خیلی خوب می‌شد اگر چوب جادویی داشتید که می‌توانست به شما بگوید چه کسی دروغ می‌گوید و چه کسی نه، اما چنین امکانی نداریم. خوشبختانه راه‌های دیگری برای پی بردن به دروغگویی دیگران وجود دارد. نشانه‌هایی که از آن‌ها صحبت خواهیم کرد همگی سرنخ‌هایی غیرکلامی هستند.

ارتباط غیرکلامی چیست؟

ارتباط غیرکلامی دربرگیرنده‌ی راه‌های زیادی است که از طریق آن‌ها بدون استفاده از کلمات با دیگران ارتباط برقرار می‌کنیم. مثلاً حالت‌های چهره، کُدها یا سیگنال‌هایی هستند که احساس لحظه به لحظه‌ی فرد را بازتاب می‌دهند.

میکرواکسپرشن‌ها (Microexpressions) همان حالات ریز چهره هستند که به سرعت رخ می‌دهند. آن‌ها واکنشی طبیعی به موقعیتی ناخواسته هستند و راهی برای تشخیص احساسات واقعی‌ای که دیگران تجربه می‌کنند.

وقتی فرد برای پنهان کردن احساسی که در حال تجربه‌ی آن است تلاش می‌کند، مدت زمان وقوع حالت چهره از چند ثانیه به کسری از ثانیه کاهش پیدا می‌کند، آنقدر کوتاه که اگر فقط چشم بر هم زنید ممکن است دیگر آن را نبینید. اغلب افراد نمی‌توانند احساسات درون این میکرواکسپرشن‌ها را تشخیص دهند. اما تشخیص آن‌ها قابل یادگیری است. یادگیری خوانش حالت‌های چهره برای شغل تان مفید خواهد بود، چون این امکان را به شما می‌دهد ارتباط مؤثرتری با همکاران خود داشته باشید.

یک شکل دیگر از ارتباط غیرکلامی، زبان بدن است که حرکات بدن، از جمله حرکات ناخودآگاه آن را دربرمی گیرد. بدن ما بسیاری از اوقات چیزی را بیان می‌کند که کلمات از ابراز آن عاجزند.

مثلاً دست به سینه شدن معمولاً نشانه‌ی حالت تدافعی داشتن است. پا روی پا انداختن ممکن است به این معنی باشد که فرد به حریم شخصی نیاز دارد یا علاقه‌ای به صحبت درباره‌ی احساسات خود ندارد. تکیه دادن به عقب هنگام نشستن می‌تواند نشانه‌ی بی علاقگی باشد و برعکس، خم شدن به جلو می‌توان علاقه‌ی فرد را برساند.

تشخیص دروغ

تا به حال پیش آمده احساس کرده باشید کسی با شما صادق نیست؟ شاید نتوانید با کلمه توضیحش دهید، اما حسی به شما می‌گوید که چیزی درست نیست. احتمالاً هم درست فکر می‌کنید. شما به احتمال زیاد به طور ناخودآگاه متوجه تغییراتی شده اید که در ارتباط غیرکلامی آن فرد وجود دارد.

کارشناسان می‌گویند برای مهارت یافتن در تشخیص دروغ باید دیگران را خوب تماشا کنید.

به گفته‌ی آن ها، وقتی زبان بدن و حرف هایتان باهم هماهنگ باشند، کلماتی که به زبان می‌آورید ارزش بسیار بیشتری پیدا می‌کنند. برعکس، زمانی که ارتباط غیر کلامی شما تناسبی با کلماتی که زبان می‌آورید نداشته باشد، دیگران حرف هایتان را نادیده می‌گیرند و روی زبان بدن تان تمرکز می‌کنند.

تحقیقات همچنین نشان داده یک شخص وقتی دروغ می‌گوید، احساسات منفی‌ای را تجربه می‌کند، چون می‌داند در حال دروغ گفتن است. او به طور خودکار احساس حقارتی را تجربه می‌کند که یا نسبت به خودش است یا نسبت به موقعیتی که او را مجبور به دروغگویی کرده است.

علاوه بر این، افراد برای محافظت از خود یا دیگران در برابر تنبیه شدن دروغ می‌گویند. در برخی موارد، دروغ می‌گویند تا از وقوع یک موقعیت خجالت آور یا معذب کننده جلوگیری کنند یا اعتماد به نفس شان را جلوی دیگران بالا ببرند.

همه‌ی این دلایل برای دروغگویی یک هدف مشخص دارد. علاوه بر این، برای همگی انگیزه‌های احساسی وجود دارد. پنهان کردن کامل احساسات انسانی امری غیر ممکن است و آن‌ها جای خود را به ارتباط غیرکلامی می‌دهند (مگر اینکه با مشکل روانی مواجه باشید).

وقتی فکر می‌کنید کسی با شما صادق نیست، سعی کنید در او به دنبال ناهماهنگی‌های احساسی بگردید. معذب بودن به اشکال مختلفی نمود پیدا می‌کند، از جمله: خشم، انزجار، ترس و غم. اضطراب هم می‌تواند نشانه‌ی دروغگویی باشد و این احساس باعث تولید آدرنالین در بدن می‌شود. آدرنالین انرژی بیشتری به دست‌ها و پا‌ها می‌دهد، امری که ممکن است منجر به بی قراری فیزیکی شود.

علاوه بر این، به دنبال حرکات غیر معمول نیز باشید. این حرکات اغلب به شکل دسته‌ای هستند، یعنی دو حرکت غیرکلامی یا بیشتر که نشانه‌ی پریشانی فرد است. این حرکات می‌تواند به سادگی تیک صورت، بالا انداختن شانه یا چین دادن به پیشانی باشد. وقتی بتوانید معذب بودن را بهتر تشخیص دهید، راحت‌تر می‌توانید نگاهی اجمالی به دنیای درون فرد داشته باشید.

به خاطر داشته باشید که هیچ نشانه‌ی قطعی یا همه شمولی که به معنای معذب بودن باشد وجود ندارد. این‌ها چند نشانه‌ی غیرکلامی هستند که اگر به صورت دسته‌ای رخ دهند، می‌توانند به این معنی باشند که حقیقتی در حال پنهان شدن است:

۱- پلک زدن بیش از اندازه

۲- حرکت سریع و نامنظم چشم‌ها

۳- تماس چشمی غیر معمول

۴- بی قراری

۵- لمس بیش از اندازه‌ی بدن خود

۶- حرکات سریع سر

۷- تکان دادن سر به سمت پایین (به شکل تأیید) هنگام نه گفتن و تکان دادن سر به سمت بالا (به شکل نفی) هنگام بله گفتن

۸- سرخ شدن

۹- تعریق

۱۰- فشار دادن انگشتان دست خود

به خاطر داشته باشید که همه‌ی این‌ها نشانه‌های احتمالی فریب هستند، نه گواهی بر آن. تشخیص دروغ کار پیچیده‌ای است و به سادگی نتیجه گیری از بینی خاراندن یک فرد نیست. این کار به تمرینات زیادی نیاز دارد. با این حال، با استفاده از مهارت‌های تفکر انتقادی، مشاهده، تجربه و دانش قبلی از یک فرد یا موقعیت می‌توانید از ابزار لازم برای تشخیص دروغ برخوردار شوید.

منبع : روزیاتو