غار قوری قلعه بزرگترین و شگفت انگیزترین غار آبی آسیا در این روز‌های تعطیلات نوروزی بهترین محل برای تفرج گردشگران است که چشم‌ها را به دیدن دنیایی از راز و رمز و شگفتی می‌برد و خستگی راه را از تن مسافران به دَر می‌کند.

این غار در استان کرمانشاه و در ۲۵ کیلومتری شرق شهر روانسر، مجاور روستایی به همین نام (قوری قلعه) قرار دارد.

به گفته کارشناسان، دیرینگی این غار که به عنوان یکی از هفت اثر طبیعی ملی ایران، به ثبت رسیده به ۶۵ میلیون سال می‌رسد و تنها ۳۰ سال از شناسایی آن می‌گذرد.

این غار که هم اکنون به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری استان کرمانشاه و غرب کشور محسوب می‌شود در سال ۱۳۵۵ هجری شمسی توسط گروهی از غارشناسان انگلیسی و در سال ۱۳۵۶ توسط گروه دیگری از غارنوردان فرانسوی کشف شد.

غارشناسان و جانورشناسان انگلیسی و فرانسوی در حالی که برای یافتن پستانداران از جمله خفاش در ۸۰ کیلومتری کرمانشاه و در کوهستان‌های پوشیده از جنگل پاوه و اورامانات تلاش می‌کردند، ۶۲۰ متر از عمق غار را طی کردند و به نقطه‌ای که آب هم سطح سقف غار بود رسیدند و با تصور اینکه این نقطه انتهای غار است، بازگشتند.

با تشکیل کمیته غارنوردی در کشور و پس از پنج سال تحقیق و مطالعه یک گروه غارشناسی توانست در سال ۱۳۶۸ در مرحله اول به عمق ۲ هزار و ۳۰ متری و سپس در مرحله دوم به عمق سه هزار و ۱۴۰ متری غار دست یابد. اعضای این گروه برای رسیدن به این عمق، حدود ۱۲ کیلومتر مسیر‌های پیچ در پیچ غار را پیموده و نقشه برداری کردند.

قوری قلعه بزرگترین غار آبی آسیا

دستیابی به این عمق، غار قوری قلعه را به عنوان بزرگترین غار آبی آسیا و طولانی‌ترین غار آبی ایران معرفی کرد.

به گفته کارشناسان، قدمت این غار که از آهک «تروراسیک» و «کرتاسه» تشکیل شده به ۶۵ میلیون سال قبل و به دوره دوم زمین شناسی باز می‌گردد.

این غار در طول تاریخ به عنوان جان پناهی امن و دور از دسترس مورد استفاده انسان‌ها قرار گرفته که کشف آثاری همچون کاسه، بشقاب و تعدادی ظروف و سکه از دوران یزد گرد سوم، حاکی از قدمت و استفاده از آن در دوران باستان است.

به گفته کارشناسان، ژرفای حوضچه‌های این غار به ۱۴ متر می‌رسد، همچنین دمای درون غار ۷ تا ۱۱ درجه است و در تمام فصول سال ثابت می‌باشد.

این اثر طبیعی دارای تالار‌های زیبا در ۱۴۰۰ متری و ۵۰۰ متری به نام‌های «مریم»، «کوهان شتر»، «مسیر برزخ»، «بلور» و «عروس» می‌باشد که چشم هر بیننده را به میهمانی زیبایی و شکوهی وصف نشدنی می‌برد.

این غار در دامنه کوه شاهو و در یکی از مناطق کوهستانی ایران واقع شده است. دره‌ای که غار قوری قلعه در آن قرار دارد از زیباترین دره‌های استان است که از ویژگی‌های جنگلی خاص و چشمه سار‌های بی‌شمار با چشم انداز‌های حیرت انگیز و جذاب برخوردار است.

وجود جنگل‌های متراکم با گونه‌های بلوط، انجیر کوهی، آلبالوی کوهی، بادام وحشی و همچنین حیواناتی، چون گرگ، روباه، خوک، خرگوش، کل و بز در اطراف این غار، زیبابی خاصی به آن بخشیده است.

این غار علاوه بر گردشگرانی که برای تفریح مراجعه می‌کنند مکان مناسبی برای گروه‌های غارنوردان، پژوهشگران و زمین شناسان است.

منطقه قوری قلعه دارای آب و هوای معتدل است و معمولا بین ۲۵۲ تا ۳۰۵ روز در سال دمای بالای صفر درجه (دمای داخل غار ۷ تا ۱۱ درجه) دارد.

رطوبت نسبی آن ۸۹ درصد است که این شرایط باعث شده در تمام فصول سال گردشگران به راحتی بتوانند از آن بازدید نمایند.

تالار مریم

بعد از گذر از دالان ورودی غار اولین مکان وسیع به نام تالار مریم نامگذاری شده است. این محوطه همانند دریاچه وسیعی است که گرداگرد آن را قندیل‌هایی بسیار زیبا با اشکال مختلف فرا گرفته است.

این قندیل‌ها که هر یک اشکال خاصی را تداعی می‌کنند دلیل اصلی نامگذاری هر قسمت از این غار شده که به عنوان مثال وجود قندیلی به شکل حضرت مریم دلیل نامگذاری اولین تالار این غار به نام تالار مریم شده است.

