دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ این مرکز در گزارشی با عنوان «ارائه راهکار‌های تقویت دیپلماسی ورزشی جمهوری اسلامی ایران در عرصه بین الملل»، عنوان کرده است که ورزش بین‌الملل با سازوکار‌ها و نهاد‌های بزرگ خود ازجمله کمیته بین‌المللی المپیک (۲۰۸ عضو) و فیفا (۲۱۲ عضو) توانسته است حتی از سازمان ملل متحد (۱۹۶ عضو) نیز پیشی گرفته و موفقیت یک کشور در این رویداد‌ها با اعتباری جهانی همراه باشد.

براساس این گزارش مفهوم دیپلماسی ورزش به‌عنوان یکی از شاخص‌های اصلی توسعه قدرت نرم و دیپلماسی عمومی مورد توجه بسیاری از کشور‌های توسعه‌یافته و اقتصاد‌های نوظهور (بریکس) قرار گرفته است. جهان امروز معتقد است همان‌گونه که دیپلمات‌ها برای تحقق منافع ملی به دور میز می‌نشینند، ورزشکاران نیز برای تقویت این منافع به دور پیست می‌دوند.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس می‌افزاید که صرف‌نظر از پیشینه تاریخی ورزش در گسترش صلح و جلوگیری از دشمنی‌های میان کشورها، ظرفیت‌های مختلف جهانیاش ابزار قدرتمندی است که دولت‌ها می‌توانند به‌صورت گسترده از آن برای پیشبرد خواسته‌ها و منافع ملی خود استفاده کنند و از ظرفیت‌های پیدا و پنهان آن سود ببرند. به‌نظر می‌رسد که سیاستمداران عرصه روابط دیپلماتیک کشورمان همچنان بهره‌مندی بهینه و مناسبی از قدرت دیپلماتیک ورزشکاران، داوران، مربیان و به‌طور کلی موقعیت ورزش ایران نمی-کنند و به‌رغم استفاده غیرمستقیم سایر کشور‌ها از ورزش برای رساندن پیام خود به جامعه جهانی، این موضوع در دستگاه دیپلماتیک کشور ما مورد استفاده جدی قرار گرفته است.

در این میان مطالعه «چیستی، چرایی و چگونگی» استفاده از دیپلماسی ورزشی در کشور‌های موفق و همچنین وضعیت موجود دیپلماسی ورزش کشورمان می‌تواند تصویر روشن و دقیق‌تری از ورزش به‌عنوان اهرمی در راستای تقویت ارتباطات و تعاملات عرصه بین‌الملل ارائه نماید.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس تصریح می‌کند که طی چند سال گذشته کشور‌های مختلف در تلاش بوده‌اند جهت‌گیری دستگاه دیپلماسی خود را صرفاً به مقامات رسمی کشور‌های مقابل معطوف نساخته و سازه‌های اجتماعی و ذهنی مردم آن را نیز متأثر سازند؛ لذا با توجه به تلاش روزافزون مثلث عبری، عربی و غربی جهت حملات مداوم رسانه‌ای و تبلیغاتی علیه ایران و همچنین تشدید تحریم، به‌نظر می‌رسد که دیپلماسی ورزش به‌عنوان یکی از ابزار‌هایی که توان مشروع‌سازی اهداف ملت‌ها را داراست، می‌تواند به اهداف سیاست خارجی کشورمان کمک زیادی کند.

افزون بر این، به‌نظر می‌رسد که سیاستمداران عرصه روابط دیپلماتیک کشورمان همچنان بهره‌مندی بهینه و مناسبی از قدرت دیپلماتیک ورزشکاران، داوران، مربیان و به‌طور کلی موقعیت ورزش ایران نمی‌کنند و به‌رغم استفاده غیرمستقیم سایر کشور‌ها از ورزش برای رساندن پیام خود به جامعه جهانی، این موضوع در دستگاه دیپلماتیک کشور ما مورد استفاده جدی قرار گرفته است.

فقدان استراتژی کلان، نداشتن ضمانت اجرایی مناسب و نبود تلاش دیپلماتیک هم‌افزا و نه جرقه‌ای در وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران سبب شده تا ورزش نیز همانند سایر ابعاد دیپلماسی عمومی نتواند خود را به‌عنوان اهرمی سیاسی ـ اقتصادی برای رسیدن به اهداف عالیه نظام مطرح نماید. در فضای ظالمانه تحریم دولت آمریکا، ورزش ایران می‌تواند به‌عنوان اهرمی برای تسهیل و تقویت روابط با سایر کشور‌ها به‌ویژه کشور‌های اسلامی همسایه مورد استفاده قرار گیرد تا علاوه بر تقویت تعاملات ورزشی در عرصه بین‌الملل، ایران را به‌عنوان کشوری باز و با پتانسیل بالا در جهت توسعه گفتگو به جهانیان معرفی نماید.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در راستای عملیاتی شدن نقش ورزش در دیپلماسی عمومی و تسهیل‌گری آن در ارتباطات بین‌دولت‌ها و همچنین تقویت و ارتقای ورزش عرصه داخلی و خارجی، راهکار‌های پیشنهاد داده که در نخستین مورد آن تصریح کرده است که به‌منظور بهره‌گیری از ظرفیت‌های ورزشی در دیپلماسی و روابط بین الملل، شناسایی جدیدترین تحولات و نقشآفرینی فعال در این عرصه و نیز تسریع و تسهیل ورزش‌های قهرمانی و حرفه‌ای بین جمهوری اسلامی ایران و کشور‌های هدف، وزارت امور خارجه موظف است با همکاری سازمان امور اداری و استخدامی و وزارت ورزش و جوانان، نسبت به ایجاد پست سازمانی در سفارتخانه‌های کشور‌های هدف با شرح وظایف مشخص به‌عنوان رایزن ورزشی اقدام نماید.

