ماه رمضان پر برکت‌ترین و با فضیلت‌ترین ماه سال محسوب می‌شود، به گونه‌ای که به تصریح خداوند در قرآن، برترین کتاب آسمانی در این ماه نازل شد در آنجا که فرمود «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی انزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ ...» ماه رمضان [همان ماه‏]است که در آن، قرآن فرو فرستاده شده است». از دیگر ویژگی‌های این ماه شریف، قرارگیری مهم‌ترین شب سال یعنی شب قدر در آن است؛ همان شبی که امور عالم و آدم به اذن‌الله به امضای امام عصر عجل‌الله تعالی فرجه می‌رسد. تقارن ولادت امام حسن مجتبی در اواسط ماه رمضان از دیگر خصیصه‌ی ماه مهمانی خداست که بر نورانیت آن افزوده است. تصاعدی شدن اجر و ثواب مؤمنان یکی دیگر از ویژگی‌های معنوی ماه رمضان است که در روایات ماه بر این امر بسیار تصریح شده است.

شیخ کلینی در اصول کافی روایتی را از قول امام محمد باقر علیه‌السلام درباره اهمیت مراقبت ماه رمضان اینگونه نقل می‌کند: خَطَبَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) النَّاسَ فِی آخِرِ جُمُعَةٍ مِنْ شَعْبَانَ فَحَمِدَ اللَّهَ وَ أَثْنَى عَلَیْه‏؛ یعنی رسول الله صلی الله علیه و آله در آخرین جمعه‏ از ماه شعبان برای مردم در فضیلت ماه رمضان و لزوم مراقبت از این ماه خطبه خواند. در ادامه، به شرح و توضیح دو فراز از این خطبه پرداخته می‌شود:

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

مَنْ أَدَّى فِیهِ فَرِیضَةً مِنْ فَرَائِضِ اللَّهِ کَانَ کَمَنْ أَدَّى سَبْعِینَ فَرِیضَةً مِنْ فَرَائِضِ اللَّهِ فِیمَا سِوَاهُ مِنَ الشُّهُورِ؛ یعنی «و هر کس یک واجب از واجبات خدا را در آن انجام دهد، مانند کسی است که ۷۰ فریضه از فرایض خدا را در ماه‌های دیگر انجام داده باشد.»

پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در این فراز ثواب انجام هر یک از واجبات الهی را هفتاد برابر سایر ایام سال معرفی می‌کنند؛ به عنوان مثال نماز که یک فریضه‌ی الهی است، ثواب و اثرات مثبتش هفتاد برابر افزون خواهد شد. یا نیکی به پدر و مادر که از واجبات شرعی محسوب می‌شود، هفتاد برابر دارای اجر و ثواب خواهد بود و انسان می‌تواند از ثمرات این اجر بیش از سایر روز‌های سال بهره ببرد. این نوع ضریب دادن به واسطه‌ی اثرگذاری نور ایام ماه رمضان است، نوری که سراسر برکت و رحمت و مغفرت الهی است، همچنان که آن حضرت در حدیثی دیگر این ماه را ماه برکت معرفی کرد «هُوَ شَهْرُ الْبَرَکَةِ». در واقع یکی از نمود‌های این برکت، همین افزایش ثوابی است که خداوند برای این ماه در نظر گرفته است.

در فراز دیگری از این حدیث می‌خوانیم: «هُوَ شَهْرٌ یَزِیدُ اللَّهُ فِی رِزْقِ الْمُؤْمِنِ فِیهِ»؛ یعنی «ماهی است که خدا روزی مؤمن را در آن فزونی بخشد». این افزایش رزق نیز متأثر از همان کلمه‌ی «برکتی» است که به آن اشاره شد. جالب است که همه‌ی روزه‌داران عزیز بار‌ها به این تجربه رسیده‌اند که رزق‌شان در ماه مبارک رمضان افزایش می‌یابد و از جایی که گمان نمی‌کنند، به آن‌ها روزی می‌رسد. البته باید در نظر داشت که این برکت حاصل ایمان و تقواست. ما این سه مفهوم را در قرآن، سه مفهومِ به هم پیوسته می‌بینیم. در آیه ۹۶ سوره‌ی اعراف می‌خوانیم: «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى‏ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْض‏ ...» یعنی «و اگر اهل شهر‌ها و آبادی‌ها ایمان می‌آوردند و تقوا پیشه می‌کردند، یقیناً [درهایِ]برکاتی از آسمان و زمین را بر آنان می‌گشودیم». یا در فراز‌هایی از آیات دوم و سوم سوره‌ی طلاق می‌خوانیم «وَ مَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجا * وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِب»؛ یعنی «و هرکه تقوای الهی پیشه کند، خداوند راه خروجی برایش قرار می‌دهد و از جایی که گمان نمی‌کند، به او روزی می‌رساند.» نتیجه آنکه انسان‌های مؤمن در این ماه، ایمان و تقوای‌شان به گونه‌ای تقویت می‌شود که بیشتر از گذشته از کلمه‌ی «برکت» تأثیر می‌گیرند، کلمه‌ای که خداوند آن را به مدت یک ماه بر فراز جامعه‌ی مؤمنین قرار می‌دهد.

منبع: تسنیم