در روز‌های اخیر، شناسایی چندین شیء پرنده ناشناس در حریم هوایی کشورهای بیگانه، واکنش مقامات کشورهای مختلف را برانگیخته است. تاکنون، آمریکا، کانادا، ژاپن و رومانی هر کدام گزارش‌هایی از شناسایی اشیاء پرنده در آسمان خود را منتشر کرده اند. گمانه‌زنی‌ها درباره اینکه این اشیاء ممکن است چه ماهیتی داشته باشند تشدید شده و نگرانی بسیاری را برانگیخته است. با این حال، جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا می‌گوید هواگرد‌هایی که در روز‌های اخیر شناسایی شده‌اند تهدیدی محسوب نمی‌شوند و هیچ سیگنال ارتباطی ارسال نکرده‌اند.

اولین شیء شناسایی شده یک بالون بود که پیش از سفر وزیر خارجه آمریکا به پکن بر فراز ایالت کارولینای جنوبی مشاهده شد. از آن زمان تا کنون، این بالون به همراه سه شیء دیگر توسط جنگنده‌های آمریکایی سرنگون شده است. در بین چهار شیء شناسایی شده، فقط اولی متعلق به چین بود و تحقیقات در مورد اشیاء بعدی ادامه دارد. با این حال، روابط بین واشنگتن و پکن در روز‌های اخیر دچار یک چالش جدی شده است.

اشیاء پرنده چه زمانی مشاهده و سرنگون شدند؟

چهارم فوریه: اولین شیء پرنده یک بالون چینی بود که چهارم فوریه در سواحل کارولینای جنوبی مشاهده شده و پس از چند روز توسط آمریکا سرنگون شد. مقامات واشنگتن در آن زمان ادعا کردند این بالون ماهیت جاسوسی داشته و برای نظارت بر سایت‌های حساس استفاده می‌شده است. چین کاربرد جاسوسی این بالون را رد کرد و گفت شیء مذکور یک هواگرد برای جمع‌آوری داده در مورد آب و هوا بوده و کاربرد علمی داشته است. پکن همچنین می‌گوید این هواگرد تصادفا از مسیر خود منحرف شده و وارد حریم هوایی آمریکا شده است. اظهار نظر مقامات چین و آمریکا پس از شناسایی و سرنگونی بالون، تنش‌ها بین دو کشور را افزایش داد. مجلس نمایندگان آمریکا قطعنامه‌ای علیه چین تصویب کرد و پکن را به «نقض آشکار» حق حاکمیت آمریکا و تلاش برای «فریب دادن جامعه بین‌المللی با ادعای نادرست» متهم کرد. در مقابل پکن قطعنامه آمریکا درباره بالون چینی را محکوم کرد و آن را «جوسازی با انگیزه‌های کاملاً سیاسی» دانست.

دهم فوریه: ارتش آمریکا روز جمعه، دهم فوریه یک شیء دیگر که بر فراز شمال شرقی آلاسکا و در نزدیکی کانادا مشاهده شده بود را ساقط کرد. به گفته مقامات، این هواگرد سرنشیءن نداشت و فاقد هرگونه سیستم پیشرانه بود. گفته شده این شیء که هنوز ماهیت آن مشخص نیست در ارتفاع ۴۰ هزار پایی بدون هیچ سیستم محرکه یا کنترل آشکاری پرواز می‌کرد.

یازدهم فوریه: روز شنبه، یازدهم فوریه نیز یک شیء ناشناس پرنده بر فراز «یوکان» در شمال غربی کانادا ساقط شد. این شیء استوانه‌ای و کوچک‌تر از بالون اول توصیف شد. در حال حاضر، هم آمریکا و هم کانادا در تلاش هستند قطعات این دو شیء ناشناس (شیء دوم و سوم) را بازیابی کنند، اما جستجو در آلاسکا به دلیل شرایط دشوار زمستانی با مشکل مواجه شده است.

اظهار نظر مقامات در مورد ماهیت اشیاء پرنده دوم و سوم متفاوت است. سخنگوی امنیت ملی کاخ سفید می‌گوید این اشیاء شباهت زیادی به بالون نداشتند. وی همچنین گفت تا زمانی که بقایای آن‌ها به طور کامل بازیابی نشود، به طور قطعی در مورد آن‌ها اظهار نظر نخواهد کرد. ژنرال گلن وان هرک، رئیس فرماندهی هوافضای آمریکای شمالی نیز ضمن ارائه نظر مشابه گفت: «من آن‌ها را به عنوان بالن دسته‌بندی نمی‌کنم. ما آن‌ها را شیء می‌نامیم.» او همچنین تاکید کرد که نمی‌تواند بگوید چگونه این اشیاء در آسمان معلق مانده‌اند، اما حدس می‌زند ممکن است یک بالون در داخل آن تعبیه شده یا نوعی مکانیسم رانش وجود داشته باشد.

