توضیحات عضو هیأت امناء آستان‌های مقدس شیراز درباره طرح توسعه حرم شاهچراغ
سیدمحمدرضا رضازاده ـ عضو هیأت امناء آستان‌های مقدس در شیراز و مشاور تولیت حرم شاهچراغ درباره اجرای طرح موسوم به ۵۷ هکتار توسعه این حرم، توضیحاتی ارائه کرد.
سیدمحمدرضا رضازاده استاندار اسبق فارس، مشاور تولیت حرم شاهچراغ و عضو هیأت امناء آستان‌های مقدس شیراز به دنبال اشارۀ برخی رسانه‌ها به نقش او در اجرای طرح توسعه حرم شاهچراغ و تخریب احتمالی بافت تاریخی شهر شیراز، توضیحاتی را با این عنوان که «احیاء قلب مجروح شیراز؛ با اجرای طرح ساماندهی پیرامون حرم مطهر حضرت احمد ابن موسی شاهچراغ (ع)» منتشر کرد.
حدود دو دهه قبل توسط یک شرکت سرمایه گذاری، پروژه‌ای تجاری و اقامتی در حد فاصل حرم حضرت احمد ابن موسی شاهچراغ و سید علاءالدین حسین (علیهما السلام) و در جنوب این دو حرم مطهر تحت عنوان " بین الحرمین" اجرا شد.
این پروژه بافت تاریخی شیراز در محدوده دو حرم را به دو نیمه تقسیم کرد. ارتباط دو بخش شمالی و جنوبی را محدود نمود. ولطمه‌ای جدّی به بافت تاریخی مرکز شیراز وارد کرد.
آن روز‌ها صدای اعتراض تولیت وقت آستان مقدس شاهچراغ (ع) در مخالفت با این طرح که علاوه بر پیگیری موضوع از طرق مختلف، حتی با نصب بنری در ابعاد بزرگ چندین متری در کنار درب ورودی صحن مطهر، مخالفت جدّی خود را با اجرای این طرح اعلام می‌نمود به جایی نرسید.
آن‌هایی هم که امروز در مقابله با طرح ساماندهی پیرامون حرم مطهر، که اقدامی است در جهت مناسب سازی محیط، احیاء زندگی در بافت پیرامونی، حفظ و مرمت آثار ارزشمند تاریخی و ایجاد محیطی فرهنگی و معنوی در خور سومین حرم اهل بیت (ع)، به مخالفت برخاسته اند، و با انتشار مطالب خلاف واقع جو سازی می‌کنند، اقدام در خوری برای جلوگیری از اجرای آن پروژه به عمل نیاوردند!
همان‌ها که بعضی شان آن زمان بر کرسی‌های مسئولیت میراث فرهنگی کشور تکیه زده بودند و امروز طلبکارانه در جایگاه مدعی ایستاده اند!
سایر بخش‌های بافت پیرامون حرم مطهر نیز طی سال‌های گذشته در چنبره بی عملی مسئولین دستگاه‌های مختلف، دیدگاه‌های متنوع، کارشناسان دور و غریبه با محیط و فضا سازی‌های غرض آلود گرفتار شده است؛ و روز به روز فرسوده‌تر و زندگی در آن سخت‌تر می‌گردد. امروز شیرازی‌های قدیم ساکن قسمت‌هایی از این محدوده، جای خود را به اتباع بیگانه داده اند و یا خانه هایشان ماُمن معتادان و بزهکاران شده است.
بعضی هم که چه بسا شیراز را همان شیراز برگزاری جشن هنر در ماه مبارک رمضان و شیراز برپایی جشن‌های دو هزار و پانصد ساله می‌پسندند. توجه به ظرفیت والای معنوی سومین حرم اهل بیت (ع) را بر نمی‌تابند و مایل نیستند ساماندهی پیرامون حرم‌های مطهر به نتیجه مطلوبی برسد.
سفر مقام معظم رهبری در سال ۸۷ به شیراز، نقطه عطفی بود در توجه دادن به میراث گرانبهای معنوی شیرازیان، در کنار دیگر داشته‌های ارزشمند تاریخی و فرهنگی مردم این خطه، که همان مجاور و ساکن حرم اهل بیت (ع) بودنشان است.
پس از آن سفر بود که شورایعالی شهرسازی و معماری مصوب نمود طرح تفضیلی شیراز در محدوده ۵۷ هکتاری اطراف حرم با رویکرد احیاء هویت فرهنگی – مذهبی مرکز تاریخی شهر شیراز تهیه گردد. گرچه طی پانزده سال گذشته عناصری اجازه ندادند این تصمیم به نتیجه مطلوب خود برسد.
۵۷ هکتار وسعت منطقه‌ای است محدود به خیابان‌هایی که حرم مطهر در آن واقع شده است و هرگز به معنای توسعه دادن صحن و شبستان و رواق در این وسعت نیست. (که بعضی به دروغ نشر می‌دهند) بلکه در این محدوده ضوابط طراحی باید با محوریت حرم مطهر تعریف شود. مثلا معماری اسلامی در نمای ساختمان‌ها رعایت شود و یا ایجاد محدودیت در ارتفاع ساختمان‌ها به نحوی که گنبد حرم را تحت الشعاع قرار ندهند. آنچه متاسفانه در مشهد مقدس رعایت نشده است.
