امسال ایام نوروز و سفرها با توجه به ماه مبارک رمضان قبل از سال تحویل شروع شده و در حال حاضر شاهد موج اول سفرها هستیم و شهرستانهای خراسان رضوی آماده میزبانی از مسافران نوروزی شده اند، به طور یقین زائران امام رئوف که از استانهای جنوبی به سمت مشهد الرضا حرکت میکنند در ورودی به استان خراسان رضوی وارد شهرستان قنات و قنوت و قناعت گناباد میشوند.
اولین جایی که این مسافران با آن برخورد میکنند در خراسان رضوی شهر بیدخت است که در حاشیه جاده اصلی قرار دارد و این روزها میزبان گردشگران و زائران است. یخدان کوثر از جاذبههای گردشگری شهر بیدخت است که مسافران میتوانند با فاصلهای کمتر از ۴ کیلومتر خود را به آن برسانند. در معرفی این اثر تاریخی میتوان گفت که به طور کلی یخدان کوثر از سه بخش دیوار شرقی و غربی جوی و محل جمع آوری یخهای ابتیاع شده شکل گرفته است.
دیوار این یخدان از خشت و چینه ایجاد شده و در پشت آن نیز جوی قرار داشته است، که آب در داخل آن انباشته شده و در شبهای زمستان به یخ تبدیل میشد، پس از آن یخها که بیشتر به صورت لایه لایه بوده است به چال یا محفظه نگهداری یخ منتقل میشد. برای جدا ماندن لایههای یخ از یکدیگر از کیسههای کاه استفاه میشده و شش محفظه یخ در یخدان کوثر به گونهای است که ابتدا قاعده مخروطی آن با قطر بیشتر بوده و هر چه به انتهای مخروط نزدیک میشود از دایره کاسته شده تا به راس آن منتهی میشود.
گردشگرانی که به سمت مشهد حرکت میکنند در مسیر خود که به گناباد میرسند بدون شک یکی از مکانهایی که هدف بازدید آنها قرار میگیرد تنها اثر ثبت جهانی خراسان رضوی یعنی قنات قصبه است. این اثر جهانی که هر ساله در ایام عید مورد بازدید بیش از ۲۰ هزار مسافر قرار میگیرد نگین گردشگری منطقه است و توانسته گردشگران داخلی و خارجی زیادی را به خود جذب کند. قنات قصبه گناباد از حیرت انگیزترین پدیدههای ساخته دست بشر و نمادی از هم نوایی بشر با طبیعت است.
این قنات به طول سی و سه کیلومتر، از دو رشته اصلی به نامهای قصبه و دولاب تشکیل شده است که مجموعا ۴۲۷ میله چاه دارد. حفر کانالی بدین عظمت با ژرفای بیش از ۳۰۰ متر و حجم افزون بر ۷۳ میلیون متر مکعب خاکبرداری در عمق ۳۰۰ متری، آن هم بدون کمترین خطا در مسیر یا شیب بندی از زمان هخامنشیان، یک شاهکار بی نظیر در سراسر جهان است. این قنات شگفت انگیز که تاریخ آن حداقل به ۲۲۵۰ سال پیش باز میگردد یکی از پر آبترین قناتهای ایران بوده و دبی آب آن تقریباً در تمام طول سال ثابت است.
اثر تاریخی و ملی قنات قصبه گناباد به همراه ۱۰ قنات دیگر در تاریخ ۲۵ تیر ۱۳۹۵ در چهلمین اجلاس کمیته میراث جهانی در شهر استانبول ترکیه به عنوان بیستمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
قنات قصبه به عنوان عمیقترین قنات ایران با قدمت ۲۵۰۰ ساله و یکی از مهندسی سازترین قنوات جهان است و اولین اثر خراسان رضوی در فهرست میراث جهانی یونسکو است.
مسافران و گردشگران نوروزی که به شهرستان گناباد سفر میکنند میتوانند برای استراحت و بهره مندی از غذاهای سنتی این شهرستان به روستای تاریخی ریاب مراجعه کنند. روستایی در نزدیکی شهرگناباد که طی سالیان گذشته توسط میراث فرهنگی و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی بازسازی شده و امروز بیشترین تعداد بومگردی در این روستا قرار دارد.
مسافران و گردشگرانی که به این روستا سفر میکنند به طور یقین جدای از فضای کالبدی آن مزه غذاهای سنتی مانند قورمه، جوشپره، گندم پلو، اشکنه قورت برای همیشه زیر دندان آنها خواهد ماند.
