شیراز، شهری به قدمت ایران و فرهنگ و تمدن ایرانی است؛ شهری که ریشه‌ی شکل‌گیری و تمدن آن بر اساس آخرین اسناد کشف شده در تپه‌ی تاریخی پوستچی به بیش از هزاران سال قبل باز می‌گردد؛ شهر راز و زیبایی و هنر و سرزندگی.

به استناد لوح‌های گلی عیلامی که تاریخ آن به بیش از ۲ هزار سال قبل از میلاد باز می‌گردد؛ نام شیراز تیرازیس یا شیرازیس بوده که در طول سال‌ها به شیراز بدل شده است.

لوح‌ها و خشت نوشته‌های کشف شده در کاوش‌های باستانشناسی سال ۱۳۱۴ جرج کامرون و گروهش در محدوده‌ی تخت‌جمشید، به قلعه‌ای اشاره دارد که نامش تیرازیس یا شیرازیس بوده است؛ اسناد و آثار کشف شده در محدوده‌ی تخت‌ابونصر، یا قلعه‌ی ابونصر که به اعتقاد تاریخ‌شناسان، نقطه‌ی اولیه‌ی شهر شیراز محسوب می‌شود، حاوی نام شیراز است.

شیراز در دوران حاکمیت بنی‌امیه بر ایران، از قلعه‌ی ابونصر، به محل کنونی منتقل شده و در سه دوره‌ی تاریخی صفاریان، آل‌بویه و زندیه، پایتخت ایران بوده است؛ دورانی که بیشترین آثار و ابنیه‌ی موجود در شهر شیراز مربوط به آن زمان‌ها است.

در سال ۱۳۸۱ برای اولین بار به پیشنهاد شورای شهر شیراز اختصاص یافتن روزی به نام این شهر در قالب یک لایحه به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد شد و با موافقت مجلس، پانزدهم اردیبهشت به نام روز شیراز یاد شد و در تقویم ملی ایران نیز به ثبت رسید. البته تمام شهرهای ایران غنی و نمایانگر فرهنگ اصیل ایرانی هستند اما در بین آنها شهر شیراز از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

شهر شیراز عقبه ای غنی و سنگین از تاریخ و فرهنگ دارد و همیشه سرآمد شعر و ادب بوده است. شخصیت های مهم و با ارزشی را در دامان خود پرورش داده که تمام این فاکتور ها مزید بر علت هستند تا نیمه اردیبهشت را با نام روز شیراز نامگذاری کنند.

 روز شیراز و نیمه اردیبهشت اینک دیگر برای بسیاری از شهروندان شیراز و ایران شناخته شده و همچنان برای بسیاری از ایرانیان ناشناخته مانده است؛ اگرچه اردیبهشت و بهار شیراز را همه می‌شناسند و از ویژگی‌های آن مطلع‌اند.

مردم شیراز اردیبهشت ماه را از آن رو گرامی می‌دارند و نکو می‌شمرند که در این ماه، بهار در شیراز به اوج می‌رسد و شمیم گل‌های بهاری کوی و برزن این شهر را پر می‌کند.

اردیبهشت در شیراز با زاد روز شاعر سخن سرای ایران زمین سعدی شیرازی آغاز می‌شود و شگون میلاد شیخ اجل موجب دو چندان شدن فضایل بهارو اردیبهشت در شیراز می‌شود.

پایان اردیبهشت نیز در شیراز خوش و نیکو و با نکوداشت نام و یاد صدرالمتالهین، ملاصدرای شیرازی یکی دیگر از فلاسفه شهیر ایران زمین همراه است، از این روز اردیبهشت ماه نزد شهروندان شیرازی جایگاهی نکو دارد که آغاز و پایان آن با نام دو تن از بزرگترین چهره‌های فرهنگی ایران زمین همراه است و میانه این دو رخداد نیکو روز شیراز نام دارد.

غزل شماره ۲۷۹ دیوان حافظ:

خوشا شیراز و وضع بی مثالش
خداوندا نگه دار از زوالش
ز رکن آباد ما صد لوحش الله
که عمر خضر می‌بخشد زلالش
میان جعفرآباد و مصلا
عبیرآمیز می‌آید شمالش
به شیراز آی و فیض روح قدسی
بجوی از مردم صاحب کمالش
که نام قند مصری برد آن جا
که شیرینان ندادند انفعالش
صبا زان لولی شنگول سرمست
چه داری آگهی، چون است حالش
گر آن شیرین پسر خونم بریزد
دلا، چون شیر مادر کن حلالش
مکن از خواب بیدارم خدا را
که دارم خلوتی خوش با خیالش
چرا حافظ چو می‌ترسیدی از هجر
نکردی شکر ایام وصالش

سعدی شیرازی: 

چه مصر و چه شام و چه برّ و چه بحر 
همه روستایند و شیراز شهر

********

چه نیکبخت کسانی که اهل شیرازند
که زیر بال همای بلندپروازند
به روزگار همایون خسرو عادل
که گرگ و میش به توفیق او هم‌آوازند
مظفرالدین سلجوقشاه کز عدلش
روان تکله و بوبکر سعد می‌نازند
خدای را به تو خلق نعمتیست چنان
کز او به شکر دگر نعمتش نپردازند

سزای خصم تو گیتی دهد که سنگ خلاف
از آسمان به سر خویشتن بیندازند
بلاغت ید بیضای موسی عمران
به کید سحر چه ماند که ساحران سازند؟
دعای صالح و صادق رقیب جان تو باد
که اهل پارس به صدق و صلاح ممتازند