میراث غذایی در ایران مثل گره‌های یک فرش زربافت ابریشمی است، نمی‌توانید بگویید که خوزستان بهترین است یا سیستان و بلوچستان بدترین، هر جایی در ایران فرهنگ، غذا و سوغات مخصوص خود را دارد، هرچند تاکنون گام های زیادی برای به رخ کشیدن میراث غذایی ایران برداشته شده اما هنوز فرهنگ غذایی، سوغات، شیرینی ها و به طور کلی میراث غذایی در بسیاری از شهرهای ایران ناشناخته باقی مانده است.

بیشتربخوانید

• شیرینی خوشمزه مخصوص نوروز + دستور تهیه

خیلی اشتباه است اگر فکر کنیم که تمام جذابیت سفر به بازدید از جاذبه‌ های تاریخی وفرهنگی محدود می‌ شود، درست است که باید در طول سفر از جاده لذت برد و از معاشرت با مردم محلی و تماشای فرهنگ و آداب و رسوم آن ها و خرید سوغاتی و یادگاری غافل نشد اما امتحان کردن غذاهای محلی به تنهایی می تواند هدف یک سفر باشد.

ژاپن در سال ۲۰۱۲ غذایی به نام واشوکو» را به فهرست میراث فرهنگی جهان در یونسکو پیشنهاد داد و استدلال خود را درباره این پیشنهاد چنین عنوان کرد که خوراک و پخت و پز ژاپنی در انطباق با محیط طبیعی بوده و همیشه با احترام به طبیعت توسعه یافته است، اما در این میان میراث غذایی استان‌های مختلف ایران با وجود تنوع بسیار بالا و منحصر به فرد بودن بسیاری از غذا‌ها و شیرینی ها، نه تنها در یونسکو پذیرفته نشده بلکه حتی هنوز در رستوران‌ها و شیرینی فروشی‌های داخلی هم حضور محسوسی ندارد.

تجربه «ته چین گرمساری» در ماه رمضان

یکی از جاهایی که نه تنها میراث غذایی آن، بلکه جاذبه های تاریخی و فرهنگی اش نادیده گرفته شده و چندان به آن پرداخته نمی شود، «گرمسار» است.

منطقه ای در غرب استان سمنان و 95 کیلومتری تهران که به خربزه‌های شیرین و صاداراتی، محصولات لبنی خالص، انار و رب انارش معروف است و گلیم بافی اش هم طرفداران زیادی در بازارهای جهانی دارد و به دلیل جاذبه های زیادی همچون کوه اژدها، کویر ریگ جن، قله کلرز، تونل نمکی گرمسار، امامزاده سلطان شاه نظر و کاروانسرای قصر بهرام گردشگران زیادی را به سمت خود می کشاند.

در رژیم غذایی مردم گرمسار، غذایی سنتی و محلی تهیه و طبخ می‌شود که به ته‌چین (ترچین) گوشت گرمسار شهرت یافته، در واقع این غذا نوعی چلو گوشت بومی با طعمی لذیذ و شگفت‌انگیز است که شیوه طبخ متفاوتی دارد و شما می توانید در این روزها که در خانه مانده‌اید و ماه مبارک رمضان هم از راه رسیده سحر یا افطار، خودتان را به یک غذای محلی و بومی دعوت کنید و مهمان طعم ها و رنگ ها در این غذا شوید.

برای تهیه این غذا گوشت سردست گوسفند را به صورت تکه های بزرگ برش داده و در ظرفی بزرگ با پیاز خورد شده، گوجه فرنگی، سیب زمینی حلقه شده و ادویه هایی همچون دارچین، نمک، فلفل، زردچوبه، هل و گرد غوره فراوان به همراه نصف لیوان روغن مخلوط می کنند.

به برنج در حال جوش به مقدار دلخواه رشته پلویی اضافه می کنند، ته قابلمه را روغن و زعفران زده و سیب زمینی می چینند و سپس یک سوم برنج و رشته را ریخته و تمام مواد را روی برنج می چینند، دوباره باقی برنج را اضافه کرده و روی آن زعفران می ریزند و به روش دم، برنج را طبخ می کنند.

