اکنون در مورد وسعت بافت تاریخی شهر قم که برای بهسازی منازل در آن مکان محدودیت‌هایی وجود دارد شاهد ورود کمیسیون ماده پنج استان قم هستیم.

در مورد بافت تاریخی شهر قم هم چنین شاهد تعامل نظر بین دستگاه هایی، چون اداره کل راه و شهرسازی و اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم چنین شهرداری قم هستیم.

مدیرکل حفظ و احیاء بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی یکم اردیبهشت ماه امسال گفت: مخالفت جدی با مصوبه کمیسیون ماده ۵ که خارج از حدود تکالیف قانونی به تصویب رسیده را اعلام می‌کنیم و اقدامات لازم برای لغو این مصوبه از طریق شورای عالی معماری و شهرسازی در حال انجام است.

فاطمه داوری گفت: محدوده بافت تاریخی شهر قم در سنوات گذشته توسط معاونت میراث فرهنگی تعیین و ابلاغ شده علاوه بر تعیین محدوده تاریخی، ضوابط اختصاصی این محدوده نیز توسط وزارت میراث فرهنگی تعیین و به کلیه مقامات ملی و استانی مربوطه ابلاغ شده است.

او تصریح کرد: موارد تعیین آثار ملی و واجد ارزش و تعیین حریم اختصاصی و عمومی برای این آثار صرفا در حیطه اختیارات و تکالیف وزارت میراث فرهنگی است و سایر نهاد‌ها ملزم به رعایت موارد اعلامی و ضوابط حفاظتی و حریم مربوط به آن هستند.

مدیرکل حفظ و احیاء بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی وزارت میراث فرهنگی، تعیین و ابلاغ محدوده بافت تاریخی و ضوابط آن را صرفا در حیطه تکالف حاکمیتی وزارت میراث فرهنگی دانست و افزود: سایر نهاد‌های ملی و استانی صرفا می‌توانند نسبت به تهیه طرح‌های ویژه برای این محدوده‌ها برای حفاظت و احیاء آن با همکاری این وزارتخانه اقدام کنند.

داوری با اشاره به اینکه مصوبه کمیسیون ماده ۵ قم که مورد مخالفت مدیرکل میراث فرهنگی استان نیز قرار گرفته، کلیه ملاحظات و حدود قانونی مربوط به این موضوع را نادیده گرفته، اظهار داشت: از سوی معاونت میراث فرهنگی ضمن اعلام مخالفت جدی با این مصوبه که خارج از حدود تکالیف قانونی کمیسیون ماده ۵ به تصویب رسیده، اقدامات لازم برای هماهنگی و پیگیری از طریق شورای عالی معماری و شهرسازی و لغو مصوبه در حال انجام است.

کارشناس شهرسازی و دفتر فنی استانداری قم  گفت: شهر موجود زنده‌ای در حال رشد و گسترش است و برای این که بتواند به حیات خود ادامه دهد نیاز دارد که هر روز خود را به روز کند.

صابر مصورزاده افزود: دیدگاهی که در مورد بافت تاریخی شهر قم هست متفاوت با موضوع زنده بودن شهر است و در طول ۱۰۰ سال اخیر بافت‌های با ارزش بتدریج به دلیل نادیده گرفته شدن توسط متولیان بویژه میراث فرهنگی و عدم ارائه تسهیلات مناسب برای احیا کردن بافت‌ها قسمت عمده‌ای از آن‌ها از بین رفته و تبدیل به بافت فرسوده شده است و مردم ساکن در آن‌ها با مشکلات زیادی مواجه هستند.

او ادامه داد: محدود کردن بافت‌های شهری به نام هایی، چون بافت تاریخی از نظر میراث فرهنگی وجهه خوبی دارد و اگر از نظر شهرسازی عوامل اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی را در نظر بگیریم ساختمان‌های با ارزش می‌تواند در تصمیم گیری‌های بزرگ و کلان برای زنده کردن هسته مرکزی شهر‌ها کمک کند.

مصور زاده افزود: هسته مرکزی شهر قم جهت مقابله با حوادث طبیعی و غیر طبیعی خطر پذیر است و تاب آوری آن بسیار پایین است. قرار گرفتن شهر بر روی گسل و خطر سیلاب به خاطر رودخانه قمرود و حوادث انسان ساز خطرات زیادی را برای مردم بافت قدیمی ممکن است بوجود آورد.

