آیین‌های رمضان در چهارمحال و بختیاری/ از پخت آش محلی تاکاکولی
مردم استان چهار محال و بختیاری همه ساله و همزمان با ماه مبارک رمضان با برپایی آیین‌های مختلفی به روزه‌داری و عبادت می‌پردازند.
رمضان، ماه مهمانی خداوند، نزول قرآن و از شریف‌ترین ماه‌های سال است؛ در این ماه در‌های بهشت گشوده می‌شود و عبادت در ماه مبارک رمضان فضائل زیادی دارد.
این ماه با خود برکات بسیاری به همراه دارد و از گذشته به‌واسطه ارزش این ماه آداب و رسوم مختلفی در شهر‌ها و روستا‌های مختلف کشور برای این ماه مبارک برقرار بوده است. همزمان با ماه مبارک رمضان مردم استان چهارمحال و بختیاری نیز با برپایی آیین‌های مختلفی به روزه داری و عبادت می‌پردازند.
آداب و رسوم ماه مبارک رمضان یکی از مباحث مهم فرهنگ مردم است که بسیاری از این آئین‌های ماه رمضان همچنان در شهر‌ها و روستا‌های چهارمحال و بختیاری برگزار می‌شود. مردم استان همواره به اجرای آئین‌های ماه رمضان توجه ویژه‌ای داشته اند.
چاووش خوانی یکی از مهمترین سنت‌های قدیمی در ماه رمضان
چاووش خوانی یکی از مهمترین سنت‌های قدیمی در ماه رمضان است که هم اکنون نیز در برخی از روستا‌های این استان انجام می‌شود.
در این سنت سحرخوانی توسط افراد متدین منطقه در روستا‌ها در هنگام سحر انجام می‌شود و مردم را از وقت سحر آگاه می‌کند. این آئین یکی از زیباترین آئین‌ها ماه رمضان است همچنان در برخی مناطق روستایی استان چهارمحال و بختیاری به ویژه شهرستان‌های کیار، اردل و لردگان در حال انجام است.
حنا بران
یکی دیگر از این سنت‌ها که در ماه مبارک رمضان در بین برخی از خانواده‌های مردم چهارمحال و بختیاری مرسوم است رسم حنا بران است.
برخی از خانواده‌ها، همزمان با عصرگاه بیست و هفتمین روز ماه مبارک رمضان آئین سنتی و دیرینه حنا بران را در استان اجرا می‌کنند.
زنان روزه دار و مؤمن شهرکرد از نیمه ظهر بیست و هفتم ماه مبارک رمضان با حضور در امامزادگان حلیمه و حکیمه خاتون اقدام به برگزاری این آیین می‌کنند.
زنان برخی از نقاط چهارمحال و بختیاری پس از اقامه نماز صبح، به امامزاده می‌آیند و حنا را تا عصر کنار ضریح امامزاده حلیمه و حکمیه نگهداری می‌کنند. آئین حنا بران در عصرگاه روز بیست و هفتم ماه مبارک رمضان قدمتی تاریخی دارد.
بیشتر بخوانید
کاکولی پزان
پخت نان و غذا‌های محلی از مهمترین آیین‌های ماه رمضان در استان چهارمحال و بختیاری به شمار می‌رود که هر ساله از سوی خانواده‌ها انجام می‌شود.
کاکولی پزان یکی از مهمترین آئین ماه رمضان در استان چهارمحال و بختیاری به شمار می‌رود که این آئین در روز‌های پایانی ماه رمضان انجام می‌شود.
کاکولی نوعی نان است که خمیرش از شیر، آرد و خشکبار تشکیل شده و برای پختن آن بر روی این نان مخلوطی از زرده تخم‌مرغ، گل‌رنگ، زعفران، رازیانه، سیاه‌دانه و بادیانه آغشته می‌شود و در تنور پخت می‌شود.
پختن آش‌های محلی ویژه ماه رمضان
زنان چهارمحال و بختیاری از دیرباز در پختن آش‌های محلی با بهره گیری از گیاهان دارویی و خوراکی کوهستان مهارت بسیار خاص در تمام فصل‌های سال دارند. در این میان زنان چهارمحال و بختیاری با آغاز ماه رمضان پخت آش‌های مخصوص این ماه را در دستور کار قرار می‌دهند و در زمان‌های مختلف این ماه مبارک اقدام به پختن آش محلی و توزیع آن در میان مردم می‌کنند.
پخت آش‌های «اوماج»، «کاردین»، آش دوغ و… از مهمترین غذا‌هایی است که در ماه رمضان از سوی مردم چهارمحال و بختیاری مورد توجه قرار می‌گیرد.
آش اوماج یکی از مهمترین آش‌هایی است که در چهارمحال و بختیاری در ماه مبارک رمضان پخته می‌شود.
آش اوماج از اسفناج و نخود خیس شده و خردشده و پیازداغ به همراه آرد و تخم‌مرغ و ادویه‌های محلی تهیه می‌شود.
