شعبان یا شَعبان المُعَظّم هشتمین ماه تقویم هجری قمری است که بنا به احادیث، فضیلت بسیاری دارد و در آن به روزه‌داری، صدقه دادن، صلوات فرستادن و خواندن دعا‌های خاص مانند صلوات شعبانیه و مناجات شعبانیه سفارش شده است. همچنین در این ماه مناسبت‌های مذهبی مختلفی وجود دارد از جمله آن‌ها میلاد امام حسین (ع)، حضرت عباس (ع)، امام سجاد (ع)، و حضرت علی‌اکبر و امام مهدی (عج) است که به اعیاد شعبانیه شناخته می‌شوند.

ماه شعبان ماهی است که به اعمال خوب انسان هفتاد برابر پاداش داده می‏‌شود و کار‌های زشت انسان آمرزیده می‏‌شود و مورد مؤاخذه واقع نمی‌گردد و عمل نیک پذیرفته می‌گردد.

خدا به بندگان نیک خود مباهات می‌نماید و از عرش عظمت و قدرت خود به روزه‌داران و عبادت‏ کنندگان نظر رحمت می‌افکند و به سبب ایشان به حاملان عرش خود مباهات می‌نماید.

اعمال ماه شعبان

۱-  روزه مستحبّی در این ماه بسیار تأکید شده است. رسول گرامی اسلام (ص) این ماه را روزه می‌گرفت و آن را به ماه مبارک رمضان وصل می‌کرد.

۲- طبق روایت امام صادق (ع) هر روز ۷۰ مرتبه بگوید: اَسْتَغْفِرُاللّهَ وَ اَسْأَلُهُ التَّوْبَةَ.

۳- هر روز ۷۰ مرتبه بگوید: اَسْتَغْفِرُاللّهَ الَّذی لا اِلهَ اِلاَّ هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحیمُ، اَلْحَیُّ الْقَیُّومُ، وَاَتُوبُ اِلَیْهِ. از روایات استفاده می‌شود که بهترین ذکر‌ها در این ماه استغفار است و هر کس هر روز از این ماه ۷۰ مرتبه استغفار کند، مثل آن است که در ماه‌های دیگر ۷۰ هزار مرتبه استغفار کرده است.

۴- صدقه دادن و کمک به نیازمندان در این ماه فضیلت فراوان دارد. راوی می‌گوید: به امام صادق (ع) عرض کردم: یابن رسول اللّه! بهترین اعمال در این ماه کدام است؟ فرمود: صدقه دادن و استغفار. هر کس در ماه شعبان صدقه دهد، خداوند متعال، صدقه او را پرورش می‌دهد همچنان که شما شتربچّه‌ای را پرورش می‌دهید و در قیامت به صاحبش می‌رسد، در حالی که به اندازه کوه اُحُد بزرگ شده باشد!

۵- صلوات بر پیامبر و آل او (علیهم السلام) در این ماه ثواب زیادی دارد. در حدیثی از امام صادق (ع) نقل شده است که پیامبر اکرم (ص) فرمود: شعبان ماه من است، در این ماه بر من و آل من، بسیار صلوات بفرستید.

علی محمد کاظمیان پور کارشناس مذهبی گفت: ماه شعبان در روایات به عنوان ماه رسول خدا یاد شده است، ماه شعبان ویژگی‌های خاصی دارد و سراسر نور است از ولادت‌های که در این ماه داریم که آغاز این ماه با ولادت امام حسین (ع) در سوم شعبان و پایان این ولادت‌ها در نیمه شعبان که تولد آخرین حجت الهی امام زمان است.

او افزود: رسول خدا روزه گرفتن و شب زنده داری را در ماه شعبان را توصیه می‌کردند و فرمودند این‌ها محبوب‌ترین نزدیک‌ترین انسان‌ها در روز قیامت هستند.

