دومین جشنواره مستند رادیویی پژواک، با معرفی برگزیده‌های این دوره از جشنواره، دوشنبه 18 اردیبهشت مراسم اختتامیه خود را برگزار و از برترین‌های مستند رادیویی تقدیر و قدردانی می‌کند.

علی بخشی زاده، معاون رسانه ملی با تاکید بر اینکه جشنواره پژواک فراتر از یک «جشن» است، می‌گوید: جشنواره‌ها، گاه به نام خود وفادار می‌مانند و در حد یک «جشن» واره برگزار می‌شوند که محفلی برای دور هم بودن اعضای آن است، اما ما از ابتدا جشنواره پژواک را فراتر از یک «جشن» دیدیم و آن را راهبردی برای برنامه ریزی کلان و خرد در معاونت صدا، شبکه‌های استانی و رسانه‌های صدا پایه کشور دانستیم. پژواک جشنی ملی است از آنچه همه این رسانه‌های شنیداری در طول یکسال از افتخارات و همبستگی ملی و راهکار‌های امید آفرین به آینده ایران عزیزمان تولید کرده اند.

ترویج و تبیین ساختار‌های مستندسازی به شکل تخصصی

معاون صدا در توضیحات بیشتر می‌افزاید: جشنواره پژواک، هم در حوزه ترویج و تبیین ساختار‌های مستندسازی، به شکل تخصصی، توانست مسیر جدیدی را ایجاد کند و هم از نگاه موضوعی، توانست مناظر جدیدی را برای مخاطب نمایان سازد. در دومین جشنواره ملی پژواک کوشش کردیم که نهضتی برای مستندسازی رادیو بنا کنیم که چکیده‌ای از تجربیات، مهارت‌ها و دانش برنامه سازی مستند را در خود بپروراند و پژواک، به گمان من، افشره‌ای از این دانش گرانبها برای نسل آینده رسانه ملی است.

معاون صدای جمهوری اسلامی‌با تاکید بر نگاه راهبردی جشنواره به مسائل مهم کشور اذعان داشت: جشنواره پژواک باعث شده که هر شبکه رادیویی برنامه ریزی خود را در خصوص پرداخت مستندگونه به مسائل و موضوعات مهم کشور در طول سال داشته باشد و در سطوح کلان‌تر سازمان صدا و سیما و کشور هم این تاثیر را شاهد باشیم. این نکته راهبردی نظر سایر دستگاه‌های دولتی به مقوله مستند رادیویی را جلب کرده است و باعث شده تمایل به پرداختن مستند گونه به موضوعات، در برنامه ریزی راهبردی سایر دستگاه‌ها هم آغاز شود.

 جشنواره در مسیر درستی حرکت می‌کند

معاون صدای سازمان صداوسیما با بیان محتوای آثار تصریح کرد: خوشبختانه جشنواره نه تنها در کمیت آثار موفق بوده بلکه به لحاظ کیفیت نیز پیشرفت مناسبی داشته به طوری که سطح کیفی آثار راه یافته به مرحله نهایی بسیار امیدوارکننده است. در برخی بخش‌ها، انتخاب آثار راه‌یافته به دور دوم بسیار سخت بود و کمیته داوری مجبور به بازشنوایی چندباره آثار شد، ولی به طور کلی سطح کیفی آثار بیش از حد انتظار بود.

 بخشی زاده در پایان اظهار امیدواری می‌کند: امیدوارم که بستر رادیو مستند، محمل بسیار خوبی باشد برای افزایش انگیزه برنامه سازان نسبت به ساخت قالب مستند که بیش از گذشته باشد و با استمرار این پخش در دوره‌های بعدی، آینه‌ای تمام قد از قامت بلند انقلاب اسلامی ایران بازتاب داده شود و مخاطبان بتوانند ناشنیده‌ها و شنیدنی‌های انقلاب اسلامی را بشنوند.

پژوهش رکن اصلی مستندسازی است

غلامرضا بحیرایی، رئیس کمیته داوران جشنواره پژواک مستند رادیویی به پژوهش نیاز دارد و پژوهش رکن اصلی مستند و مستندسازی است و اگر بتوانیم حوزه پژوهش را تقویت کنیم برنامه سازان می‌توانند مستند‌های بسیار خوبی ارائه کنند. 

وی در ادامه به آثار رسیده در بخش مردمی اشاره می‌کند و می‌افزاید: در بخش مردمی انسجام خوبی رسیدیم و در بخش مردمی آثاری را داشتیم که خیلی به استاندارد‌های حرفه‌ای نزدیک بودن و قابلیت پخش از مستقیم از رادیو را بدون هیچ گونه تغییری دارند و این مایه خوشبختی است که شنونده‌های ما به جایی رسیده اند که از لحاظ فهم موضوع و ژانر مستند به حد بالایی از حرفه‌ای گری رسیده اند که می‌توانند چنین برنامه‌های مستند خوبی به جشنواره ارسال کنند.

 ملاک‌های داوری در امتیازدهی آثار

«کامبیز نقاش» مدیر گروه شبکه سلامت و داور بخش مردمی دومین جشنواره پژواک درباره ارزیابی آثار ارسالی می‌گوید: در بخش مستند مردمی همه نوع قشر از جامعه با هر ایده و تفکری و با یک امکانات ساده می‌توانند در جشنواره شرکت کنند و این یعنی مردمی‌بودن. تعداد آثار ارسال شده به دومین جشنواره پژواک نشان می‌دهد مخاطبان در این بخش همراهی خوبی را با رسانه رادیو داشته‌‎اند، ولی در بعضی از آثار ارسالی وام‌گیری از مستند‌های تلویزیونی مشهود است. در داوری آثار محتوا و تکنیک مهم است، ولی بیشتر به محتوا توجه خواهیم کرد. البته مواردی دیگری مانند چگونگی فن بیان و استفاده از افکت، موسیقی، صدای شاهد و ... نیز در امتیازدهی به آثار موثر است. در کنار تکنیک، قوت و قدرت هر اثری، درصد زیادی از نتایج داوری در جشنواره‌های مختلف، سلیقه‌ای و کاملا بسته به نظرات داوران مختلف، متفاوت و متغیر است.

