احیا و شب زنده داری زمانی ارزشمند است که به قول شهید مطهری انسان خودش در آن شب، زنده باشد؛ یعنی حیات معنوی داشته باشد. حیات معنوی انسان به یاد خدا [بودن]است. به هر اندازه و در هر حالت که قلب انسان از خدا غافل نباشد، انسان زنده است... ما در سال لااقل یکی دو سه شب را به عنوان تشبّه به اولیای خدا زنده نگه داریم؛ یعنی واقعاً کوشش کنیم که در این شب‌ها تمام شب را به یاد خدا به سر ببریم، حالت توبه و استغفار داشته باشیم. (مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ج ۲۷، ص ۶۶۹- ۶۷۰.) در ادامه توصیه‌های ائمه اطهار و بزرگان دین را در خصوص بهره‌مندی بهتر از شب‌های قدر و آمادگی برای احیاء این شب‌ها مرور می‌کنیم.

بیشتر بخوانید

• سه‌گانه‌ای برای خواندن در شب‌های قدر

کینه‌ها را دور بریزید

حضرت امام رضا (ع) از قول پدرانش نقل می‌فرماید: «فِی أَوَّلِ لَیلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ یغُلُّ الْمَرَدَةَ منَ الشیاطِینِ وَ یغفِرُ فِی کلِّ لَیلَةٍ سَبْعِینَ أَلْفاً فَإِذَا کانَ فِی لَیلَةِ الْقَدْرِ غَفَرَ اللَّهُ بِمِثْلِ مَا غَفَرَ فِی رَجَبٍ وَ شعْبَانَ وَ شهْرِ رَمَضَانَ إِلَی ذَلِک الْیوْمِ إِلَّا رَجُلا بَینَهُ وَ بَینَ أَخِیهِ شَحْنَاءُ فَیقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنظِرُوا هؤُلَاءِ حتَّی یصْطَلِحُوا؛ در اولین شب ماه رمضان شیطان‌های سرکش در بند شوند و در هر شب هفتاد هزار آمرزیده شوند و در شب قدر به شمار آمرزیده‌های در رجب و شعبان و ماه رمضان تا آن روز آمرزیده شوند، جز کسی که میان او و برادرش کینه باشد که خدا عزّ و جلّ فرماید: مهلت دهید اینان را تا اینکه آشتی کنند.»

عیون أخبارالرضا (ع)، شیخ صدوق، ۲ جلد در یک مجلد، انتشارات جهان، ۱۳۷۸ ق، ج ۲، ص ۷.

از خدا طلب بخشش کنید

سفارش به استغفار و توبه، مخصوصاً در چنین شب‌هایی از آن جهت است که گناه و معصیت قلب انسان را سیاه و آلوده می‌سازد و قلب آلوده همانند ظرف آلوده، نمی‌تواند جایگاه پاکی و نورانیت حق تعالی باشد. به همین دلیل هیچ دعا و راز و نیازی از او قبول نمی‌شود. امیرمؤمنان (ع) در دعای کمیل می‌فرماید: «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی تَحْبِسُ الدُّعَاءَ؛ پروردگارا! گناهانی را که موجب حبس [و عدم استجابت]دعا می‌شود، بیامرز.»

از خدا بخواهیم بهترین دعا را بر زبانمان جاری کند

حضرت علی (ع) در «نهج البلاغه» می‌فرماید: «اَللَّهُمَّ انْ فَهِهْتُ عَنْ مَسْأَلَتی، اوْ عَمِهْتُ عَنْ طَلِبَتی، فَدُلَّنی عَلی مصالِحی، وَ خُذْ بِقَلْبی الی مَراشِدی، فَلَیسَ ذلِک بِنُکرٍ مِنْ هِدایاتِک، وَ لا بِبِدْعٍ مِنْ کفایاتِک؛ خدایا! اگر زمانی من گنگ و لال شدم، نفهمیدم از تو چه باید بخواهم، عوضی چیزی خواستم، خدایا اگر از مطلوب واقعی خودم کور شدم، چشمهایم آن مطلوب‌های واقعی را ندید و چیز‌هایی را دید که اصلًا نباید من به این‌ها توجه کنم، خدایا! اولین دعای من این است که با آن لطف و کرم خودت دست به قلب من بینداز و دل مرا هدایت کن که بفهمم چه بخواهم، مرا به مصالح خودم راهنمایی کن. (شرح نهج البلاغة، ابن ابی الحدید معتزلی، ج ۱۱، ص ۲۶.)

در طول سال به فکر شب قدر باشید

استاد فاطمی نیا در سخنانی درباره شب قدر، به توصیف این شب پرداخته و دستورالعمل‌هایی برای حضور بهتر در آن را عنوان کرده است. در یکی از این نکات می‌فرمانید: «اگر ما چند شب مانده به شب قدر به فکر شب قدر باشیم، هنر نمی‌کنیم جمال السالکین آیت الله آمیرزا جواد آقای ملکی تبریزی قدس الله روحه می‌نویسد یک سال مانده به شب قدر به فکر شب قدر باشید، در جوانی که این مطلب را دیدم خیال خامی داشتم، خیال می‌کردم که این مرد بزرگ می‌خواهد بگوید که یعنی آدم تقویمش را نگاه کند آن شب مثلا به خانه دوستش نرود، آن شب عروسی نرود، آن شب را ضایع نکند و ازاین حرف‌ها. بعد فهمیدم که نه مقصودش این نیست، می‌خواهد بگوید در طول سال کاری نکنی که آن کار شب قدر بیاد جلوی تو را بگیرد. یک دلی را شکستی و بدست نیاوردی همینطور که سرگرم بک یا الله هستی آن دل می‌آید و می‌گوید: کجا می‌روی؟! حقی را ضایع کردی و هنوزجبران نکردی، پدرت را خشمگین کردی، دل مادرت را شکستی و هکذا.»

منبع: قدس آنلاین