از زمان آغاز به کار دولت سیزدهم و انتخاب علی اکبر محرابیان به عنوان وزیر نیرو، تبادل انرژی و توسعه روابط به عنوان یکی از رویکرد‌های اصلی در دیپلماسی برق و انرژی با جدیت دنبال شد.

رویکردی که با توجه به موقعیت ویژه ایران و نیاز انرژی الکتریکی که در کشور‌های همسایه وجود دارد، می‌تواند به پایدارسازی برق ایران و رفع نیاز در دوران اوج مصرف کمک کند.

محرابیان در تابستان سال گذشته اعلام کرد یکی از برنامه‌های اصلی وزارت نیرو افزایش مبادلات برق با کشور‌های همسایه است و برنامه ریزی به گونه‌ای بوده که سالانه بتوانیم ۸۰ درصد انرژی را صادر و ۲۰ درصد وارد کنیم که میزان صادرات قابل توجهی است.

او با اشاره به تراز صادرات و واردات در کشور گفت: نگاه ما حفظ منابع اقتصادی و ملی کشور خودمان است و مبادلاتی که با کشور‌ها داریم این است که در شرایطی که برق مازاد در کشور وجود دارد بتوانیم صادرات داشته باشیم و در شرایطی که محدودیت داریم نسبت به دریافت برق اقدام کنیم. حتما میزان مبادلات‌مان را با کشور‌های همسایه و منطقه افزایش خواهیم داد و طبق قرارداد‌هایی که منعقد شده و پروتکل‌هایی که امضا کردیم در سال‌های آینده باید چشم انتظار چند برابر مبادله برق با کشور‌های همسایه باشیم.

وزیر نیرو در همین راستا در اواخر سال ۱۴۰۱ تفاهمنامه همکاری را با کشور پاکستان امضا کرد و اعلام کرد که شبکه برق ایران به شبکه برق بسیاری از کشور‌های همسایه متصل است و امکان صادرات واردات برق از این خصوص میسر شده که به پایدارسازی بیشتر برق در ایران منجر خواهد شد.

در خصوص کشور پاکستان طبق آخرین اعلام‌ها امکان تبادل برق با این کشور ۲۰۰ مگاوات بوده که با طرح‌های توسعه می‌توان این عدد را به ۴۰۰ مگاوات افزایش داد. امکان مبادله برق با کشور ترکیه نیز ۶۰۰ مگاوات اعلام شده است.

سنگینی ترازوی مبادلات برق به سمت صادرات

بر اساس آمار شرکت مدیریت شبکه برق ایران، میزان صادرات برق ایران در سال ۱۴۰۱ به عدد ۴ میلیارد و ۵۷۷ میلیون کیلووات ساعت رسید و کشور‌های عراق، ارمنستان، پاکستان، ترکمنستان، ترکیه و آذربایجان کشور‌های مقصد برای صادرات برق بوده اند. از طرفی میزان واردات برق ایران در سال گذشته ۴ میلیارد و ۴۴ میلیون کیلووات ساعت بوده و عمده این برق از کشور‌های ترکمنستان، ترکیه، ارمنستان و آذربایجان وارده شده است. بنابر این آمار تراز صادرات و واردات برق به سمت صادرات متمایل بوده و مثبت بوده است.

مصطفی رجبی در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان در خصوص آخرین وضعیت تبادل برق در کشور گفت: در تبادلات برق با کشور‌های همسایه، تغییر قابل ملاحظه‌ای نسبت به سال گذشته صورت نگرفته است. اما برای تابستان امسال قطعا از ظرفیت مبادله با کشور‌های همسایه به خصوص ترکیه استفاده خواهیم کرد. توافقات در حال نهایی شدن است، اما قطعا رویه‌ای که سابقا داشتیم، تابستان امسال هم خواهیم داشت. به عبارت دیگر ۳ روز و نیم از هفته را ما به ترکیه برق صادر می‌کنیم و ۳ روز نیم دیگر هفته را که روز‌های اوج مصرف در کشور ما است به همان میزان برق وارد می‌کنیم که یک تجارت پایاپای را رقم بزنیم. اگر در این حوزه به توافقاتی دست پیدا کردیم و اتفاقات جدیدی رقم بخورد اطلاع رسانی خواهد شد.

از حداکثر ظرفیت در واردات برق از کشور های همسایه بهره می گیریم

این مقام مسئول ادامه داد: در مجموع برای تابستان پیش بینی شده که از حداکثر ظرفیت واردات از کشور‌های همسایه استفاده کنیم و این ترانزیت انرژی که از برخی از کشور‌ها برق وارد کنیم و به برخی دیگر صادر کنیم به ما کمک فراوانی خواهد کرد و از این ظرفیت استفاده بیشتری خواهیم کرد.

سخنگوی صنعت برق پیشتر در یک گفتگوی رادیویی در این خصوص گفته بود: خوشبختانه با همه کشور‌های دارای مرز خاکی ارتباط الکتریکی داریم و می‌توانیم تبادل برق داشته باشیم. در حال حاضر از چند کشور نظیر، ترکمنستان، ارمنستان، ترکیه و آذربایجان امکان واردات برق را داریم و صادرات برق نیز عمدتا به کشور‌های عراق، افغانستان و پاکستان انجام می‌شود؛ اما در دوره محدودیت بار تابستان، اولویت به تأمین برق داخل کشور است.