 امید به زندگی از ملاک‌های داوری 

«یدالله محمدی» داور دومین جشنواره رادیویی پژواک با پاسخ به این پرسش ارزیابی شما از آثار ارسالی به جشنواره چگونه بود، می‌گوید: بنده داوری آثاری که با موضوع انقلاب اسلامی-دفاع مقدس- استقلال و همبستگی ملی است را ارزیابی کردم؛ از بین آثار ارسالی تقریبا ۲۰ درصد برنامه از قصه و موضوع بکر با ریتم تند و... برخوردار بود. حدود ۳۰ درصد از موضوع‌های دم دستی استفاده شده است و حدود ۴۰ درصد به سراغ شهدا و موضوعات این چنینی رفته اند و تقریبا ۱۰ درصد جشنواره را عادی فرض کرده اند و سعی کردند با زمان کم و در گفتگو با یک یا دو کارشناس برنامه را تحویل داده اند.

وی با اشاره به ملاک‌هایی که در داوری مورد توجه است، می‌افزاید: بخش مهم به نظرم همین بند است، ابتدا موظف هستم با تاسی از سیاست الزام آور داوری همه آنچه ابلاغ شده است را رعایت کنیم. بکر بودن سوژه، امید به زندگی، نتیجه گیری درست، تنوع کارشناسان، چند وجهی نگاه کردن به موضوع و پردازش درست و... از مواردی است که در ارزیابی‌ها مورد توجه قرار گرفت. علاوه بر اینها؛ از نظر فنی آرم خوب، جنس و صدای خوب، افکت مناسب نه شلوغ کاری، لول گیری و فید درست صدا و موارد دیگر از جمله ملاک‌های داوری که در ارزیابی آثار مدنظر گرفته شد.

مستند، پرده برداری از واقعیت

مهدی ساعی، از رادیو صبا داور دوره اول جشنواره در بخش مردمی و داور این دوره در بخش جهاد تبیین و هدایت فرهنگی در پاسخ به این پرسش که شما در امتیاز دهی آثار به چه ملاک‌هایی توجه داشتید؟ می‌گوید: به نظر من سوژه یابی در مستند مهم‌ترین رکن تولید آن است. بعد از آن، پرداخت مناسب و پژوهش محور بودن برنامه از جمله شاخص‌های داوری و ارزیابی مستند است. مستند، پرده برداری از واقعیت به صورت هنرمندانه است و این پرداخت هنرمندانه رکن مهمی در ساخت مستند است.

سوژه بکر و زبانی گویا در ساختار مستند جذاب و شنیدنی است

«نوشین رهگذر» داور دومین جشنواره رادیویی پژواک که در بخش جهاد تبیین و هدایت فرهنگی ارزیابی آثار را بر عهده دارد، با اشاره به اولویت هایش در ارزیابی آثار خاطر نشان می‌کند: چندین ویژگی در ارزیابی آثار در اولویت است؛ علاقه و ذوق صاحب اثر، انتخاب سوژه جذاب، ارزش موضوعی یک رویداد و پژوهش کامل و بی نقص در ارزیابی در اولویت است. البته نباید به اعتبار منبع، جامعیت محتوا به لحاظ معنوی یا جغرافیایی، بهره برداری صحیح و به جا از ابزار، چیدمان درست موضوع و همچنین خلاقیت و نوآوری در ورود به سوژه پردازش صحیح و قدرت القای محتوا و مفهوم بی‌توجه بود.

وی با بیان ملاک‌هایی که در داوری لحاظ کرده است، می‌افزاید: امتیاز دهی یک اثر ناظر به چند شاخصه تعریف می‌شود؛ سوژه بکر و یونیک، زبان گویا و بدون لکنت و ساختار جذاب و شنیدنی که اگر هر اثر مجهز به این شاخص‌ها باشد موفق و منتخب خواهد بود.

مستندی بر پایه امید و امید آفرینی 

مرجان قندی، تهیه کننده مستند «آرمان» از رادیو سلامت، با موضوع ژن درمانی و شعار سال ۱۴۰۱ (تولید، دانش بنیان، اشتغال آفرینی) که به عنوان نامزد دریافت جایزه بخش اصلی دومین جشنواره ملی مستند رادیویی پژواک شناخته شده، درباره محتوای مستندش می‌گوید: آرمان بیمار پنج ساله مبتلا به نوعی سرطان خون است که به درمان‌های رایج شیمی درمانی و پیوند مغز استخوان پاسخ نداده و تقریبا پزشکان معالجش قطع امید کرده اند؛ لیکن، اعتماد و خودباوری به پزشکان و پژوهشگران ایرانی و تولیدات داخلی و شرکت‌های دانش بنیان سبب شد که درمان نوین ژن درمانی (کارتی سل تراپی) از شهریورماه برای آرمان آغاز شود و پس از دو ماه بهبود یابد و امید به بهبود کودکان سرطانی به خانواده بازگردد.

دومین جشنواره ملی مستند رادیویی پژواک ۱۸ اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ در سالن همایش‌های صداوسیما برگزار می‌شود.