تلسکوپ فضایی هابل (HST) تغییرات چشمگیر ساعت به ساعت در اعماق فضا را که در اثر برخورد عمدی یک کاوشگر ناسا با یک سیارک به وجود آمده بودند، ردیابی کرد.

«مأموریت آزمایش تغییر مسیر دوگانهٔ سیارک» یا «دارت» (DART) ناسا در اواخر سپتامبر ۲۰۲۲ با یک سیارک کوچک به نام «دیمورفوس» (Dimorphos) برخورد کرد و هدف آن آزمایش روشی برای انحراف سیارک در مسیر برخورد با زمین بود.

تصاویر جدید تلسکوپ فضایی هابل که روز اول مارس منتشر شدند، گرد و غبار و زباله‌هایی را نشان می‌دهند که با سرعت بالا از دیمورفوس و سیارک همراه بزرگ‌تر آن موسوم به «دیدیموس» (Didymos)، پس از برخورد دارت پرواز می‌کنند. اعتقاد بر این است که این برخورد، حدود ۱۰۰۰ تن از مواد سیارک باستانی را به فضا پرتاب کرده است.

«جیان یانگ لی» (Jian-Yang Li)، پژوهشگر «موسسه علوم سیاره‌ای» (PSI) در آریزونا، در بیانیه منتشرشده توسط «موسسه علمی تلسکوپ فضایی» (STScI) در بالتیمور که برنامه علمی هابل را اجرا می‌کند، گفت: ما هرگز شاهد برخورد یک شی با یک سیارک در یک منظومه سیارکی دوتایی در لحظه نبوده‌ایم و این واقعا شگفت‌آور است. من فکر می‌کنم که فوق‌العاده است. اینجا چیز‌های زیادی در حال وقوع است. کمی زمان می‌برد تا آن‌ها را بفهمیم.

این تصاویر جدید با پژوهشی به سرپرستی لی و با همکاری ۶۳ عضو دیگر گروه دارت همراه شد.

اطلاعات مبتنی بر کار هابل، حداقل سه مرحله از حرکت زباله‌های دیمورفوس را نشان می‌دهند. براساس این اطلاعات، ابتدا یک مخروط پرتابی تشکیل شد، سپس زباله‌ها به مدار سیارک پریدند و در نهایت این جریان به دلیل فشار باد خورشیدی به پشت سیارک حرکت کرد.

فیلم مبتنی بر تصاویر تازه منتشرشده هابل، تقریبا از ۱.۳ ساعت پس از برخورد آغاز می‌شود و دیمورفوس و دیدیموس را در فاصله‌ای نشان می‌دهد که نمی‌توان آن‌ها را به‌صورت جداگانه تشخیص داد. تقریبا دو ساعت پس از این رویداد، می‌توان زباله‌هایی را دید که با سرعتی بیش از ۶.۴ کیلومتر در ساعت در حال حرکت هستند. این سرعت به قدری زیاد است که می‌تواند بر کشش گرانشی منظومه سیارکی غلبه کند.

این ساختار مخروطی حدود ۱۷ ساعت پس از برخورد شروع به شکل‌گیری کرد. در ادامه بیانیه آمده است: برجسته‌ترین ساختارها، ویژگی‌های چرخشی هستند. این چرخش به کشش گرانشی سیارک همراه، یعنی دیدیموس گره خورده است.

آخرین مرحله، زباله‌هایی را نشان می‌دهد که در پشت سیارک جریان می‌یابند. در آنجا سبک‌ترین ذرات، سریع‌ترین و دورترین فاصله از سیارک را طی می‌کنند. در هر حال، این فرآیند‌ها هنوز قابل درک نیستند، زیرا هابل شاهد تقسیم شدن این جریان به دو جریان جداگانه طی چند روز بود و مکانیسم عامل آن مشخص نیست.

تلسکوپ‌های بسیاری در زمین و فضا از برخورد دارت تصویربرداری کردند و نتایج بیشتری از این تحقیقات گوناگون به دست خواهد آمد که داده‌ها را تجزیه، درک و پردازش می‌کنند.

منبع : اسپیس