رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی ۲۰۲۳ با حضور ایران، چین و روسیه و ناظرانی از کشورهای قزاقستان و پاکستان و با شعار «با هم برای برقراری صلح و امنیت»، با پیام صلح و دوستی، برای چهارمین سال متوالی با مشارکت یگان‌هایی از نیروی دریایی ارتش و یگان‌های منتخبی از نیروی دریایی سپاه پاسداران و همچنین یگان‌هایی از نیروی دریایی چین و روسیه و ناظرانی از کشورهای قزاقستان و پاکستان به مدت چهار روز در منطقه‌ای به وسعت ۱۷ هزار کیلومتر مربع در شمال اقیانوس هند برگزار شد.

رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی به صورت سه جانبه در چهارمین سال متوالی به میزبانی جمهوری اسلامی ایران با شرکت و همکاری تنگاتنگ یک فروند ناوشکن چینی به نام «نانینگ»، دو فروند شناور روسی شامل ناوشکن «گورشکوف» و شناور پشتیبانی «کاما» و ۷ فروند از شناورهای رزمی و پشتیبانی نیروی دریایی ارتش و سپاه شامل ناوشکن‌های سهند، جماران، بایندر و ناوهای بهرگان و نایبند و ناوهای موشک‌انداز زره، سیرجان و دلوار و همچنین شناور شهید ناظری، ناو شهید محمودی و شناورهای تندرو و همچنین ناوگروه چین شامل ناوشکن نانینگ و ناوگروه روسیه شامل آدمیرال گورشکوف و شناور پشتیبانی کاما حضور داشتند.

برگزاری رزمایش مرکب یا مشترک میان دو یا چند کشور نیازمند مقدمات بسیار گسترده‌ای است و در کنار تعاملات و روابط گسترده سیاسی و نظامی، نیاز به مدارک و کتب مرجع دریا نوردی و رسیدن به یک زبان مشترک تاکتیکی دارد که تهیه این مدارک با توجه به تنوع تجهیزاتی، فرهنگی و تفاوت زبانی به پیچیدگی و اهمیت این رزمایش می‌افزاید.

با توجه به اینکه کشورهای روسیه و چین، زبان، فرهنگ و کتب مرجع دریا نوردی خود را دارند و ایران نیز به همین شکل زبان، فرهنگ و قوانین دریا نوردی ویژه خود را دارد وقتی بخواهند این دو در کنار هم قرار بگیرند باید مشترکات را هدف گزاری کرده و این مشترکات را تقویت کنند.

نمایش اقتدار دریایی ایران

برگزاری رزمایش مرکب بین ایران چین و روسیه بیانگر اقتدار دریایی جمهوری اسلامی ایران و اثبات آن برای جهانیان است. این اقتدار و توانمندی موجب شد که قدرت‌های جهانی یعنی چین و روسیه به این منطقه بیایند و با نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران و نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی رزمایش مرکبی را برگزار کنند.

بلوغ صنعت دریایی کشور

رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی ۲۰۲۳ ایران، چین و روسیه همچنین نشان‌دهنده بلوغ صنعت دریایی ایران در حوزه دفاعی و نظامی و در واقع اثبات‌کننده توان دریایی نیروهای مسلح ایران اسلامی است. نکته حائز اهمیت این رزمایش‌ها آن است که فرزندان ایران در نیروهای مسلح موفق شدند با وجود بیش از ۴۴ سال تحریم و فشار ناعادلانه به توانمندی و قدرت دریایی دست بیابیم که تمام تجهیزات دفاعی دریایی را در داخل طراحی و تولید کرده و بخشی از شناورهایی که از سوی ایران در این رزمایش مرکب شرکت داده شدند، ساخت وزارت دفاع و نیروهای مسلح در ارتش و سپاه بود.

این رزمایش شامل برخی عملیات‌های جدید و متفاوت بود که از جمله می‌توان به اجرای عملیات تیراندازی شبانه به اهداف هوایی اشاره کرد. همچنین در جریان آن تبادل اطلاعات و مهارت افزایی در حوزه امداد و نجات دریایی، انواع تمرینات مخابراتی و عملیاتی، تمرین فرماندهی و کنترل و اجرای عملیات آزاد سازی شناور تجاری از دست دزدان دریایی و اجرای عملیات آتش به اهداف هوایی در روز و شب، توسط یگان‌های منتخب نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و یگان‌هایی از کشور چین و روسیه انجام شد.

