شب قَدر یا لَیلَةُ القَدر با فضیلتترین شب سال در فرهنگ اسلامی است.
به صورت دقیق مشخص نیست که شب قدر، کدامین شب سال است. شب قدر در باور شیعیان،یکی از شبهای ۱۹ یا ۲۱ و یا ۲۳ ماه رمضان و بنا بر برخی روایات، شب نیمه شعبان است.
بیشتر اهل سنت شب ۲۷ماه رمضان را شب قدر دانستهاند.
ضربت خوردن حضرت علی بن ابی طالب (ع) در روز ۱۹ ماه رمضان و به شهادت رسیدن ایشان در روز ۲۱ ماه رمضان بر اهمیت این شبها نزد شیعیان افزوده است.
امشب این دل یاد مولا می کند
لیلة القـدر است و احیا می کند
بشنو ای گـوش دلها بی صدا
نغمه ی فـزت و رب الکعبه را . . .
شب نوزدهم، اول شبهای قدر است و شب قدر همان شبی است که در تمام سال شبی به خوبی و فضیلت آن نمی رسد و عمل در آن بهتر است از عمل در هزار ماه و در آن شب (شب قدر) تقدیر امور سال می شود و ملائکه و روح که اعظم ملائکه است در آن شب به اذن پروردگار به زمین نازل می شوند و به خدمت امام زمان علیه الستلام مشرف می شوند و آنچه برای هر کس مقدر شده است بر امام علیه السلام عرض می کنند .
اما اعمالی که در هر سه شب (شبهای قدر) مشترک است و باید انجام داد:
اول: غسل است (مقارن غروب آفتاب، که بهتر است نماز شام را با غسل خواند)
دوم: دو رکعت نماز است که در هر رکعت بعد از حمد هفت مرتبه توحید بخواند و بعد از فراغ هفتاد مرتبه اَستَغفُرِاللهَ وَ اَتوبُ اِلَیهِ و در روایتی است که از جای خود بر نخیزد تا حقتعالی او و پدر ومادرش را بیامرزد.
سوم: قرآن مجید را بگشاید و بگذارد در مقابل خود و بگوید: اَللّهُمَّ اِنّی اَسئَلُِکَ بِکِتابِکَ المُنزَلِ وَ ما فیهِ اسمُکَ الاَکبَرُ و اَسماؤُکَ الحُسنی وَ یُخافُ وَ یُرجی اَن تَجعَلَنی مِن عُتَقائِکَ مِنَ النّار پس هر حاجت که دارد بخواند.
چهارم: مصحف شریف را بگیرد و بر سر بگذارد و بگوید:
اَللّهمَّ بِحَقِّ هذاالقُرآنِ وَ بِحَقِّ مَن اَرسَلتَه بِه وَ بِحَقِ کُلِّ مومنٍ مَدَحتَه ُ فیهِ وَ بِحَقِّکَ عَلَیهِم فلا اَحَدَ اَعرَفُبِ بِحَقِّکَ مِنکَ
ده مرتبه بگوید: بِکَ یا الله
ده مرتبه: بِمُحَمَّدٍ
ده مرتبه: بِعلیٍّ
ده مرتبه: بِفاطِمَةَ
ده مرتبه: بِالحَسَنِ
ده مرتبه: بِالحُسَین ِ
ده مرتبه: بِعلیّ بنِ الحُسین
ده مرتبه: بِمُحَمَّدِ بنِ عَلِیٍّ
ده مرتبه: بِجَعفَر بنِ مُحَمَّدٍ
ده مرتبه: بِموُسی بنِ جَعفَر ٍ
ده مرتبه: بِعلیِّ بنِ عَلیٍّ
ده مرتبه: بِعَلِیِّ بنِ مُحَمَّدٍ
ده مرتبه: بِالحَسَنِ بنِ عَلِیٍّ
ده مرتبه: بِالحُجَّةِ
پس هر حاجتی داری طلب کن.
پنجم: زیارت امام حسین (ع) است؛ که در خبر است که چون شب قدر میشود منادی از آسمان هفتم ندا میکند که حق تعالی آمرزید هر کسی را که به زیارت قبر امام حسین (ع) آمده.
ششم: احیا داشتن این شبها است که در روایت آمده هر کس احیا کند شب قدر را گناهان او آمرزیده شود هر چند به عدد ستارگان آسمان و سنگینی کوهها و کیل دریاها باشد.
هفتم: صد رکعت نماز کند که فضیلت بسیار دارد، و افضل آنست که در هر رکعت بعد از حمد ده مرتبه توحید بخواند.
هشتم: بخواند: اَللّهُمَّ اِنّی اَمسَیتُ لَکَ عَبدًا داخِرًا لا اَملِکُ لِنَفسی وَ اَعتَرِفُ ....
اما اعمالی که مخصوص هر شب است و باید انجام داد:
شب نوزدهم:
اول: صد مرتبه اَستَغفُرِاللهَ رَبی وَاَتوبُ اِلَیه
دوم: صد مرتبه اَللّهُمَّ العَن قَتَلَةَ اَمیرَالمومنینَ
سوم: بخواند یا ذَالَّذی کانَ ...
چهارم: بخواند دعای اَللّهَمَّ اجعَل فیما تَقضی وَ....
خداوند در قرآن مجید از شب قدر به بزرگی یاد کرده و سورهای نیز به نام «سوره قدر» نازل فرموده است. با توجه به آیات سوره قدر میتوان به فضیلتهای شب قدر پی برد:
1-قرآن در شب قدر نازل شده است.
2- عبادت و احیا در شب قدر معادل بیش از هزار ماه است.
3- خیرات و برکات الهی در شب قدر نازل می شود.
4- رحمت خاص خدا شامل حال بندگان می شود.
5- فرشتگان و روح در شب قدر نازل می شوند.
در این شب، مقدرات یک سال انسانها و روزیها، عمرها و امور دیگر مشخص میشود.
ملائکه در شب قدر بر زمین فرود میآیند، نزد امام زمان(عج) میروند و آنچه را برای بندگان مقدر شده بر ایشان عرضه میدارند.
شبزندهداری و تلاوت قرآن و مناجات و عبادت در شب قدر، بسیار توصیه و تأکید شده است.