با همه شکل و شمایل و لباسی آمده و ایستاده اند. از تی‌شرت و جین گرفته تا لباس رسمی، از چادر گرفته تا بلیز و شلوار روسری روی شانه. این‌ها همه جوان و نوجوان‌های امروزی هستند، ایستاده اند جلوی یک تابلوی سفید تا پاسخی برای این پرسش پیدا کنند که: از رعایت نکردن حریم زن و مرد چه کسی آسیب می‌بیند؟ الف/ زنان چون...، ب / مردان چون.

تا به حال فکر کرده‌اید اگر یک دیوار آزاد داشتید که به شما می‌گفتند، روی آن هر چیزی که دوست دارید بنویسید بدون اینکه مورد شماتت قرار بگیرید یا ارزش گذاری شوید چه چیزی روی آن دیوار می‌نوشتید؟ یا اصلا دیوار نه، یک جمعی مثل تریبون آزاد‌هایی که مدتی در دانشگاه‌ها به راه افتاده بود و دانشجویان می‌توانستند درباره مشکلات و اعتراضتشان در آنجا صحبت کنند.

نمایشگاه بین المللی کتاب تهران امسال چنین فضایی را در اختیار یک موسسه آزاد قرار داده تا تابلویی البته با موضوع حجاب در شبستان اصلی واقع در بین ناشران عمومی به راه بیاندازد. در نگاه اول شاید اصلا جذابیتی هم این تابلوی آزاد نداشته باشد و این تابلو مثل خیلی دیوار‌ها و تابلو‌های دیگر به نظر برسد، اما نکته جالبش اینجاست که هر کسی که در این شش ـ هفت روز گذشته از شبستان اصلی گذشته، نگاهی به دیوار انداخته، شاید اگر حوصله کرده متن‌هایی را که دیگران روی آن نوشته‌اند، خوانده و حتی برخی دیگر که تمایل دارند، جواب آن متن‌ها را هم داده اند.

ویژگی جالب این دیوار آزاد این است که چند کارشناس هم دارد که اگر فردی بخواهد درباره موضوعی که روی آن نوشته شده، بحث کند به راحتی می‌توانند صحبت کنند، البته صحبت نه جر و بحث در راستای قانع کردن!

سوالی که روی دیوار آزاد نمایشگاه نوشته شده این است: «در جامعه‌ای که حریم روابط زن و مرد رعایت نمی‌شود چه کسی آسیب می‌بیند؟ الف/ زنان، چون ب/مردان، چون 

برخی از رسانه‌های معاند آن ور آبی که به دنبال تغییر باور‌ها و سبک زندگی ایرانیان اسلامی هستند، از ابتدای نمایشگاه این بخش را دست گرفته اند که مثلا مسئولان نمایشگاه در حال فعالیت روی حجاب مردم در نمایشگاه هستند، درحالیکه چنین ایده‌ای نه از سوی مسئولان نمایشگاه بلکه از سوی یک موسسه خصوصی به نام «خیبر]که در شهر کرج فعال هستند.

مباحثی که مردم روی دیوار آزاد نوشتند

دیوار آزاد از مدارس کلید خورد

خانم خوشبخت، یکی از کارشناسان دیوار آزاد در نمایشگاه کتاب می‌گوید: «ما این کار تبلیغاتی درباره نحوه صحیح و بحث درباره حجاب را از سوی موسسه خیبر و با کمک بچه‌های آمر به معروف ابتدا از مدارس شروع کردیم، ابتدا خیلی از سوی دانش آموزان و حتی اولیای مدارس در این زمینه موضع منفی وجود داشت، اما بعد از چند جلسه که از صحبت هایمان و دیوار آزاد گذشت، کاملا موضعشان تغییر کرد، چون فهمیدند که ما با هم، هم نظر هستیم فقط نوع صحبت کردنمان با هم فرق دارد.

در نهایت بعد از اینکه بازخورد‌ها از مدارس را مشاهده کردیم، پیشنهاد دادیم که در یک جای عمومی مثل نمایشگاه هم چنین دیوار آزادی را طراحی کنیم، در همین نمایشگاه هم برخی اوقات بازخورد‌ها خیلی خوب بود، یک نفر چیزی می‌نویسد. نفر بعدی هم یا جواب او را می‌دهد یا نظر خود را درباره سوال طراحی شده ما می‌دهد.

گاهی اوقات پیش می‌آید که نظرات با هم متفاوت هستند، افراد باهم بحث می‌کنند، شاید اول این بحث‌ها کسی به نتیجه نرسد، اما با دلیل و منطق شرایط بهتر می‌شود و حتی کارشناسان ما که در نمایشگاه مستقر هستند، اگر افراد تمایل داشته باشند، گاه به کمک بحث می‌آیند.

