جمهوری اسلامی ایران در حال برنامه ریزی برای حضور در کانال پاناما است. همین تک جمله امیر دریادار ایرانی فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران کافی بود تا آمریکایی‌ها که حضور چشمگیری در این کانال دارند با نگرانی مواجه شوند.

امیر دریادار ایرانی چندی پیش در گفت و گویی درباره نیروی دریایی ارتش کشورمان اظهار کرد: امروز بهره‌مندی از دریا برای ما یک مزیت ژئوپلیتیک است و آن‌ها که از این ظرفیت برخوردار نیستند دچار یک خفگی ژئوپلیتیکی هستند.

او افزود: ما تا امروز در تمامی تنگه‌های راهبردی دنیا حضور داشته‌ایم و تنها در دو تنگه حضور نداشته‌ایم که در یکی از آن‌ها امسال حضور پیدا می‌کنیم و در حال برنامه‌ریزی برای حضور در تنگه پاناما هستیم.

فرمانده نیروی دریایی ارتش گفت: سه فرماندهی اقیانوسی شامل فرماندهی اقیانوس هند، فرماندهی اقیانوس آرام و فرماندهی اقیانوس اطلس تشکیل داده ایم که امروز در اقیانوس‌های هند و اطلس حضور داریم و به زودی در اقیانوس آرام هم حضور پیدا می‌کنیم. تجهیزاتی که در آینده به نیروی دریایی ملحق می‌شود در راستای ماموریت این سه فرماندهی است.

صبحت‌های فرمانده نیروی دریایی ارتش، به شدت مورد توجه رسانه‌های آمریکایی قرار گرفت و تحلیل‌های فراوانی درباره آن شکل گرفت، اما اظهارات ند پرایس سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا درباره اظهارات فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در خصوص برنامه‌ریزی برای حضور در تنگه پاناما این موضوع را جدی‌تر کرد.

ند پرایس در این باره گفت: از این ادعای نیروی دریایی ارتش ایران آگاهی داریم و همچنان تلاش‌ها و مواضع ایران مبنی بر تصمیم برای توسعه حضور نظامی در نیمکره غربی را رصد می‌کنیم. همچنان بر تلاش‌ها و اظهارات ایران مبنی بر قصدش برای توسعه حضور نظامی در نیمکره غربی نظارت می‌کنیم.

این موضع گیری سریع و بی وقفه سخنگوی وزارت خارجه آمریکا و رسانه‌های آمریکایی نشان از بزرگی این حرکت و برنامه ریزی نیروی دریایی ارتش دارد.

تحلیل روزنامه مشهور واشنگتن تایمز نیز درباره حضور ایران در کانال پاناما جالب بود. این رونامه نیز عبور ایران از کانال پاناما را آخرین اقدام تهران در تلاش برای گسترش نفوذ خود در حیاط خلوت ایالات متحده ارزیابی کرد و ماموریت‌های سال‌های اخیر نیروی دریایی ایران را خواسته تهران برای نشان دادن تمایل به گسترش نفوذ نظامی خود فراتر از خاورمیانه و حتی در نزدیکی ایالات متحده دانست.

اما تنگه پاناما در کجا قرار دارد و چرا حضور در آن برای آمریکایی‌ها این مقدار مهم و حیاتی است.

آبراه پاناما یک آبراه غیرطبیعی است که توسط انسان در کشور پاناما به وجود آمده و اقیانوس آرام را به اقیانوس اطلس ارتباط می‌دهد. این آبراه یکی از سرشناس‌ترین و مهم‌ترین آبراه‌های جهان است.

کانال پاناما ۸۲ کیلومتر طول دارد و از باریکهٔ پاناما گذر می‌کند. کلمبیا، فرانسه و بعداً ایالات متحده قلمروی اطراف کانال را در طول ساخت و ساز آن کنترل کردند.

ترافیک سالانهٔ کانال پاناما از حدود ۱۰۰۰ کشتی در سال ۱۹۱۴، هنگام بازگشایی کانال، به ۱۴۷۰۲ کشتی در سال ۲۰۰۸ افزایش یافته‌است. تا سال ۲۰۱۲، بیش از ۸۱۵۰۰۰ کشتی از این کانال عبور کرده بودند در سال ۲۰۱۷ کشتی‌ها به‌طور متوسط در مدت زمان ۱۱٫۳۸ ساعت از بین دو قفل کانال عبور و کانال را طی کرده‌اند.

همچنین انجمن مهندسان عمران آمریکا کانال پاناما را در فهرست عجایب هفتگانه جهان مدرن قرار داده‌است.

جوزف هامیر" تحلیلگر امنیت ملی که به عنوان مدیر اجرایی اندیشکده مرکز جامعه آزاد امن بر مسایل آمریکای لاتین تمرکز دارد، در این باره گفت: ایران با برگزاری رزمایش‌های مشترک با متحدانی مانند روسیه و چین، زمینه را برای این نوع ماموریت‌های دوردست فراهم کرده است.

این تحلیلگر آمریکایی افزود: این چیزی است که ایران در ۳۰ یا ۴۰ سال گذشته در آمریکای لاتین با ایجاد سفارتخانه‌ها و توافق‌های دوجانبه با بسیاری از کشور‌ها ساخته است.

او گفت: هدف ایران همیشه حضور نظامی در آمریکای لاتین بوده است، بنابراین اصلا تعجب آور نیست که نیروی دریایی این کشور اعلام کند که قصد دارد در کانال پاناما حرکت کند. حضور نظامی ایران در کانال پاناما اقدام قابل توجه و تحریک آمیزی است. بسیاری از مردم ممکن است ایران را از نظر توانایی‌هایش نادیده بگیرند، اما من آن را نادیده نمی‌گیرم، زیرا آن‌ها مدت زیادی است که روی تقویت قابلیت‌های خود کار کرده‌اند.

طبق ادعای کارشناسان بیش از ۸۰ درصد حمل و نقل جهانی از طریق دریا انجام می‌شود و این موضوع نشان می‌دهد که توسعه حضور ایران در آب‌های بین المللی به چه اندازه مهم است. اهمیتی که ارتش جمهوری اسلامی ایران در ماه‌های اخیر و با برگزاری رزمایش بزرگ ذوالفقار ۱۴۰۱ نشان داد که به آن واقف است و برنامه‌های دقیقی برای پیشبرد اهداف مهم خود برای افزایش امنیت دارد.

همچنین به این نکته باید توجه کرد که نیرو‌های تجاری، کشتیرانی، مسافربری، حمل و نقل کالا و… همه نمایشگر قدرت دریایی یک کشور هستند.