او بیان کرد: مسئولان شهری در مسئولیت بزرگی که به عنوان مسئول شهری پذیرفته اند باید به تمام عوامل تاثیرگذار شهر توجه کرده و صرفا به بحث‌های کالبدی توجه نکنند، اولویت ما در تمام مسایل ساکنان شهر‌ها و حیات و امنیت آن‌ها باشد و با وجود این مردم است که شهر معنا پیدا می‌کند. از این نظر باید کاری را برای بافت تاریخی شهر قم انجام می‌دادیم تا بتوانیم زندگی را به این بافت برگردانیم، چون ساکنان آن مشکلات زیادی دارند و خواهان آن هستند که اقتصاد شهری و دسترسی‌های آن‌ها و نوسازی بافت آن‌ها مدنظر قرار گیرد.

این کارشناس شهرسازی ادامه داد: خانه‌های تاریخی هم در طرح جدید مدنظر است لذا پیشنهادی در کمیسیون ماده پنج استان قم داده شد تا پلاک‌های با ارزش در حدود ۶۰۰ پلاک توسط میراث فرهنگی شناسایی شود که حدود ۲۰۰ پلاک از گذشته تاکنون تخریب شده و از ارزش تاریخی و میراثی خارج شده اند و ۴۰۰ پلاک در محدوده ۳۰۰ هکتاری بافت تاریخی توسط مالکان نگهداری می‌شود لذا سعی خواهد شد با حفظ این پلاک‌های با ارزش پلاک‌های مجاور از نظر ارتفاع و تعداد طبقات محدودیت داشته باشند.

او بیان کرد: در طرح کمیسیون ماده پنج قرار است ۲۰۰ هکتار از بافت از محدوده بافت تاریخی خارج کنیم تا مردم بتوانند ساخت و ساز‌های خود را انجام دهند و شهر از حالت بافت فرسوده خارج شود این تصمیم در جهت حفظ امنیت اقتصاد شهری و احترام به ساکنان بافت فرسوده شهری است و امیدواریم شورای عالی شهرسازی با این نظر استان موافقت کند.

مصورزاده افزود: امید است با این اقدام، خدمات مطلوبی به ساکنان هسته مرکزی شهر با ایجاد هتل‌ها و مسافرخانه‌های جدید ارائه کرد و از خانه‌های تاریخی که در آینده حفظ خواهد شد استفاده مطلوبی ببریم.

رئیس دبیرخانه کمیسیون‌های تخصصی اداره کل راه و شهرسازی استان قم گفت: که بافت تاریخی مصوب ۳۱۵ هکتار مساحت دارد، اما در طرحی که میراث فرهنگی به عنوان طرح بافت تاریخی آورده بود مساحت بیشتر بود و مورد قبول کمیسیون ماده پنج قرار نگرفت.

جلال حقیقی افزود: میراث فرهنگی قم ۶۷۵ خانه را به عنوان خانه تاریخی به کمیسیون ماده پنج استان قم به عنوان خانه‌های با ارزش معرفی کرده بود و در جلسه آخر کمیسیون قرار شد هیات سه نفره‌ای از میراث فرهنگی، راه و شهرسازی و شهرداری از این تعداد خانه بازدید کنند.

او ادامه داد: این هیات سه نفره از خانه‌ها بازدید کردند و در نهایت حدود ۴۰۰ خانه با ارزش میراث فرهنگی احصا شد و کمیسیون ماده پنج آن‌ها را به عنوان خانه با ارزش تایید کرد.

رئیس دبیرخانه کمیسیون‌های تخصصی اداره کل راه و شهرسازی استان قم  در پاسخ به این سئوال که آیا در بافت تاریخی احداث ساختمان بلند غیرمجاز است؟ گفت: در مورد ۴۰۰ خانه مصوب شده با ارزش ساخت و ساز‌ها در حاشیه آن‌ها مطابق با ضابطه بافت تاریخی انجام می‌شود، اما در بقیه نقاط طبق طرح تفصیلی شهر قم عمل می‌شود بدان معنا که در برخی نقاط ساخت و ساز با تراکم کم خواهد بود، در برخی نقاط ویلایی احداث می‌شود و در برخی مکان‌ها اجازه احداث طبقه بیشتر را شاهد هستیم.

رئیس دبیرخانه کمیسیون‌های تخصصی اداره کل راه و شهرسازی استان قم با اشاره به بزرگ‌ترین مزیت تصمیم جدید در مورد بافت تاریخی شهر قم گفت: زمانی که در محدودیت ۳۱۵ هکتار بودیم هر اقدامی که می‌خواست در این نقاط انجام بشود مجوز میراث فرهنگی را می‌خواست و گرفتن مجوز بسیار دشوار بود، اما اکنون اتفاق خوب در مصوبه جدید این است که معابر که جزو چالش‌ها و مطالبات اصلی مردم بود را می‌توان با آسانی بیشتری تعریض کرد، چراکه اکنون بسیار باریک هستند و رفت و آمد خودرو در آن‌ها بسیار دشوار است و نیاز به مجوز میراث فرهنگی ندارد.