صنایعدستی و هنرهای سنتی، مجموعه هنرهای اصیل، بومی و مردمی هر کشور است که ریشههای عمیق و استوار در اعتقادات آداب، عادات، رسوم، سنن و در مجموع فرهنگ معنوی جامعه دارد و نمایشگر فرهنگ و تمدن اقوام بوده است. میراثهای فرهنگی و هنری که در طول قرون به آیندگان منتقل میشود دارای ارزش معنوی زیاد بود و بر پشتوانههای فرهنگی گذشتگان بنا شده است.
بیشک صنایعدستی یکی از مهمترین ابعاد فرهنگی یک کشور است و در ایجاد اشتغالزایی مولد و دیرپا نقش مهم و بسزایی دارد. هنرمندان صنایعدستی، با استفاده از تخیل و مهارت خلاق میتوانند از ابتداییترین ابزار برای خلق ماندگارترین وسایل استفاده کنند.
بسیاری از طرحها، فرمها و رنگهای به کار رفته در صنایعدستی به آرامی پیشرفت کرده و حاصل انتقال سنت و تاریخ کهن از نسلهای قبل به بعدی خویش هستند؛ تلاشهای منظم نسلهای صنعتگران صنایعدستی نه تنها سلیقه سازندگان آنها را نشان میدهد بلکه عشق مردم به این اشیا و استفاده روزمره را گواهی میدهد.
خوزستان، استانی است با چندین صنایع دستی شاخص که هر کدام، قدمتی طولانی دارند. صنایع دستی خوزستان از تنوع بالایی برخوردار بوده و مواد اولیهی ساخت آن، غالبا از همین استان تامین میشود. کپوبافی، حصیربافی، قالی محلی، گلیم بافی، نمدمالی، احرامی، گیوه بافی، نساجی سنتی و عبابافی از جمله مشهورترین هنرهای سنتی این استان است.
گلیم و قالی به سبب قدمت تاریخی و استفاده در زندگی مردم از ارزش بالایی برخوردار است. از رهگذر اهمیت دستبافتهها، مردم، به بافت زیراندازهایی، چون قالی و گلیم روی آوردهاند و حاصل کارشان گلیمهایی با نرمی و لطافت متبوع و نقش و نگاری مسحور کننده و ماندگار شد.
گلیم، نوعی فرش است که با درگیری تار و پود و با بهرهگیری از نخ پشمی، پنبهای، ابریشمی یا کنفی بافته میشود و به عنوان کفپوش یا تزئین مورد استفاده قرار میگیرد.
گلیمبافی یکی از مهمترین هنرهای سنتی خوزستان است طرح گلیمها معمولا با نمادهای لوزی شکل که مضمون آنها مرتبط با کشاورزی، آب و هوا و زندگی عشایری است، بافته میشود. استفاده از پشمهای مرغوب، رنگرزی تمام گیاهی پشمها و بافت زیبای چاکدار و محکم از جمله شاخصههای گلیم خوزستان است.
مریم جلالی، معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سفر استانی به خورستان گفت: در حوزه میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی باید کلیشههای رایج و سازماندهی شده را بشکنیم و رویکرد خانواده محور در بحث ساماندهی باید مورد توجه قرار بگیرد.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی کشور با بیان اینکه صنایعدستی هر منطقه نماد فرهنگ، دانش و هوش مردم آن منطقه است، گفت: ایذه به دلیل پیشینه و قدرت تاریخی که دارد این نگاه زیباشناسانه را به دستهای هنرمندان داده است که بتواند نقشهای گوناگونی در گلیم تصویر کند.
او با تأکید بر اینکه ما موظفیم این سلیقه و هوش را به بازارهای جهانی معرفی کنیم، افزود: تولید صنایعدستی را باید به فروشنده متصل کنیم بهطوریکه فروشنده بتواند با مطالعات لازم بازار کار فروش را انجام دهد نه اینکه هنرمندان خودشان فروشندگی کنند.
جلالی با بیان اینکه براساس مصوبه ریاست جمهوری، مسؤولان ذیربط موظف شدهاند بازارچههای صنایعدستی را راهاندازی کنند، گفت: خوشبختانه این موضوع به فروش بیشتر صنایعدستی کمک میکند.
او ادامه داد: این فرآیند به صادرات صنایعدستی در بازارهای جهانی کمک میکند. باتوجه به اینکه خوزستان یک مرز مشترک دارد میتواند به عنوان پایانهای برای صادرات باشد.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی کشور افزود: گلیم ایذه اگر از لحاظ مواد، رنگ، نقش و... نگاه کارشناسانه داشته باشد، به شرط اینکه شاخصهای بینالمللی را کسب کند این قابلیت را داراست که جهانی شود.
او تأکید کرد: ثبتملی منظر ایذه میتواند بهانهای برای شناسایی گلیم ایذه در بازارهای جهانی باشد. ما باید اقتضائات ثبتملی را فراهم کنیم چرا که صرف ثبتملی هیچ امتیازی برای گلیم ایذه نمیآورد و فقط یک گواهینامه و امضا است، بلکه ما باید بتوانیم گلیم ایذه رابه بازارهای جهانی معرفی کنیم.
جلالی ادامه داد: از طرف دیگر، ایذه هنری به نام لتهبافی دارد که بازندهسازی ضایعات پارچه و لباسهای قدیمی است که بسیار در حفظ محیطزیست مؤثر است.
او یادآور شد: صنایعدستی موضوعی فرابخشی است؛ محیطزیست، شهرداری، آموزشوپرورش و همه دستگاهها باید به کمک هم میراث گذشتگان را حفظ کنند و خلاقیت داشته باشند برای که بتوانیم به بازارهای آینده رسوخ کنیم.