دوازدهم فوریه: جت‌های آمریکایی ۱۲ فوریه «از روی احتیاط» چهارمین شیءرا در ارتفاع بالا و در نزدیکی دریاچه «هورون» میشیءگان سرنگون کردند. آمریکا می‌گوید از آن جایی که این شیء پرنده در ارتفاع ۲۰ هزار فوتی حرکت می‌کرده است، ممکن بود با هواپیما‌های تجاری برخورد کند. یک فرمانده نظامی می‌گوید این هواگرد ممکن است یک بالون گازی یا نوعی سیستم پیشران باشد، اما هنوز در مورد ماهیت آن اطلاعات دقیقی در دسترس نیست.

در این میان، به جز چین، پای خود آمریکا نیز به ماجرای فرستادن اشیاءی پرنده باز شده است. وزارت خارجه چین اعلام کرده که آمریکا در سال گذشته بار‌ها بالن‌های خود را وارد حریم هوایی چین کرده است. وانگ ونبین، سخنگوی وزارت خارجه چین در این خصوص می‌گوید: «از سال گذشته، بالون‌های آمریکا بیش از ۱۰ بار به طور غیرقانونی و بدون تأیید مقامات چینی بر فراز حریم هوایی چین پرواز کرده‌اند».

اینکه در روز‌های اخیر تعداد زیادی شیء پرنده کشف شده نشان دهنده چیست؟

جلب شدن توجه عمومی را می‌توان یکی از دلایل این موضوع دانست. در واقع، طی سال‌ها، خلبانان نیروی دریایی آمریکا ده‌ها شیء مرموز را در حال عبور از حریم هوایی محدوده نظامی ثبت کرده‌اند، اما این رخداد هرگز به اندازه روز‌های اخیر مورد توجه واقع نشده است. گفته می‌شود منابع دولتی آمریکا و عمدتا پرسنل نظامی آن، بین سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۲۱ تعداد ۱۴۴ رویداد از این دست را گزارش داده‌اند. حتی ماجرای بالون‌ها نیز مسئله جدیدی نیست. در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ و اوایل دوره جو بایدن، سه بالون بر فراز قلمرو هوایی آمریکا پرواز کرد که البته با تاخیر زمانی کشف شد.

اما دلیل مهم‌تر آن بسیار ساده است: اکثر قریب به اتفاق مقامات و کارشناسان دلیل سیل اشیاء ناشناس را صرفا «جستجوی بیشتر» دانسته اند. ملیسا دالتون، دستیار وزیر دفاع آمریکا می‌گوید: «ما [در روز‌های اخیر]با دقت بیشتری حریم هوایی خود را در این ارتفاعات بررسی کرده و رادار‌های خود را تقویت کرده ایم؛ بنابراین می‌توان گفت پیدا شدن اشیاءی پرنده بیشتر احتمالا به خاطر افزایش جستجو در این خصوص است.

یک مقام آمریکایی هم که نخواسته نامش فاش شود به نشریه پولیتیکو گفته است: «تجهیزاتی که برای شناسایی استفاده می‌شوند داده‌های خام زیادی را جذب می‌کنند؛ بنابراین ما از فیلتر‌هایی استفاده می‌کنیم تا اطلاعات غربال شود و انسان‌ها و ماشیءن‌ها بتوانند آن را بفهمند. اما غربال کردن همیشه خطر نادیده گرفتن چیز‌های مهم را به همراه دارد». وی ادامه داد دلیل افزایش شناسایی اشیاءی پرنده حذف این فیلتر‌ها در روز‌های اخیر بوده است. این مقام رسمی گفت: «ما اساساً فیلتر‌ها را باز کردیم، دقیقاً مانند خریدار اتومبیلی که فیلتر‌های یک وب سایت را برای گسترش تعداد انتخاب‌های خود برمی‌دارد».

در واقع، از زمان کشف بالون چینی، پنتاگون ارتفاعات بالا را با دقت بیشتری بررسی کرده است. سیستم راداری تقویت شده و سبب شده اشیاءیی ردیابی شوند که در حالت عادی در صفحه رادار دیده نمی‌شدند.