علاوه بر این در داخل غار و بر روی سینه داخلی آن می‌توان به صورت طبیعی و بدون دخالت انسان آثار دیگری همچون فردوسی، امیرکبیر، بابانوئل، شیرسنگی، ماهی، مارکبری، قارچ، برج پیزا، نیم رخ شیر، فیل، قلب، گل کلم، بستنی، کشتی، گردن غاز، آبشار، لاک پشت، نام حضرت محمد (ص) و نیز ماکت شهر پاوه را مشاهده کرد.

در عمق هزار متری غار، تالاری وجود دارد که زیباترین حوضچه آبی جهان در آن توجه همه را به خود جلب می‌کند، در این محوطه قندیل‌هایی به شکل پرده‌ای وجود دارد که با دست زدن به هرکدام از آن‌ها صدایی شبیه یکی از آلات موسیقی به گوش می‌رسد به همین دلیل این محوطه را تالار «بتهوون» نامگذاری کرده‌اند.

در عمق یک هزار و ۵۰۰ متری غار، تالار عروس قرار دارد که زیبایی آن قابل توصیف نیست، جنس سنگ‌های این محوطه از کریستال سفید و براق است و اگر کسی بخواهد از روی آن‌ها گذر کند جای پای او در این قسمت باقی می‌ماند.

از سقف این محوطه قندیل‌هایی شبیه میله خودکار که جنسشان از رسوبات آهکی و حالت کریستال است به ارتفاع ۲ تا هشت متر پایین آمده است، این قندیل‌ها آنقدر نازک و شفاف است که با زدن یک دست هشت متر از آن فرو می‌ریزد.

قوری قلعه زیستگاه خفاش گوش موشی

وجود «استالاگمیت» و «استالاکتیتها» در غار زیبایی‌های این اثر ملی را دو چندان کرده است.

در عمق ۲ هزار و ۷۰۰ متری غار، چهار آبشار به ارتفاع ۱۰ تا ۱۲ متر وجود که در این عمق وجود چنین آبشار زیبایی باورپذیر نیست و هر بیننده‌ای را مسحور خود خواهد کرد، در بخش دیگری از این غار تونلی با نام تونل برزخ وجود دارد که به وحشتناکترین مکان این غار معروف شده است، طول این تونل ۲۲۰ متر است که با عرض سه متر نیمی از آن را آب فرا گرفته است.

به گفته کارشناسان ژرفای این غار زیستگاه گونه‌ای نادر از خفاشان با نام خفاش گوش موشی است که باعث توجه بسیاری از جانورشناسان دنیا شده، اما به غیر از این گونه خفاش تاکنون گونه دیگری از حیات جانوری در غار یافت نشده است.

کارشناسان میراث فرهنگی معتقدند اطلاعات موجود نشان می‌دهد که تا قبل از تبدیل شدن این غار به یک غار نمایشی جمعیت قابل توجهی از مهره داران غارزی مانند خفاش‌ها و سمندر خال زرد در آن می‌زیسته اند.

باغ‌های اطراف روستای قوری قلعه

در خصوص علت نامگذاری این غار به قوری قلعه نیز کارشناسان معتقدند روستایی به همین نام در نزدیکی این غار قرار دارد که در ایام قدیم اطراف این روستا را قلعه‌های مختلفی در بر گرفته که شکل یکی از این قلعه‌ها شبیه قوری بوده است به همین دلیل نام این روستا و این غار به قوری قلعه نامگذاری شد.

اینکه روستا و غار را قوری قلعه نامیده اند به دوره ساسانیان باز می‌گردد، در آن دوره دژی بزرگ و مستحکم بنا شد که هم اکنون آثاری از آن به جای مانده است، این دژ به جهت بزرگی بعد‌ها از سوی کرد زبانان آن منطقه به «گورا قِلا» نامیده شد.

کلمه گورا در زبان کردی به معنای بزرگی و قلا به معنای قلعه یا دژ می‌باشد، در اثر گذشت زمان این نام به تدریج تغییر کرده و به نام‌های گوری قلا و در آخر به قوری قلعه معروف شده است.

بعد‌ها پس ار ساختن آبادی در کنار دژ همان نام یعنی قوری قلعه به روستا اطلاق شد، از طرفی، چون نزدیکترین محل سکونت به غار همین روستاست، بنابر این اسم غار را نیز قوری قلعه گذشتند.

پارکینگ قوری قلعه

اکنون مدیریت مجموعه گردشگری غار قوری قلعه برعهده شرکت توسعه گردشگری استان کرمانشاه است و این شرکت به منظور جذب گردشگران، اقدام به فراهم کردن کلیه تمهیدات لازم برای رفاه مسافران و گردشگران این مجموعه کرده است.

داخل این غار قبلا از نور گرم استفاده می‌شد که این مساله باعث آسیب زدن به جلبک‌های درون غار می‌شد که ۸۰ درصد از نور غار اکنون به نور سبز تغییر یافته است.

نورپردازی داخل محوطه، ایجاد و توسعه فضای سبز، توسعه فضا‌های نشیمن، نمازخانه، ایجاد پارکینگ و سرویس‌های بهداشتی ساخت آلاچیق از جمله دیگر اقداماتی است که تاکنون در این مجموعه برای رفاه حال گردشگران انجام شده است.

منبع: ایرنا