استان خراسان رضوی به دلیل تنوع بالای زیست محیطی، زیستگاه گونه‌های مختلف جانوری قرار گرفته و  خوشبختانه از این حیث غنی است.

ابوالفضل سالاری رئیس اداره روابط عمومی و امور رسانه اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی گفت: حدود ۸۰ گونه پستاندار، ۳۳۷ گونه پرنده، ۲ گونه دوزیست، ۶۸ گونه خزنده و ۲۴ گونه ماهی در طبیعت خراسان رضوی زیست می‌کنند.

وی افزود: تمامی گونه‌های موجود در سطح استان دارای اهمیت اکولوژیکی هستند، ولی می‌توان از گونه‌های شاخص و مهم پستانداران در این استان به انواع گربه سانان (پلنگ، یوزپلنگ، کاراکال، گربه وحشی، گربه شنی، گربه جنگلی، گربه پالاس، سیاه گوش)، قوچ و میش اوریال، جبیر، آهو، کل و بز، گرگ، شغال، روباه شنی، روباه معمولی و شاه روباه، شنگ، سمور سنگی، رودک (گورکن)، راسو، زرده بر و انواع راسوها، انواع سنجاب ها، انواع موش‌ها و انواع خفاش‌ها اشاره کرد.

سالاری بیان کرد: خوشبختانه استان خراسان رضوی از حیث تعداد مناطق چهارگانه دارای رتبه اول در کشور، از حیث وسعت مناطق چهارگانه دارای رتبه ششم در کشور، از حیث تعداد مناطق حفاظت شده دارای رتبه اول در کشور و از حیث وسعت مناطق حفاظت شده دارای رتبه دوم در کشور است.

درباره زرده بر، این حیوان بامزه و زیبا بیشتر بدانیم.

ویژگی های ظاهری زرده بر

طول سر و بدن آنها بین  ۲۹ تا ۳۸ سانتی متر، طول دم آنها بین ۱۵ تا ۲۲ سانتی متر، طول کف پای عقب آنها بین ۳ تا ۴.۵ سانتی متر، طول گوش آنها بین ۱.۷ تا ۲.۷ سانتی متر و وزن آنها بین ۴۰۰ تا ۷۰۰ گرم است.

نر‌ها بزرگتر از ماده ها هستند و پوزه کوتاه و گوش های به نسبت بزرگ با انتهای سفید رنگ دارند. دم آنها بلند، پا‌ها کوتاه و پنجه هایشان نیز بلند و قوی هستند. مو‌های بدنشان نیز کوتاه، ولی روی دم بلندتر است.

نوار بالای چشم ها سفید، پایین چشم ها سیاه و اطراف دهانشان سفیدرنگ است، بالا و پایین بدن و پا‌ها قهو‌ه ای تیره است و پشت بدن و گردن با خال ها و نوار‌های درشت زرد و کرم رنگ پوشیده شده است؛ دم آنها قهو‌ه ای تیره با یک نوار زرد رنگ در بخش های میانی است.

ویژگی های زیستی زرده بر

تک‌زی و مخفی کار بوده و عمدتاً اوایل صبح و اواخر بعدازظهر فعال هستند. مرتب به بخش های مختلف گسترده خانگی خود سر زده و در مواقع روبرو شدن با همنوعان خود بسیار خشن برخورد می‌کنند. هنگام خطر نیز، روی پا‌های عقب می‌ایستند.

آنها بینایی قوی نداشته و عمدتاً به بویایی قوی خود اتکا دارند. با دستان خود زمین را حفر نموده و با چانه و پا‌های خود خاک را به عقب می‌رانند.

آنها از دندان های تیز خود نیز برای بیرون کشیدن اجسام سخت مانند ریشه ها بهره می‌گیرند. عمدتاً از جوندگان و همچنین پرندگان و تخم آنها، خزندگان، قورباغه ها و حشرات تغذیه کرده و حتی گاهی از علف و میوه نیز تغذیه می‌کند.

گاهی اوقات لانه جوندگان را مورد استفاده قرار می‌دهد. دارای تأخیر باروری بوده تا بتوانند توله های خود را در زمانی که طعمه فراوان است، به دنیا آورند. تعداد توله ها در هر زایمان ۴ تا ۸ بوده و فقط مادر از توله ها مراقبت می‌نماید. چشم توله‌ ها در سن ۳۸ تا ۴۰ روزگی باز شده و پس از ۵۰ تا ۵۴ روز از شیر گرفته می‌شوند.

در ۶۱ تا ۶۸ روزگی از مادر مستقل م‎ی‌شوند. ماده ها در ۳ سالگی و نر‌ها در یک سالگی بالغ می‌شوند. طول عمر در اسارت ۹ سال است.

زیستگاه، پراکندگی و فراوانی زرده بر

آنها در مناطق بیابانی باز، کویری و نیمه کویری و نواحی استپی زیست نموده و از مناطق کوهستانی اجتناب می‌نمایند. در اراضی کشاورزی نیز دیده می‌شوند. در شمال و غرب کشور و همچنین بخش هایی از شرق نیز حضور آنان گزارش شده است.

وضعیت حفاظت زرده بر

در طبقه آسیب‌پذیر (VU) فهرست سرخ IUCN و پیوست II کنوانسیون CITES قرار دارد. درمورد این گوشتخوار کمتر مطالعه شده و ارزیابی وضعیت آن در زیستگاه‌هایش ضرورت دارد.

حالا این موجود کوچک، دوست داشتنی و بامزه، در قاب یکی از عکاسان حیات وحش خراسان رضوی جا خوش کرده و تصویر زیبایی را از خودش برجای گذاشته است.

عکس از: جواد صادقی

پارک ملی تندوره درگز