در ادامه گزارش به بررسی تاکتیک‌ها و عملیات‌های صورت گرفته در این رزمایش می‌پردازیم.

۱- ورود ناوهای چین و روسیه به آب‌های سرزمینی ایران

ناوهای چین و روسیه برای برگزاری رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی ۲۰۲۳ در شمال اقیانوس هند صبح چهار شنبه ۲۴ اسفند ماه وارد آب‌های سرزمینی ایران شدند. برای شرکت در رزمایش مرکب امنیت دریایی شمال اقیانوس هند وارد آب‌های سرزمینی کشورمان شدند و آئین استقبال از ناوگروه کشور روسیه متشکل ناوشکن «گورشکوف» و شناور پشتیبانی «کاما» که برای شرکت در رزمایش مرکب دریایی وارد آب‌های سرزمینی کشورمان شده‌اند، توسط دو فروند شناور از نیروی دریایی سپاه و نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران انجام شد.

۲- برگزاری نشست توجیهی

برگزاری رزمایش مرکب یا مشترک میان دو یا چند کشور نیازمند مقدمات بسیار گسترده‌ای است و در کنار تعاملات و روابط گسترده سیاسی به مدارک و کتب مرجع دریا نوردی و رسیدن به یک زبان مشترک تاکتیکی دارد که تهیه این مدارک با توجه به تنوع تجهیزاتی، فرهنگی و تفاوت زبانی به پیچیدگی و اهمیت این رزمایش می‌افزاید.

با توجه به اینکه کشور روسیه و چین زبان، فرهنگ و کتب مرجع دریا نوردی خود را دارند و ایران نیز به همین شکل زبان، فرهنگ و قوانین دریا نوردی ویژه خود را دارد وقتی بخواهند این سه کشور در کنار هم قرار بگیرند باید مشترکات را هدف گزاری کرده و این مشترکات را تقویت کنند.

به همین دلیل ایران برای برگزاری رزمایش مرکب با کشور روسیه و چین پیش قدم شده و کتابی مرجع در خصوص تاکتیک‌های دریایی در حوزه امداد و نجات تهیه کرده و امسال برای سال چهارم در رزمایش مرکب امنیت دریایی شمال اقیانوس هند مورد استفاده قرار گرفت.

نشست توجیهی رزمایش مرکب امنیت دریایی شمال اقیانوس هند با حضور فرماندهان نیروهای دریایی ارتش و سپاه جمهوری اسلامی ایران و نیروی دریایی کشورهای چین و روسیه برگزار شد.

۳- تیراندازی ناوهای ایران و روسیه به سمت اهداف دریایی

در دومین روز از برگزاری رزمایش مرکب امنیت دریایی شمال اقیانوس هند یگان‌های شناور سه کشور با عزیمت به محل اجرای مأموریت در شمال اقیانوس هند حرکت کرده بودند، اولین مرحله از تمرینات این رزمایش را به اجرا گذاشتند.

در این مرحله از رزمایش، یگان‌های شناور ایران، چین و روسیه به سر فرماندهی ناوشکن تمام ایرانی جماران و با استفاده از سلاح‌های مختلف به سوی اهداف سطحی از پیش تعیین شده در دریا تیراندازی کردند.

همچنین در مرحله بعد تمرین «PHOTOEX» شامل صورت‌بندی و آرایش آفندی یگان‌های شرکت‌کننده در رزمایش متناسب با تهدیدات موجود در منطقه صورت گرفت. تمام مراحل با نظارت و پایش هوایی منطقه توسط بالگردهای نیروی دریایی ارتش و با حضور کارشناسانی از ایران، روسیه، چین، قزاقستان و پاکستان انجام شد.

۴- عملیات تیراندازی شبانه به اهداف هوایی

پنج شنبه شب و در ادامه رزمایش مرکب امنیت دریایی در شمال اقیانوس هند، عملیات تیراندازی شبانه به اهداف هوایی که از مهمترین تمرینات دریایی به شمار می‌رود با موفقیت انجام شد.