مردم ایران اسلامی زیارت را یکی از برنامههای اصلی خود در سفرها میدانند و گردشگران نوروزی در شهرستان گناباد نیز میتوانند از این فرصت استفاده کرده و به زیارت چهارمین حریم رضوی در شهر کاخک در فاصله ۲۰ کیلومتری گناباد بروند. آستان مقدس امامزاده سلطان محمد عابد (ع) در ایام نوروز میزبان هزاران مسافری است که از استانهای مرکزی و جنوبی برای زیارت سفر میکنند.
گردشگران و مسافران نوروزی در سفر به شهر کاخک استفاده لازم را کرده و از طبیعت ییلاقی آن بهره میبرند، مجموعه آبشار این شهر مکانی مناسب برای استراحت و استفاده از طبیعت است. یکی از منحصر به فردترین جاذبههای گردشگری شهرستان گناباد پارک آبشار کاخک در محدودهای به وسعت ۱۳ هکتار است که آب کشاورزی از داخل آن عبور میکند. در داخل پارک آبنما، استخر، فضاهای نشیمنگاهی ایجاد شده و ادامه این پارک بوسیله بولواری به طول حدود ۱۰۰۰ متر به ورودی شهر متصل میباشد که در مسیر دارای حوضچهها و فوارههای متعدد میباشد که به این بخش از شهر زیبایی خاصی بخشیده است.
منطقه نمونه گردشگری پارک آبشار کاخک به دلیل چشم اندازهای طبیعی تاریخی همچون ارتفاعات، باغات، هوای دلپذیر و آسیابهای آبی و قرار گرفتن در مجاورت بقعه متبرکه امامزاده سلطان محمد عابد (ع) هرساله پذیرای خیل عظیم زائران و گردشگران میباشد.
گناباد را میتوان در همه حوزههای گردشگری دارای ظرفیت دانست اگر از کاخک فاصله بگیرید وحال و هوای کویری را میپسندید میتوانید به دهستان پسکلوت و کویرهای این منطقه سفر کنید. جایی که کمتر هنوز شناخته شده و کویرهایی بکر با درختان تاغ بلند زینت بخش آن شده اند، یکی از جلوههای زیبای طبیعت شهرستان گناباد که همزمان جنگل، رودخانه و کوه را در دل خود جای داده است کویر آن میباشد، نیمی از مساحت گناباد را کویر و بیابان فراگرفته است، در این میان کویر عمرانی و مناطق همجوار با آن با داشتن جذابیتهای منحصر به فرد همچون رودخانه کال شور، تاغزارها و جنگلهای دست کاشت، رملها و تپههای شنی و گونههای منحصر به فرد گیاهی و جانوری یکی از مناطق جذاب و مناسب کویرنوردی در استان است.
در حالی که از شهرستان گناباد در حال خارج شدن هستید میتوانید به زیارت مرقد شگفتی روزگار شیخ محمد تقی بهلول بروید و از فضایی معنوی این مکان که میزبان ۵ شهید گمنام نیز میباشد استفاده کنید.
آخرین مقصد گردشگران و مسافران نوروزی که از این مسیر میگذرند به طور یقین قلعه تاریخی عمرانی است، این مجموعه در فاصله حدود ۲۰ کیلومتری شمال گناباد و مجاور پاسگاه پلیس راه مجموعه عظیم معماری محصور در برج و بارو مشاهده میشود که به عمرانی شهرت دارد این روستا تا حدود سی سال پیش مسکونی و آباد بوده در حال حاضر هم بافت قدیمی و تاریخی خود را کاملا حفظ نموده و بادگیرهای و تاسیسات دفاعی آن هنوز پا برجاست.
این روستا علاوه بر معابر و بقایای معماری سنتی ارزشمند دارای یک مسجد حمام رباط و دو آب انبار بزرگ است که متعلق به دورا ن سلجوقی تا صفوی است روستای متروکه عمرانی به عنوان الگویی از یک ابادی کویری قابل مطالعه است آنچه در این روستا قابل توجه است عناصر و فضایی است که ساکنین برای سازگاری خود با اقلیم گرم کویری آن ایجاد کرده اند.
گفتنی است طبیعت منطقه سیاه کوه، تک میدان، روستای سنو و درب صوفه از تفرجگاههایی است که میتوانند مسافران استفاده کنند و همچین موزه مردم شناسی، موزه زعفران، مدرسه نجومیه و مسجد جامع شهر نیز از مکانهایی است که هر گردشگری را به خود جذب میکند.