله‌های کلان‌جرم (ابرسیاه‌چاله‌ها) فوق العاده جالب هستند. در رویداد‌های معمولی اختلال جزر و مدی، ما انتظار نداریم که شراره دوم را برای چند هزار سال آینده ببینیم.

وی افزود: با بازگشت سریع این شراره‌ها یا فوران‌ها، مدار ستاره‌ از هم گسیخته باید نزدیک به سیاه‌چاله کلان‌جرم باشد. این پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد که ستاره آسیب دیده پس از جدا شدن از یک سامانه ستاره‌ای دوتایی توسط سیاه‌چاله مرکزی کلان‌جرم، به مداری نزدیک کشیده می‌شود.

این رویداد‌های جدید اکنون در طول دوره‌های پیش‌بینی‌شده در آینده به دقت بررسی می‌شوند تا یافته‌های این پژوهش تأیید شود و اکتشافات بیشتری انجام شود.

پاسخ این سوال را که آیا ستاره‌ها به طور کامل در فوران اولیه بلعیده می‌شوند یا زنده می‌مانند تا بار‌ها و بار‌ها ویران شوند را فقط زمان مشخص خواهد کرد، چرا که شکار برای یافتن رویداد‌های مشابه باید آغاز شود.

نتایج این پژوهش‌ها در دو مقاله در مجله‌های Astronomy & Astrophysics و The Astrophysical Journal Letters منتشر شده است.