ناسا با استفاده از «آرایه تلسکوپ طیفسنجی هستهای» یا «نیوستار» (NuSTAR)، پرتوهای ایکس گوناگونی را که از داغترین مواد موجود در جو خورشید ساطع میشوند، ثبت کرد. پرتو ایکس پرانرژی فقط در چند مکان مشاهده شد؛ در حالی که پرتو ایکس کمانرژی و پرتو فرابنفش در سراسر خورشید دیده شدند.
دانشمندان امیدوارند که نماهای جدید به آنها کمک کنند تا به یکی از بزرگترین رازهای خورشید پی ببرند. راز بزرگ این است که چرا دمای جو بیرونی خورشید، به بیش از یک میلیون درجه میرسد که حداقل ۱۰۰ برابر گرمتر از سطح آن است.
نیوستار معمولا زمان خود را برای بررسی اسرار سیاهچالهها، ابرنواخترها و دیگر اجرام پرانرژی فضا سپری میکند، اما میتوان از آن برای مطالعه خورشید نیز استفاده کرد.
پرتوهای پرانرژی ایکس که توسط نیوستار ثبت شدهاند، به رنگ آبی هستند.
رنگ سبز که پرتو ایکس کمانرژی را نشان میدهد، با سیستم ثبت پرتو ایکس نصبشده روی فضاپیمای «هینود» (Hinode) ثبت شده است.
رنگ قرمز، پرتو فرابنفش ثبتشده با «رصدخانه پویاییشناسی خورشید» (SDO) ناسا را نشان میدهد.
نیوستار در ژوئن گذشته، ۲۵ تصویر از خورشید را جمعآوری کرد و به ناسا امکان داد تا یک تصویر واحد را از نورهای رنگی متفاوتی را که از سطح خورشید میتابند، به دست بیاورد. همچنین، ناسا مشاهدات ماموریت هینود متعلق به «آژانس کاوشهای هوافضای ژاپن» (JAXA) را که با رنگ سبز نشان داده شدهاند و مشاهدات رصدخانه پویاییشناسی خورشید که نور فرابنفش را به رنگ قرمز ثبت کرده است، جمعآوری کرد.
اگرچه ستارهشناسان با دیدن گرمای منبع تاج که بیرونیترین لایه خورشید است، گیج شدهاند، اما حدس میزنند که این گرما ممکن است از فورانهای کوچک در جو خورشید به نام نانوشرارهها سرچشمه گرفته باشد.
شرارهها، فورانهای بزرگ گرما، نور و ذرات قابل مشاهده برای طیف گستردهای از رصدخانههای خورشیدی هستند. اگرچه نانوشرارهها اتفاقات بسیار کوچکتری هستند، اما هر دو نوع، ماده گرمتر از دمای متوسط تاج خورشیدی را تولید میکنند.
ناسا در بیانیهای اعلام کرد که شرارههای معمولی آن قدر مکرر نیستند تا تاج خورشیدی را در دمای بالایی که برای دانشمندان قابل مشاهده است، حفظ کنند، اما نانوشرارهها ممکن است بسیار بیشتر رخ دهند و شاید اغلب به اندازهای باشند که تاج را گرم کنند.
نانوشرارههای منفرد به دلیل نور شعلهور خورشید نادیده گرفته شدهاند، اما نیوستار میتواند نور را از مواد دارای دمای بالا تشخیص دهد. این توانایی، فیزیکدانان را قادر میسازد تا بررسی کنند که نانوشرارهها چقدر اتفاق میافتند و چگونه انرژی آزاد میکنند.
ناسا در ماه جاری میلادی با مشاهده بخشی از قطب شمال خورشید، به کشف هیجانانگیز دیگری نیز دست یافت. «تامیثا اسکوف» (Tamitha Skov)، پیشبینیکننده هوای فضا، ویدئویی را در توییتر به اشتراک گذاشت و گفت که رصدخانه پویاییشناسی خورشیدی ناسا آن را ثبت کرده است.
اسکوف در این توئیت نوشت: در مورد «گردباد قطبی» (Polar vortex) صحبت کنید. مواد یک برجستگی خورشیدی شمالی به تازگی از رشته اصلی جدا شدهاند و اکنون در یک گردباد قطبی بزرگ در اطراف قطب شمال ستاره ما در گردش هستند.
ناسا برجستگیهای خورشیدی را به عنوان ابرهایی از ذرات باردار توصیف میکند که بر فراز خورشید شناور هستند و توسط نیروهای مغناطیسی به آن متصل میشوند. آنها به صورت رشتههای دراز و ناهمواری ظاهر میشوند که از سطح خورشید بیرون میآیند.
برجستگی ذکر شده توسط اسکوف، هر ۱۱ سال یک بار دقیقا در عرض جغرافیایی ۵۵ درجه در اطراف تاجهای قطبی خورشید ظاهر میشود.
«اسکات مکینتاش» (Scott McIntosh)، فیزیکدان خورشیدی و معاون «سازمان ملی پژوهشهای جوی آمریکا» (NCAR) گفت: این برجستگی یک بار در هر چرخه خورشیدی، در عرض جغرافیایی ۵۵ درجه شکل میگیرد و حرکت خود را به سمت قطبهای خورشیدی آغاز میکند.
وی افزود: یک پرسش بزرگ این است که چرا برجستگی فقط یک بار به سمت قطب حرکت میکند و ناپدید میشود و سپس به طور جادویی، سه یا چهار سال بعد دقیقا در همان منطقه باز میگردد.
اگرچه اخترشناسان پیشتر رشتههایی را مشاهده کرده بودند که از خورشید جدا میشوند، اما این نخستین بار است که آنها در یک گردباد قطبی در این منطقه به گردش در میآیند.
منبع: دیلی میل