بر اساس سند توسعه صنعت برق، متوسط راندمان نیروگاه‌های حرارتی در کشور باید تا سال ۱۴۲۰ به ۵۰ درصد برسد. اهمیت این مسئله در فصل سرد سال و با افزایش مصرف گاز در بخش خانگی که منجر به کاهش سهم نیروگاه‌ها در استفاده از گاز شد، بروز پیدا کرد تا سبد سوختی نیروگاه‌ها به سمت سوخت مایع متمایل شود.

به گفته سخنگوی صنعت برق در ایام زمستان در حدود ۵۰ درصد سبد سوختی نیروگاه‌ها را گاز تشکیل می‌شود و ۵۰ درصد باقی مانده به سوخت مایع مربوط می‌شود که بخش عمده آن را گازوئیل تشکیل می‌دهد.

احداث واحد‌های جدید با راندمان بالا و همینطور جایگزینی و بازتوانی نیروگاه‌های فرسوده فعلی اهم راه‌های افزایش راندمان برای کاهش مصرف سوخت در نیروگاه‌ها هستند و به این منظور هم در سال ۹۷ برنامه‌ای در این خصوص برای ساماندهی وضعیت نیروگاه‌ها و جایگزینی نیروگاه‌های فرسوده ایجاد شد.

از جمله برنامه‌هایی که از مدتی قبل در دستور کار وزارت نیرو قرار گرفته جایگزینی و بازتوانی نیروگاه بعثت تهران است. این نیروگاه با قدمتی ۵۵ ساله مدت دو سال است که معطل مجوز‌های سازمان حفاظت از محیط زیست مانده و این در حالی است که احداث نیروگاه جایگزین در مجاورت نیروگاه بعثت می‌تواند در فصل سرد سال کمکی برای صنعت برق و تامین پایدار برق در تهران باشد.

پیگیری جایگزینی نیروگاه های فرسوده با نیروگاه های راندمان بالا

ساناز جعفر زاده مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و بهره‌برداری تولید شرکت برق حرارتی می‌گوید: دو برنامه بازنشستگی و جایگزینی برای نیروگاه‌ها با راندمان پایین در کشور وجود دارد. نیروگاه‌های سیکل باز گازی را داریم که در خارج از بازه صد روزه گرما در تابستان مورد استفاده قرار نمی‌گیرند و از مدار خارج هستند. یک سری واحد‌های بخار هم داریم که قدمت بالایی دارند، اما راندمان بالاتری نسبت به نیروگاه‌های سیکل باز دارند که این نیروگاه‌ها در برنامه جایگزینی قرار گرفته اند.

او افزود: این جایگزینی علاوه بر نیروگاه بعثت برای نیروگاه رامین، نیروگاه بندرعباس، نیروگاه ری و طرشت تعریف شده است. در حال حاضر یکی از نیروگاه‌های کلاس F در مجاورت نیروگاه بندرعباس احداث شده که نیروگاه کلاس F هنگام است و اقدامات خوبی هم برای جایگزینی نیروگاه طرشت انجام گرفته است.

جعفرزاده گفت: بحث نیروگاه‌های کلاس F از چند سال قبل در ایران مطرح شد. چند نمونه وارداتی به کشور آورده شد و بعد از مسائلی که در زمینه منع ارائه خدمات به ایران از سوی شرکت‌های تولیدکننده صورت گرفت، تصمیم به ساخت نمونه داخلی آن گرفته شد و اولین مورد آن هم قرار است با نیروگاه بعثت در تهران جایگزین شود. این واحد نیروگاهی هم فرسوده است و هم راندمان پایینی دارد، اما امکان خارج کردن آن از مدار به دلیل جانمایی ویژه‌ای که دارد و اینکه تامین برق مناطق مهمی را انجام می‌دهد وجود ندارد.

مجوز سازمان محیط زیست آخرین قدم برای رسیدن به فاز اجرا

این مقام مسئول می‌گوید: برنامه وزارت نیرو این است که در ابتدا یک واحد جایگزین در مجاورت این نیروگاه‌های فرسوده ساخته شود و زمانی که نیروگاه جایگزین به مدار بیاید و به مرحله بهره برداری قابل اطمینان برسد نیروگاه‌های فرسوده به بازتوانی بروند که یک پروژه و فرایند چند صد روزه است.

او ادامه داد: به طور خاص در مورد نیروگاه بعثت، بیش از دوسال است که قرارداد آن مبادله شده، مجوز شورای اقتصاد آن گرفته شده و بحث تخصیص سبد سوختی آن هم مشخص شده است. وزارت نیرو منتظر صدور مجوز ارزیابی زیست محیطی این طرح از سازمان محیط زیست است. در صورت صدور مجوز وارد فاز اجرا خواهیم شد که عموما برای این نوع نیروگاه در حدود ۲ سال به طول می‌انجامد.

جعفرزاده پیش‌تر گفته بود که اجرای این پروژه و بهره برداری از نیروگاه جایگزین موجب کاهش ۷۸ درصدی ضرایب آلایندگی در این نیروگاه خواهد شد.

عبدالرسول پیشاهنگ مدیرعامل شرکت برق حرارتی پیش از این در خصوص برنامه‌های جایگزینی اعلام کرد: مقرر شده که مجاورت نیروگاه ری یک نیروگاه ۵۰۰ مگاواتی نصب شود و این نیروگاه از مدار تولید خارج شود. ظرفیت کنونی نیروگاه ری ۴۸۰ مگاوات است. این طرح برای نیروگاه بعثت نیز در نظر  گرفته شده و  در بندرعباس، نیروگاه دوکوهه و زرند کرمان و نیروگاه سهند هم در دستور کار  قرار دارد.

مصطفی رجبی مشهدی سخنگوی صنعت برق در خصوص روند جایگزینی نیروگاه بعثت در پاسخ به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: در این باره مشغول رایزنی با سازمان حفاظت محیط زیست هستیم و قرار است بازدید‌هایی در این زمینه انجام شود. آنچه که مسلم بوده این است که میزان ظرفیت تولید نیروگاهی در منطقه تهران کمتر از ظرفیت مصرف است و بیشترین مصرف نیز در تهران، البرز و قم است که در اوج بار سال ۱۴۰۱ میزان مصرف برق در این منطقه ۱۱ هزار و ۷۰۰ مگاوات بود، اما میزان تولید کمتر است بر همین اساس از مناطق مجاور برق تامین می‌شود.

رجبی مشهدی با تاکید بر ضرورت بهره‌مندی از نیروگاه‌های پربازده، ادامه داد: بر همین اساس امید است در احداث نیروگاه بعثت تسریع شود، راندمان نیروگاه کلاس f دوبرابر راندمان موجود است. با استفاده از نیروگاه کلاس F به راندمان ۵۵ درصدی می‌رسیم و این در حالی است که راندمان فعلی نیروگاه کمتر از نصف این رقم است.