در نوامبر ۲۰۱۹ که بها ابوالعطا از رهبران مهم و تأثیرگذار گردان‌های نظامی سرایا القدس جهاد اسلامی فلسطین در منزلش در نوارغزه ترور شد، تا کنون بیش از ۱۰ تن از فرماندهان نظامی جهاد اسلامی فلسطین هدفمند مورد ترور رژیم صهیونیستی قرار گرفته‌اند. پس از ترور ابوالعطا یک بار در سال گذشته (آگوست ۲۰۲۲) و یک بار هم در هفته‌های اخیر (می ۲۰۲۳) دو حمله هدفمند برای حذف رهبران نظامی جهاد اسلامی فلسطین را شاهد بوده‌ایم:

می‌توان مهم‌ترین فرماندهان ترور شده جهاد اسلامی فلسطین از ۲۰۱۹ تاکنون را این گونه لیست کرد:

بها ابوالعطا، از فرماندهان مهم و کلیدی گردان‌های موشکی جهاد اسلامی (۲۰۱۹)

حسام محمد أبو هربید، فرمانده تیپ شمال لواءسرایا القدس (۲۰۲۱)

تیسیر محمود محمد الجعبری فرمانده ارشد جهاد اسلامی و عضو شورای نظامی این جنبش و مسئول منطقه شمالی غزه (۲۰۲۲)

خالد سعید شحاده منصور فرمانده ارشد در تیپ رفح و عضو شورای نظامی جنبش جهاد اسلامی و مسئول منطقه جنوبی غزه (۲۰۲۲)

رأفت صالح ابراهیم الزاملی از فرماندهان تیپ رفح (۲۰۲۲)

سلامه محارب عبدالله عابد از فرماندهان تیپ غزه (۲۰۲۲)

زیاد احمد خلیل المدلل از فرماندهان تیپ رفح (۲۰۲۲)

علی رمزی الاسود از فرماندهان گردان‌های قدس شاخه نظامی جهاد اسلامی در سوریه (۲۰۲۳)

جهاد شاکر الغنام، رهبری گردان‌های القدس در سال‌های مختلف (۲۰۲۳)

خلیل صلاح البهتینی، فرمانده منطقه شمال غزه و فرمانده نظارت بر صنعت موشکی مقاومت فلسطین (۲۰۲۳)

طارق محمد عزالدین، مسئول عملیات نظامی جهاد اسلامی در کرانه باختری و نظارت بر عملیات‌ها (۲۰۲۳)

علی حسن غالی، مسئول یگان موشکی جهاد اسلامی فلسطین (۲۰۲۳)

احمد ابودقه، معاون فرمانده نیروی موشکی گردان‌های قدس (۲۰۲۳)

ایاد الحسنی، از فرماندهان مهم و مسئول عملیاتی جهاد اسلامی (۲۰۲۳)

ترور شدن حدود ۱۴ تن از شخصیت‌های مهم نظامی جهاد اسلامی فلسطین در غزه طی حداقل ۸ حمله از سوی تل آویو این سوال را ایجاد کرده است که چه اتفاقی در حال رخ دادن است؟

نوارغزه و چالش جاسوس‌ها

مسئله وجود جاسوس‌ها و خلا‌های امنیتی یکی از جدی‌ترین موضوعات مقاومت در سال‌های اخیر بوده است. به واسطه آنکه غزه چندین دهه زیر چتر امنیتی و نظامی نیرو‌های امنیتی تشکیلات خودگردان و رژیم صهیونیستی بوده است، اما پس از خروج صهیونیست‌ها از این باریکه از سال ۲۰۰۵، هنوز مشکل جاسوس‌ها و زیرساخت‌های باقی مانده برای جاسوسی وجود دارد. اگر اخبار نوارغزه را دنبال کنید، اخبار دستگیری یا اعدام جاسوسی را نیست که در هر ماه به گوشتان نخورده باشد. حتی در سال‌های اخیر کمپین‌هایی برای آگاه سازی مردم از روش‌های جاسوسی صهیونیست‌ها از تخلیه اطلاعاتی تلفنی، شرکت‌های پوششی بین المللی و خیریه، شبکه‌های اجتماعی و. ایجاد شده است و تلاش می‌شود این مسئله به حداقل برسد.

وجود جاسوس‌ها و اطلاعاتی که صهیونیست‌ها از این طریق در کنار دسترسی‌های فضای سایبری و قدرت در این حوزه به دست می‌آوردند، ضربه‌های سنگینی به مقاومت در غزه و در سال‌های اخیر به جنبش جهاد اسلامی فلسطین زده است.

ناگفته نماند که متاسفانه چالش بیکاری و فقر در کنار ورود و خروج جوانان از مرز‌های نوارغزه و سرزمین‌های اشغالی فرصت‌های بیشتری را در مقابل صهیونیست‌ها برای اغفال به جاسوسی و در دام انداختن اهالی غزه ایجاد کرده است.

ضعف تشکیلاتی جنبش جهاد اسلامی

یکی از موضوعات دیگری که باید به آن اشاره کرد، ضعف تشکیلاتی و سازمانی جنبش جهاد اسلامی است. جهادی‌ها بواسطه نوع ساختار و عقبه‌ای که داشته‌اند، برخلاف حماسی‌ها چندان بر روی ساختار تشکیلاتی شان کار نکرده‌اند. بخشی از این ضعف هم به پراکندگی مدیریت بین غزه و دمشق هم بر می‌گردد که آن هم داستان مفصلی است.