عملیات تیراندازی شبانه به اهداف هوایی مستلزم هماهنگی و دستورات جز به جز است و با توجه به تنوع پهپادها و ریزپرنده‌ها، سناریوی این تمرین طراحی و بر پایه یک زبان تاکتیکی مشترک بین نیروهای دریایی ایران متشکل از نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و نیروی دریایی سپاه پاسداران و همچنین نیروی دریایی کشورهای چین و روسیه با موفقیت اجرا شد.

۵- عملیات هلی‌برن تکاوران برای نجات گروگان‌ها

در مرحله‌ی بعدی از رزمایش و بر اساس سناریو از پیش تعیین شده عملیات آزادسازی دو کشتی تجاری که در آب‌های بین‌المللی مورد ربایش دزدان دریایی قرار گرفته بودند پس از ارسال پیام اضطراری کشتی‌های مورد ربایش قرار گرفته، ابتدا منطقه عملیات توسط بالگردهای نیروی دریایی ارتش مورد شناسایی و جستجو قرار گرفت و سپس ناوشکن جماران که سرفرماندهی رزمایش را بر عهده داشت، شناورهای رزمی مستقر در منطقه را برای اجرای عملیات آزادسازی اعزام کرد.

بر اساس تصاویر موجود بالگردهای «بل ۲۱۲» و «سی‌کینگ» عملیات هلی‌برن نیروهای نظامی کشورمان را انجام دادند و سپس نیروهای روسی توسط قایق به کشتی نزدیک شده و به آن‌ها پیوستند.

۶- اجرای عملیات آزادسازی کشتی ربوده شده توسط دزدان دریایی

در سومین روز از رزمایش مرکب امنیت دریایی شمال اقیانوس هند و بر اساس سناریوی از پیش تعیین شده، عملیات آزادسازی دو فروند کشتی تجاری که در حال دریانوردی آب‌های بین المللی توسط دزدان دریایی ربوده شده بودند، توسط یگان‌های سطحی و پروازی انجام شد.

در این مرحله پس از ارسال پیام اضطراری کشتی‌های تجاری به مرکز MRCC چابهار، ابتدا منطقه عملیات توسط یک فروند بالگرد SH۳D نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران مورد شناسایی و جست و جو قرار گرفت و سپس ناوشکن جمهوری اسلامی ایران «جماران» به‌عنوان یگان سر فرماندهی رزمایش، شناورهای رزمی مستقر در منطقه را برای انجام عملیات آزادسازی به دو گروه متشکل از یگان‌های ایران و روسیه تقسیم کرد.

در ادامه، نیروهای عملیات ویژه نیروی دریایی ارتش و سپاه پاسداران و کشورهای چین و روسیه با فرود آمدن از هوا و همچنین نفوذ همزمان از سطح بر روی عرشه کشتی ربوده شده مستقر شدند و دزدان دریایی را دستگیر و سناریوی عملیات آزادسازی کشتی را اجرا کردند. این سناریوها شامل دستگیری دزدان دریایی مبارزه با حریق ایجاد شده در کشتی که توسط دزدان دریایی برای به تأخیر انداختن عملیات نجات ایجاد شده بود و همچنین مداوای زخمیان و مصدومین حادثه و در نهایت اجرای عملیات یدک شناور تجاری به لنگرگاه امن با موفقیت انجام شد.

۷- اجرای عملیات اطفا حریق

اطفا حریق، عملیاتی دیگری بود که در مرحله دیگری از رزمایش مرکب امنیت دریایی شمال اقیانوس هند توسط یگان‌های شناور ایران، چین و روسیه از سطح و یک فروند بالگرد نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از آسمان این عملیات مهم را تمرین کردند.

عملیات اطفای حریق توسط بالگرد میل ۱۷ و کروبوت آلومینیومی کلاس ناصر

۸- رژه یگان‌های شناور شرکت کننده در رزمایش از مقابل ناوشکن جمهوری اسلامی ایران «جماران»

رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی ۲۰۲۳ با حضور ایران، چین و روسیه با برگزاری رژه یگان‌های شرکت کننده از مقابل ناوشکن جمهوری اسلامی ایران «جماران» در منطقه شمال اقیانوس هند پایان یافت.