بیشتر بخوانید

• زائران و مجاوران امام رضا(ع) به استقبال نیمه شعبان رفتند

این کارشناس مذهبی ادامه داد: ولادت امام حسین (ع) که در سوم این ماه شعبان است، یکی از اعمال شب نیمه شعبان زیارت مخصوص این امام سفارش شده است. اویی که فرشته‌های الهی آمده اند بشارت ولادتشان را به رسول دادند و با تولد ایشان خانه امیرالمومنین و حضرت فاطمه زهرا (س) منور و روشن شد.

کاظمیان پور بیان کرد: روز چهارم شعبان که میلاد برادر باکرامت ایشان حضرت ابوالفضل عباس (ع) است که در زیارت به عبد صالح از ایشان یاد می‌شود و وقتی کربلا می‌رویم و می‌خواهیم به حضرت عباس(ع) سلام کنیم می‌گوییم سلام بر تو‌ای بنده خدا که هم مطیع خدا بودی هم مطیع پیامبر(ص).

او تصریح کرد: امام زین العابدین(ع) می‌فرمایند خدا برای حضرت ابوالفضل درجاتی قرار داده است که روز قیامت همه شهدا به مقام ایشان غبطه می‌خوردند.

کارشناس مذهبی تاکید کرد: در پنجم این ماه میلاد امام سجاد(ع) است که او امام عارفان و یادگار ایشان صحیفه سجادیه است. توصیه می‌شود در این ماه چند تا از دعا‌های صحیفه سجادیه خوانده شود مانند دعای مکارم اخلاق که بسیار ارزشمند است.

آن‌ها که غنی ترند محتاج ترند

واعظ موسوی کارشناس مذهبی گفت: یکی از نکاتی که می‌شود درباره این امامان بزرگوار گفت این است که احساس فقر داشتند، در پیشگاه خداوند وقتی بعضی از انسان ها چهار رکعت بیشتر نماز می‌خوانند یا عبادت می‌کنند و تقوا پیشه می‌کنند، بعد از مدتی احساس می‌کنند خیلی قله‌های معرفت، عبادت و بندگی را پیمودند و دچار خود بزرگ بینی می‌شوند.

او افزود: امام حسین(ع) در مسیر بندگی هرچه پیش می‌روند احساس نیازمندیشان به خداوند بیشتر می‌شود و احساس می‌کنند در پیشگاه خدا کاری انجام ندادند و این یک درس بزرگی است برای ما.

کارشناس مذهبی ادامه داد: امام حسین(ع) و امام سجاد(ع) مشتاق نمازند، روز نهم محرم امام حسین(ع) به بردارشان حضرت ابوالفضل(ع) فرمودند برو به این مردم بگو ما از جنگ نمی‌ترسیم، اما همین امشب به ما مهلت بدهند تا در پیشگاه خدا مناجات کنیم و نماز بخونیم.

واعظ موسوی بیان کرد: امام حسین(ع) می‌فرمایند خدایا من جاهلم در حالی که عالمم، چگونه جاهل نباشم وقتی که جاهلم این عبارات بسیار ارزشمند و زیباست.

او تصریح کرد: صحیفه سجادیه را هم که نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم که دعا یک فرهنگ و عرصه آموزش است، و صحیفه سجادیه امام سجاد(ع) ثابت کرده است که دعا یک بسته کامل آموزشی پرورشی، مبارزه با طاغوت، توجه به حد مرز‌های اسلامی، جهاد تبیین و همه این‌ها را در قالب دعا از امام سجاد(ع) فرا می‌گیریم.

یا حسین! عاشقانت می‌دانند که تنها با شور حسینی است که می‌توان شیرینی ایمان را چشید. می‌آیی و در دیدار آفتابی تو، خلایق قد می‌کشند؛ اما بلندی مقام تو فراتر از پندار ماست. میلاد تو، آغاز صبحی است که در آن، آفتاب به اشتیاق تماشایت پلک می‌گشاید تا اولین زائر هر روز تو باشد.