در فاصله میان دو حرم حضرت شاهچراغ (ع) و سید علاء الدین (ع) محدوده‌ای حدود ۲۰ هزار متر مربع که بیش از نیمی از آن نیز امروز فضای باز است، با هندسه‌ای که کمترین تداخل با ساختمان‌های واجد ارزش داشته باشد، به عنوان میدان پیاده راه شهری، نه صحن میان دو حرم (که بعضی به دروغ نشر می‌دهند) پیش بینی شده است؛ و بر اساس مصوبه کمیسیون ماده پنج، معدود آثار تاریخی ثبت شده و یا واجد ارزش واقع در این محدوده نیز تماماً باید حفظ و مرمت شود. لیکن با کاربری فرهنگی مناسب با دو حرم مطهر مورد بهره برداری قرارگیرد.
آنجا صحن نیست که در سطح یا با احداث زیر زمین قبری در آن ساخته و فروخته شود (که بعضی به دروغ نشر می‌دهند) بلکه یک فضای عمومی شهری است که موجب احیاء زندگی در بافت تاریخی اطراف خود خواهد شد و تحت مدیریت آستان‌های مقدس نیز قرار نخواهد گرفت و در اختیار مدیریت شهری خواهد بود.
طرح ساماندهی پیرامون حرم مطهر در شیراز بر خلاف مشهد مقدس حلقه وصل میان آستان‌های مقدس و بافت قدیمی شیراز را دوباره احیاء می‌کند. دسترسی امکانات شهری را با حداقل تغییرات ممکن برای فراهم نمودن امکانات زندگی امروز شهری در آن محدوده فراهم می‌سازد. فضایی شایسته سومین حرم اهل بیت (ع) در فاصله دو حرم مطهر و دیگر امامزادگان بوجود می‌آورد و به ناهنجاری‌های اجتماعی موجود پایان می‌دهد.
چه خوب بود استاد محترم دانشگاهی که حتما صاحب دانش و تجارب ارزشمندی در رشته علمی خود هستند، در مفاد نامه‌ای هم که به امضاء تمامی مسئولین شهر (استاندار- نماینده، ولی فقیه و امام جمعه – همه نمایندگان شیراز در مجلس شورای اسلامی- رئیس شورای اسلامی شهر –شهردار – تولیت‌های آستان‌های مقدس) رسیده است تامل بیشتری می‌نمودند و از این صدای تظلم به مثابه یک فاجعه تاریخی یاد نمی‌کردند. بلکه این احتمال را هم می‌دادند که این افراد که خود اهل و ساکن شیراز هستند و سال‌ها تجربه مدیریت در عرصه‌های مختلف را دارند، اگر نه بیشتر از ایشان، به اندازه خود ایشان دغدغه حفظ میراث فرهنگی شهرشان را دارند. آخر در کجای آن نامه درخواست تسریع در تخریب بافت تاریخی جهت توسعه صحن‌های این بقاع متبرک شده است که بعضی بی محابا این تهمت‌ها را به زبان می‌آورند؟
برای ایجاد فضای ملتهب می‌نویسند تیغ لودر‌ها و بولدزر‌ها بافت تاریخی شیراز را تهدید می‌کند. لودر‌ها و بولدوزر‌ها در حال تخریب و آواربرداری بنا‌های تاریخی هستند و، چون چنین اتفاقی نیفتاده است و دروغ شان به زودی بر ملا می‌شود در جمله بعدی ادامه می‌دهند، " ظاهرا عملیات تخریب متوقف شده است"!
سال‌ها است که قلب شهر شیراز در کش و قوس این هیاهو‌ها رنجور مانده و علائم حیاتی آن رو به ضعف است.
بنده به عنوان عضو هیأت امناء آستان‌های مقدس و مشاور تولیت محترم حرم مطهر شاهچراغ (ع)، از طرح ساماندهی پیرامون حرم که نتیجه بررسی‌های طولانی، جلسات متعدد در سطوح مختلف و بازدید‌های کارشناسی مکرر است و با توجه به تجارب تلخ و شیرین دیگر شهر‌های مذهبی کشور، رویکرد هماهنگی با بافت تاریخی و حفظ میراث فرهنگی را در کنار جنبه‌های دیگر طرح با جدیت دنبال کرده است، و به امضاء اعضاء کمیسیون ماده پنج از جمله میراث فرهنگی و راه و شهرسازی رسیده است و تصویب شورای برنامه ریزی استان را اخذ کرده است به جدّ دفاع می‌کنم و امیدوارم همه دغدغه‌مندان و علاقه‌مندان به فرهنگ و تاریخ کشور عزیزمان بدون تاثیر پذیری از اصحاب دروغ و فریب و سیاه نمایی جوانب مختلف این طرح را مورد توجه قرار دهند.