مباحثی که مردم روی دیوار آزاد نوشتند

جذابیت بحث حجاب برای پسران جوان

در این چند روزی که در نمایشگاه حضور دارم، افراد زیادی روی این دیوار آزاد درباره سوال مشخص شده حجاب نوشته اند. مثلا برخی نوشتند: همه خانواده آسیب می‌بینند، هم زن و هم مرد، چون بروز تحریکات جنسی خارج از خانواده زیاد است و کانون خانواده را نابود می‌کند. یکی دیگر نوشته است: زنان، چون حساس‌تر و شکننده‌تر هستند. یک نفر دیگر نوشته است: پوشش فقط روسری نیست. دیگری هم نوشته: مردان، چون در معرض خطای بیشتری هم هستند.

یکی از اتفاقات جالبی که در این روز‌ها نزدیکی‌های این دیوار آزاد رخ داده و زیر پوستی آن را رصد می‌کردم، حضور پسران نوجوان و جوان جلوی این دیوار آزاد بود، اینکه فقط خانم‌ها مخاطب آن نبودند و آقایان برایشان موضوع بیشتر بحث برانگیز و با جذابیت بود به قدری که می‌دیدیم به کارشان به بحث با خانم‌های کارشناس نیز می‌رسد.

خانم خوشبخت در این رابطه می‌گوید: ما مخاطبمان خانم‌ها و دختران جوان بودند، اما الان می‌بینیم که آقایان و پسران نوجوان و جوان هم برای صحبت به سمت ما کشیده می‌شوند. حتی یک وقت پیش آمد که آقایی به همراه همسرش بود و به من می‌گفت که حجاب اختیاری است و می‌گفت که هرکسی اختیار دارد چطور لباس بپوشد. ما در این طور مواقع سعی بر قانع کردن افراد نداریم، اما تلاش می‌کنیم که ذهنشان را به چالش بکشیم و این خیلی برای ما مهم است که جوانان در این زمینه که ضدانقلاب و ضد اسلام این روز‌ها تلاش می‌کند، ذهنشان را باز کنیم تا فکر کنند و همین فکر کردن برای ما امیدآفرین و اثرگذار است. فقط مسئله این است که انتظار نداشته باشیم این مسائل در جامعه یک روزه و دو روزه رفع شود، باید آهسته و پیوسته جلو برویم و ناامید نشویم.

یا مورد دیگری زن وشوهری بودند که همسر می‌گفت جامعه باید آزاد باشد و خانمش می‌گفت همه چیز باید براساس قانون باشد، چه معنی دارد چشم همسر من به خانم‌های بد حجاب بیافتد و از راه به در شود! 

در همین حین که مشغول صحبت با خوشبخت هستم، چند نوجوان که البته حجابشان هم تعریفی ندارد، جلو می‌آیند و ماژیک‌ها را از دست خانم خوشبخت می‌گیرند و شروع به نوشتن می‌کنند. ازنحوه نوشتنشان مشخص است که کاملا نسبت به حجاب گارد منفی دارند و می‌خواهند بحث کنند، اما خانم خوشبخت با نهایت مهربانی و لبخند آن‌ها را دعوت به صحبت می‌کند. آنقدر که جذب حرف‌هایش می‌شوند. بعد از صحبت با این دختران جوان، این کارشناس می‌گوید: تلاشمان این است که یک بحث آزاد راه بیاندازیم حتی شده در این روز‌ها عده‌ای آمده اند عصبانی و ناراحت فقط نوشته اند، بدون این حرف بزنند، بعد هم رفتند و یک دوری زدند، دوباره آمدند نگاه کنند که آیا ما پاک کردیم یا خیر؟ اما ما ساعت‌ها نوشته‌هایشان را روی دیوار آزاد گذاشتیم تا هم خودشان ببینند و هم بازخوردش را از دیگران بگیرند. گاهی هم پیش آمده که فردی تنها ساعتی با ما درددل کرده، در اینطور مواقع ما هیچ موضعی نمی‌گیریم و تنها به حرف‌هایشان گوش می‌دهیم.

 خانم خوشبخت می‌گوید در برابر کسانی که دنبال جر و بحث بی‌حاصل هستند و هیچوقت قانع نمی‌شوند، هیچوقت موضعی نمی‌گیرند و حتی بحث را طولانی هم نمی‌کنند، تنها آن‌ها را ارجاع می‌دهند به داخل غرفه محفل دانایی جلوی شبستان که درآنجا کارشناسان خانم و آقا حضور دارند و اگر مردم تمایل داشته باشند، با آن‌ها صحبت کنند.

غرفه‌های محفل دانایی، دیوار آزاد و یاس از ابتدای نمایشگاه کتاب از داخل تا خارج خیلی بحث برانگیز شده، اما نکته جالبش این است که از بین مردم خودمان چقدر طرفدار و علاقه‌مند پیدا کرد، حال چه خیلی مذهبی و چه افراد کاملا معمولی، این‌ها همان افرادی هستند که نیاز دارند حرف بزنند و شنیده شوند بنابراین اگر فضا را برایشان فراهم کنیم، اتفاقات خوبی در جامعه خواهد افتاد و در کنارشان هم با ملایمت مفاهیم مربوط به حجاب را می‌توان آموزش داد.

منبع: فارس