در همسایگی گرمسار هم منطقه ای واقع شده که به شیرینی های خوشمزه اش معروف است، دهستانی به نام ایوانکِی که بیش از 4 هزار سال قدمت دارد و به نام شاراکس شناخته می شده اما به دلیل رفت و آمد زیاد دربار کیانیان بعد از مدتی به ایوان کِی (ایوانِ کِی خسرو و کِی کاووس) تغییر نام داد.

این شهر کوچک در مسیر جاده سنگ‌ فرش ابریشم، قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین جاده سنگ‌ فرش جهان قرار داشته و طی سال های اخیر وجود شهرک های صنعتی باعث گسترش آن شده و قله قوچ، منطقه گردشگری بهورد، کاروانسرای تاریخی ایوانکی، تپه حسن و . از جاذبه های گردشگری آن به شمار می رود.

جایگزین هایی برای زولبیا و بامیه

شیرینی‌ها و نان‌های خانگی این منطقه عطر و طعم زیادی دارد که در میان آنها می توان به حلوا جوز اشاره کرد، نوعی دسر یا شیرینی که با شیره انگور، آرد برنج و مغز گردو تهیه می شود و جزو لذیذ‌ترین و محبوب‌ترین حلواها با طعمی متفاوت است.

بُرساق و دستور قاضی هم از شیرینی های لذیذ و اصیل منطقه ایوانکی است که بسیار ساده و با مواد اندک تهیه می شود و می تواند در ماه رمضان جایگزین خوبی برای زولبیا و بامیه باشد، چرا که میزان قند مصنوعی در آن خیلی کمتر از سایر شیرینی هاست و به دلیل طبخ ساده اما طعم هیجان انگیزی که دارد می توان آن را در لیست شیرینی های محبوب قرار داد.

پروانه مشیری درباره شیوه تهیه این شیرینی ها  گفت: این شیرینی محلی از سوغاتی های پرطرفدار ایوانکی هستند که به دلیل طبخ آسان و مواد اولیه ساده ای که دارد به راحتی می توان آن را در خانه تهیه کرد.

وی افزود: در تهیه بُرساق باید 2 قاشق غذاخوری مایه خمیر را با یک لیوان آب مخلوط کرد و منتظر ماند تا مایه خمیر به عمل بیاید، سپس 4 لیوان آرد الک شده را در ظرفی بزرگ ریخته و مایه آمده شده را به همراه یک لیوان روغن جامد به آن اضافه کرده و مخلوط می کنیم تا جایی که خمیر به دست نچسبد.

نیم ساعت به خمیر استراحت می دهیم و بعد به اندازه یک نارنگی کوچک از خمیر برداشته و به آن مدل می دهیم، در روغن سرخ می کنیم و پس از خنک شدن روی آن پودر قند می ریزیم و با پودر پسته تزئین می کنیم.

مشیری ادامه داد: تهیه دستور قاضی هم فقط به آرد و تخم مرغ نیاز دارد و فکر می کنم به دلیل مواد ساده و پخت ساده تر، انتخاب مناسبی برای سفره های افطار باشد.

وی گفت: برای تهیه این شیرینی هم دو عدد تخم مرغ را در ظرفی شکسته و آرد را تا جایی که خمیر لطیف و نرمی به ما بدهد اضافه می کنیم، این خمیر نیاز به استراحت ندارد، به همین جهت بلافاصله کف میز کار را آردپاشی کرده و خمیر را با وردنه پهن می کنیم و با چاقو برش های نامنظم می دهیم، در روغن سرخ می کنیم و روی آن پودر قند می ریزیم.

با توجه به اینکه امروزه گردشگری غذا به یکی از جاذبه های گردشگری مورد توجه تبدیل شده، اگر بعد از کرونا مسافر گرمسار شدید، در کنار گشت و گذار و بازدید از جاذبه های تاریخی این استان، کامتان را مهمان چشیدن غذاهای محلی کنید و برای سوغات هم به سراغ شیرینی های محلی ایوانکی بروید.

منبع: برنا