اما آنچه اکنون قصد داریم به آن اشاره کنیم، نبود ساختار منسجم نظامی و طبقه بندی این ساختار است. جهاد اسلامی به واسطه عدم نقش آفرینی جدی در ابتدای دهه ۲۰۱۰، نظم تشکیلاتی و امنیتی همانند جنبش حماس را رعایت نمی‌کردند و لزومی هم برای این مسئله نبوده است. اما اکنون مشخص بودن و علنی بودن بسیاری از رهبران نظامی، سمت‌هایشان و یا حضورشان در نشست‌ها، رژه‌ها و مراسمات جهاد اسلامی آن‌ها را بیش از قبل در معرض ترور و تیرس نیرو‌های اطلاعاتی صهیونیستی قرار داده است.

مسئله‌ای که اخیراً مورد توجه برخی رسانه‌های عربی هم قرار گرفته است. به طور مثال الجزیره به دنبال چرایی اتفاقات اخیر رفته و از قول حسن عبده، کارشناس امور استراتژیک می‌نوسید: «ساختار سازمانی جهاد اسلامی به آن توانایی دفع ضربه‌ها را می‌دهد، بدون اینکه بر توانایی پاسخگویی تأثیر بگذارد. زیرا رهبری سازمانی جهاد متمرکز نیست و در غیاب رهبران در شورای نظامی، رهبران دیگر در مسئولیت و مدیریت نبرد می‌توانند جانشین رهبران شوند.» کارشناس الجزیره هم بر عدم ساختارمند و تشکیلاتی بودن جهاد اسلامی اشاره دارد هرچند از سویی این را برای یک جنبش مقاومتی در مسیر نبرد یک فرصت می‌داند.

مصداق مشخص از ضعف امنیتی و ساختاری جنبش جهاد اسلامی به حواشی رسانه‌ای ترور یکی از رهبران در هفته گذشته بر می‌گردد. پس از حمله صهیونیست‌ها به یک منزل، شایعاتی حول شهادت یک نفر به نام ابوانس با تصاویرش در کنار شهدایی مثل ابوالعطا و جعبری منتشر شد. اما سرایا القدس خیلی زود بیانیه‌ای داد و از رسانه‌ها خواست از انتشار اسم و تصاویر فرماندهان قبل از اعلام رسمی اخبار جلوگیری کنند! بیانیه‌ای که نشان از یک نگرانی جدی می‌داد. (البته ناگفته نماند هم تصاویر پیش از این منتشر و علنی بود و هم اسم فرمانده به شهادت رسیده درست بود)

اما این اتفاق یکی از تفاوت‌های تشکیلاتی جهاد و حماس را عیان کرد. رهبران جهاد اسلامی سال هاست که بار‌ها و بار‌ها تصاویرشان در همایش‌ها و نشست‌ها و. دور هم منتشر می‌شود. مثل تصویر بالا که جمعی از رهبران شهید جهاد اسلامی از جمله ابوالعطا را می‌بینید این در حالی است که محمد ضیف؛ رهبر نظامی حماس که اسرائیل آخرین تصویری که از او دارد برای سال ۲۰۰۰ است! یا سخنگوی نظامی حماس با لقب ابوعبیده، اسرائیل نام و هویت اصلی رو را تا حالا پیدا نکرده است تا بخواهد به تصویرش برسد.

اینجا ممکن است برخی یادآور شوند که محمد ضیف بار‌ها ترور شده و جان سالم به در برده است. بحث ما بر سر نبود باگ‌های امنیتی در میان حماسی‌ها نیست، بلکه آنچه مشخص‌تر است چالش امنیتی در میان رهبران جهادی جهاد اسلامی جدی‌تر و آسیب زننده‌تر است.

بازدارندگی و جستجو جاسوس در بالاترین رده

نتانیاهو گفته بود که اسرائیل با ترور رهبران نظامی جهاد اسلامی شدیدترین ضربه را به این جنبش وارد کرده است. سخنانی که می‌توان از آن به عنوان بازگشت به سیاست ترور در ۲ سال اخیر اشاره کرد. در وهله اول جهاد اسلامی در کنار دیگر گروه‌های مقاومت فلسطین و لبنان و پشتیبانی ایران، باید راهی برای متوقف شدن این راهبرد از سوی دولت نتانیاهو و افزایش هزینه آن بیابند. به نظر می‌رسد اتاق مشترک مقاومت در حال طراحی یک نبرد طولانی مدت برای این مسئله است. بار‌ها و بار‌ها مسئولین جهاد اسلامی تاکید کرده‌اند که جز با قرار گرفتن بندی مبنی بر توقف ترور فرماندهان حاضر به امضای هیچ آتش بسی از سوی میانجی گری‌های مصر و قطر نیستند.

در وهله دوم جهاد اسلامی باید با پذیرش فرض وجود جاسوس در راس مدیریت این جنبش با توجه به حجم ترور‌های هدفمند از ۲۰۱۹ به این سو در مناطق مختلف غزه و حتی سوریه، به ترمیم تشکیلاتی و ساختار حفاظت اطلاعاتی بیاندیشد. تجربه پیش روی مقاومت در دهه‌های اخیر کمک زیادی به جهاد اسلامی می‌کند تا از این چالش عبور نماید. تجربه یافتن یک جاسوس در سطوح عالی حزب الله (محمد شوربه) و شیوه یافتن آن (ایجاد یک گروه خارج از جنبش حزب الله و در مظان اتهام بودن تمام افراد رده عالی) کمک زیادی به جهاد اسلامی فلسطین می‌کند تا از یکی از سخت‌ترین چالش‌های موجود در مقابل دشمنی که در مسیر جاسوسی، حملات سایبری و. دهه هاست از قدرتمندترین و کثیف‌ترین راه‌ها استفاده می‌کند، فائق آید.

منبع: مهر