کاردین دیگر آشی است که در ماه مبارک رمضان پختن آن بیشتر از ماه‌های دیگر سال انجام می‌شود. این آش با گیاه کاردین که در ارتفاعات استان رویش دارد تهیه می‌شود. این گیاه ترش‌مزه است و آش پخته‌شده با این گیاه طعم ترش دارد.
افطار
زمان افطار یکی از زیباترین لحظات در ماه رمضان به شمار می‌رود که تمام اعضای خانواده در زمان افطار در کنار سفره افطار جمع می‌شوند و برای نعمت‌های خداوند به ویژه داشتن سلامتی خداوند را شکر می‌کنند.
چهارمحالی‌ها در زمان افطار بیشتر روزه خود را با آب جوش و خرما باز می‌کنند و خوردن غذا‌های ساده در زمان افطار را مورد توجه قرار می‌دهند.
در سفره افطاری مردم چهارمحال و بختیاری می‌توان نان‌های محلی وخانگی، خرما، پنیر، شله زرد و حلوا را مشاهده کرد. آش‌های محلی، دم پخت ماش و عدس و انواع کباب‌ها از محبوب‌ترین غذا‌ها در این استان در هنگام افطار به شمار می‌رود.
سفره امام حسن (ع)
مردم چهارمحال و بختیاری از آنجا که ارادتی خاص به ائمه اطهار دارند، برای میلاد دومین پیشوای ولایت و امامت، سفره‌ه‌ای به نام سفره امام حسن (ع) در خانه‌های خود می‌گسترانند و با دعوت از روزه‌داران، ساعاتی از روز را به دعا و نیایش دسته‌جمعی می‌گذرانند.
این سفره باید سبزرنگ باشد و اقلامی هم که در آن به کار می‌رود؛ سبز باشند. همچنین بین نانوایان چهارمحال و بختیاری پخت و توزیع نان رایگان در روز میلاد امام حسن مجتبی (ع) مرسوم است.
رها کردن آب کشاورزی (مشاع کردن) در سالروز شهادت امام علی (ع)
در راستای سنت حسنه فوق الذکر (تعطیلی کسب و کار در سالروز شهادت امام علی (ع))، کشاورزان استان چهارمحال و بختیاری بر اساس رسم زیبایی، در ۲۱ ماه مبارک رمضان، آبیاری مزارع کشاورزی و باغات را تعطیل کرده و آب را به اصطلاح «مشاع» می‌کنند و منظور این است که آب، به حرمت عزای امام علی (ع)، در بیابان روان و رها شود تا سایر موجودات از آن بهره ببرند و منفعتی برای کشاورزان نداشته باشد.
البته این سنت در تاسوعا و عاشورای حسینی (ع)، سالروز رحلت پیامبر گرامی اسلام (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع) و امام رضا (ع) و شهادت حضرت فاطمه زهر (س) هم انجام می‌شود.
بردن «آش عیدی» برای اقوام در شب عید سعید فطر
از دیگر سنت‌های قدیمی نیکو و پسندیده در استان چهارمحال و بختیاری این است که در شب اعیادی مانند عید قربان، غدیر، نوروز و … و بویژه عید سعید فطر، بزرگان فامیل و بویژه پدران و برادران، غذای معروف به «آش عیدی» را همراه با میوه و شیرینی و کادو (هدیه) برای دختران و خواهران خود می‌برند و عید را به آن‌ها تبریک می‌گویند. بعضاً هم مواد مورد نیاز برای پخت غذا از جمله برنج، گوشت، میوه، روغن و … را به همراه می‌برند.
مراسم عید اموات در عید سعید فطر
برپایی مراسم عید برای اموات و درگذشتگان یک سال گذشته (ماه مبارک رمضان سال گذشته تا کنون) از سنت‌های مرسوم در استان چهارمحال و بختیاری است که در روز عید سعید فطر انجام می‌شود. در این آیین، بعد از نماز عید سعید فطر، مراسمی در مسجد محل برگزار و پس از قرائت قرآن، با حضور در منزل مرحوم مورد نظر، به صرف ناهار پذیرایی انجام می‌شود. البته این مراسم در یکی از اعیاد قربان، غدیر و نوروز هم انجام می‌شود.
همچنین در این ایام و اعیاد، با حضور در قبرستان مؤمنین و گلزار‌های شهداء ضمن غبارروبی و عطرافشانی قبور و توزیع شیرینی، برای اموات و شهداء قرائت قرآن و فاتحه صورت می‌گیرد.
صله رحم، دیدار دوستان و عیادت بیماران در عید سعید فطر
از جمله سنت‌های نیکو و سفارش شده در اسلام؛ صله رحم، دیدار دوستان و عیادت از بیماران است که مردم استان چهارمحال و بختیاری در روز عید سعید فطر، به عنوان یکی از بزرگترین اعیاد اسلامی و خوشنود از توفیق یک ماه عبادت و بندگی خدای متعال، و روزه داری و حضور در میهمانی الهی، به آن می‌پردازند.
منبع: خبرگزاری مهر
