سوم فروردین مطابق با ۲۳ مارس ۲۰۲۳ همه ساله و در تمام نقاط دنیا به‌عنوان روز جهانی هواشناسی شناخته می‌شود. این روز به مناسبت یاد بود الزام اجرا شدن دارد و توسط کنوانسیون تأسیس سازمان جهانی هواشناسی در ۲۳ مارس ۱۹۵۰ به‌عنوان روز جهانی هواشناسی نامگذاری شده است. در این روز مراسم مختلفی در سازمان جهانی هواشناسی و سازمان‌های هواشناسی در سطح ملی برگزار می‌شود و سازمان جهانی هواشناسی جهت توجه همه مردم و تصمیم گیران، شعاری در سطح جهانی منتشر می‌کند.

شعار امسال سازمان جهانی هواشناسی (The future of weather, climate and water across generations) با توجه به تغییر و تحولی که در روند توسعه و پیشرفت هواشناسی در طی دهه‌های مختلف در دنیا اتفاق افتاده است و دستاوردهای گذشته، پیشرفت فعلی و پتانسیل آینده را برجسته می‌کند و به معنای آینده وضع هوا، اقلیم و آب در گذر نسل‌ها است.

آب و هوا و اقلیم به مرزهای سیاسی وابسته نیست

ما در یک سیاره به هم پیوسته زندگی می‌کنیم. ما یک زمین، با جو و اقیانوس مشترک داریم. آب، هوا و اقلیم و چرخه آب هیچ مرز ملی و سیاسی نمی‌شناسد و همکاری بین‌المللی ضروری است. این فلسفه کار جامعه هواشناسی جهان از سال ۱۸۷۳ است و ما را راهنمایی می‌کند تا علم را به خدماتی برای جامعه و برای نسل‌های کنونی و آینده تبدیل کنیم. دستاوردهای گذشته، پیشرفت‌های فعلی، پتانسیل آینده را برجسته می‌کند.

در طول فعالیت سازمان‌های هواشناسی، خدمات ملی هواشناسی و هیدرولوژیکی به طور شبانه روزی برای جمع‌آوری و استانداردسازی داده‌ها و اطلاعات هواشناسی و پیش‌بینی‌های آب و هوایی بی‌وقفه ادامه داشته است. تاریخچه تبادل داده‌های سازمان جهانی هواشناسی داستانی قابل توجه از دیدگاه علمی، توسعه فناوری و مهمتر از همه، از یک سیستم منحصر به فرد همکاری برای خدمت به جامعه است.

افزایش بیش از یک درجه سلسیوس میانگین دمای جهانی طی ۱۵۰ سال گذشته

همچنین یادآوری این نکته نیز حائز اهمیت است که آب و هوای ما در حال تغییر است. سازمان بین‌المللی هواشناسی در دوره‌ای تأسیس شد که آلودگی ناشی از فعالیت‌های صنعتی و انسانی در آغاز آن بود. در نتیجه افزایش گازهای گلخانه‌ای و گرم شدن زمین، میانگین دمای جهانی در حال حاضر بیش از ۱ درجه سلسیوس در مقایسه با ۱۵۰ سال پیش بیشتر شده است. مخاطرات آب و هوایی شدیدتر و اقیانوس‌ها نیز گرمتر و اسیدی‌تر شده‌اند، سطح دریاها بالا رفته و یخچال‌ها و یخ‌ها در حال آب شدن هستند.

سرعت تغییر در حال افزایش است. اکنون برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و اطمینان از اینکه نسل‌های آینده می‌توانند در سیاره ما زنده بمانند و رشد کنند، نیاز به اقدام فوری داریم اما خبر خوب این است که پیشرفت‌های سریع علمی و تکنولوژیکی دقت پیش‌بینی‌های آب و هوا و هشدارهای اولیه نجات دهنده زندگی را تا حد زیادی بهبود بخشیده است. پیشرفت قابل توجهی برای نظارت، شبیه سازی و برنامه ریزی آب و هوای جهانی صورت گرفته است. آب، هوا، اقلیم و چرخه آب در آینده نسبت به گذشته متفاوت خواهد بود. آب، هوا، اقلیم و خدمات هیدرولوژیک به ما کمک می‌کند تا با چالش‌های مرتبط مقابله و از فرصت‌ها استفاده کنیم.

تاکید شعار سال جدید به حفظ آب و هوا و اقلیم برای نسل‌های آینده

صادق ضیاییان - رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا - در گفت و گو با ایسنا با تاکید بر اهمیت سه عامل آب، هوا و اقلیم در زندگی انسان درباره شعار روز جهانی هواشناسی اظهار می‌کند: همواره حیات و نسل بشریت به سه عامل آب، هوا و اقلیم وابسته است. تمدن‌های بشری در زمان‌های قدیم و هزاران سال گذشته در مناطق خوش آب و هوا و دارای آب مناسب و با کیفیت شکل می‌گرفتند.  

وی می‌افزاید: وظیفه همه انسان‌ها این است که هوا، آب و اقلیم را برای نسل‌های آینده حفظ و از تخریب آن خودداری کنند. شعار سال جدید نیز سعی دارد تا توجه جامعه بشری را به سمت و سوی حفظ کیفیت و کمیت آب و هوای پاک برای نسل‌های آینده جلب کند. حفاظت از آب و خاک وظیفه تمام انسان‌ها است و نباید با توسعه صنعتی موجب تخریب محیط زیست شویم، هرچند که توسعه صنعتی نیز می‌تواند در مسیر حفظ هوای پاک و آب و اقلیم مناسب برای نسل‌های آینده باشد. 

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا درباره راهکارهای مناسب جهت حفاظت از آب و خاک و اقلیم تصریح می‌کند: منشا اصلی تغییرات اقلیمی، افزایش گازهای گلخانه‌ای است و مشاغل مختلف، کشاورزی و صنعت در این زمینه نقش دارند و راهکارهای بسیار متنوعی نیز برای کاهش انتشار این گازها وجود دارد. بسیاری از اقدامات در دنیا تجربه شده‌اند و دانشمندان نیز به دنبال ابداع شیوه‌های نوآورانه و خلاقانه برای مناسب کردن شرایط هستند. 

وی می‌افزاید: یکی از مسایل بسیار مهم برای حل مشکلات ایجاد سازگاری، دیگری کاهش انتشار کربن و در نهایت ایجاد زیرساخت‌های لازم برای ذخیره کربن است که به شیوه‌های مختلف صورت‌ می‌گیرد.