در رژه پایانی، شناورهای ایرانی متشکل از ناوشکن‌های سهند و جماران، بایندر و ناوهای بهرگان و نایبند و ناوهای موشک‌انداز زره، سیرجان و دلوار و همچنین شناور شهید ناظری، ناو شهید محمودی و شناو ره‌ای تندرو و همچنین ناوگروه چین شامل ناوشکن نانینگ و ناوگروه روسیه شامل آدمیرال گورشکوف و شناور پشتیبانی کاما برگزار شد.

ویژگی‌ها و دستاوردهای رزمایش مرکب امنیت دریایی ۲۰۲۳

رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی ۲۰۲۳ شمال اقیانوس هند دارای ویژگی‌های متعددی است که از آن جمله می‌توان به همکاری و تعامل نیروی دریای سپاه و نیروی دریای راهبردی ارتش اشاره کرد، همکاری و تعاملی که منجر به برگزاری موفق سناریوهای از پیش طراحی شده در این رزمایش با همراهی ناوگروه روسیه و چین شد.

همچنین در این رزمایش از پهپادها برای عملیات شناسایی و مدیریت صحنه عملیات استفاده شد که در نوع خود قابل توجه است، از سوی دیگر تمرینات متنوعی را نسبت به سال گذشته شاهد بودیم که اجرای عملیات تیر اندازی به اهداف هوایی در شب آن را با رزمایش سال گذشته نیز متمایز می‌کرد.

امیر دریادار تاج الدینی سخنگوی رزمایش مرکب امنیت دریایی شمال اقیانوس هند، درباره ویژگی‌ها و دستاوردهای این رزمایش، گفت: از جمله دستاوردهایی که در این رزمایش داشتیم می‌توان به اجرای دستورات کتاب‌های تاکتیک دریایی تدوین شده از سوی ایران در خصوص امداد و نجات دریایی و شناورهای مورد تعرض قرار گرفته اشاره کرد که امتحان خود را پس داد و نشان داد جمهوری اسلامی ایران به حدی از بلوغ علمی رسیده که در تدوین کتاب‌های علوم دریایی نیز می‌تواند سرآمد باشد و قطعاً این کتابی که از سوی جمهوری اسلامی ایران تدوین شده در سال‌های آینده در عرصه علوم دریایی حرف‌های خاصی برای گفتن دارد.

سخنگوی رزمایش مرکب امنیت دریایی شمال اقیانوس هند، درباره تفاوت‌های رزمایش مرکب امسال با سال گذشته نیز، گفت: امسال تمرینات متنوعی را نسبت به سال گذشته به ویژه تیراندازی در شب داشتیم. با توجه به اینکه سمت و سوی تهدیدات در حوزه دزدی دریایی به سمت استفاده از شب رفته و همچنین تجهیزات ریز پرنده‌ای که دزدان دریایی به آنها دست یافته‌اند، این تمرین برای اولین بار در رزمایش امسال اجرا شد که توانستیم در چندین مرحله تیراندازی علیه اهداف هوایی توسط یگان‌های شناور در دریا به خوبی این عملیات را اجرایی کنیم.

 بر اساس آنچه در گزارش بالا آمده است، ایران به یک قدرت نظامی دریایی تبدیل شده که برگزاری رزمایش مرکب دریایی با چین و روسیه گویایی همین امر مهم است.

از سوی دیگر ایران در همه رزمایش‌ها اعلام کرده که پیام جمهوری اسلامی صلح و دوستی است و همچنین اراده نیروهای مسلح برای حضور در دریا و تأثیرگذاری مثبت یک تصمیم جدی بوده و خواهد بود و با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران یک کشور اقیانوسی است با بنادر اقیانوسی است نمی‌تواند به اقیانوسی که بر آن مشرف است بی‌تفاوت باشد.

ایران همواره اعلام کرده مشارکت دوستان و هم افزایی مسئولانه در حوزه شمال اقیانوس هند، توسط کشورهای حاشیه اقیانوس امکان‌پذیر است و در این دو رزمایش که در دو سال متوالی برگزار شد این پیام را اعلام کرده است و همین که امسال تعدادی از کشورهای شمال اقیانوس هند که صاحب سبک در حوزه دریا و دریانوردی هستند ابراز تمایل کردند که در رزمایش با ایران شرکت کنند نشان می‌دهد که پیام جمهوری اسلامی به گوش مخاطبین رسیده است.

منبع: مهر