پیشنهاد‌های دیگر مرکز پژوهش‌های مجلس شامل افزودن شاخص «تسلط در صحبت کردن و خواندن متون یک زبان خارجی با اولویت زبان انگلیسی» در شرایط اختصاصی نامزد‌های متصدی پست‌های رئیس، نایب رئیس، دبیرکل و عضویت هیئت اجرایی کمیته‌های ملی المپیک و پارالمپیک و همچنین رئیس، نایب رئیس و دبیر فدراسیون‌های ورزشی کشورمان توسط وزارت ورزش و جوانان، پیگیری، هماهنگی و اقدام در وزارت ورزش و جوانان، کمیته ملی المپیک و فدراسیون‌های ورزشی مربوطه جهت برگزاری اردو‌های مشترک تیم‌های ملی کشورمان با تیم‌های ملی کشور‌های دوست و همسایه در رشته‌های ورزشی دارای ظرفیت و افتخارآفرین ایران و کشور‌های مربوطه، شناسایی، پیگیری، تلاش و اقدام در وزارت ورزش و جوانان، کمیته ملی المپیک، کمیته ملی پارالمپیک و فدراسیون‌های ورزشی مربوطه جهت برگزاری اردو‌های مشترک تیم‌های ملی کشورمان با کشور‌های قدرتمند و افتخارآفرین در رشته‌های پُرمدال بازی‌های المپیک، پارالمپیک، آسیایی و پارآسیایی جهت ظرفیت‌سازی، تقویت و ارتقای سطح فنی ورزش کشور و مدال‌آوری ورزشکاران ملی‌پوش در بازی‌های مربوطه پیش رو، شناسایی، پیگیری، تلاش و اقدام در وزارت ورزش و جوانان، کمیته ملی المپیک، فدراسیون‌های ورزشی مربوطه جهت انعقاد تفاهمنامه با باشگاه‌های قدرتمند و دارای آکادمی سراسر جهان در رشته‌های ورزشی درآمدزا در ورزش و دارای ظرفیت در ورزش کشورمان ازجمله رشته‌های فوتبال، والیبال و بسکتبال جهت نقل‌وانتقال بازیکنان در سنین پایه به‌منظور پشتوانه‌سازی تیم‌های ملی کشورمان و ارزآوری برای کشور، پیگیری، رایزنی، هماهنگی و اقدام در وزارت ورزش و جوانان و کمیته ملی المپیک جهت برگزاری «بازی‌های نوروز» به‌صورت دوسالیانه در رشته‌های ورزشی منتخب تیمی و انفرادی و در هر دو بخش آقایان و بانوان با پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران و حضور ۱۷ کشور برگزارکننده رسوم جشن نوروز به‌منظور گسترش ارتباطات و تعاملات بین‌المللی کشورمان و تقویت و ارتقای سطح فنی و فرهنگی بازیکنان تیم‌های ملی کشورمان در رشته‌های ورزشی منتخب، پیگیری، رایزنی، هماهنگی و اقدام در وزارت ورزش و جوانان و کمیته ملی المپیک جهت برگزاری مسابقات جام خزر با حضور پنج کشور حاشیه دریای خزر به‌صورت سالیانه که در هر سال، مسابقات در یک رشته ورزشی و در هر دو بخش آقایان و بانوان به میزبانی یک کشور برگزار می‌شود و به‌منظور افزایش ارتباطات و تعاملات کشورمان با کشور‌های حاشیه دریای خزر در ابعاد مختلف و تقویت و ارتقای سطح فنی بازیکنان تیم‌های ملی در رشته‌های منتخب و ایجاد «کمیسیون کرسی‌های بین‌المللی ورزش» در کمیته ملی المپیک و کمیته ملی پارالمپیک و ذیل شورای عالی تربیت بدنی و ورزش در وزارت ورزش و جوانان به‌منظور پیگیری، رایزنی، هماهنگی و اقدام جهت کسب کرسی‌های مهم و اثربخش نهاد‌های بین‌المللی ورزشی به‌ویژه در سطح جهانی، است.