دارالفنون، اولین بنیاد آموزش نوین ایران است که در سال ۱۲۳۰ هجری به همت وزیر نامی ناصرالدین‌شاه، میرزا محمدتقی خان امیرکبیر، تاسیس شد. 

این بنا به مساحت ۷۲۰۰ متر مربع، توسط میرزا رضای مهندس طراحی شد و محمدتقی‌خان معمارباشی آن را بنا کرد. ساخت بنای دارالفنون نزدیک به یک سال به طول انجامید و در اواخر سال۱۲۶۷ هجری قمری، به پایان رسید و در سال ۱۲۳۰ خورشیدی افتتاح شد.

ساختمان دارالفنون ۵۰ اتاق داشت که قسمتی از دیوار‌های آن به گچبری، نقش‌ها و تذهیبات بدیع آراسته بود. همه اتاق‌ها یک شکل و به یک اندازه و به‌صورت مربع با چهار متر عرض و طول بود و جلوی هر اتاقی یک ایوان قرار داشت.

مدرسه دارالفنون تا سال ۱۳۰۸ تغییری نداشت تا اینکه در این زمان توسط یحیی خان اعتمادالدوله بازسازی شد. مدرسه دارالفنون توسط مشیرالدوله در سال ۱۳۱۷ از حال آکادمیک خارج و به دبیرستان تغییر کاربری داد. از این زمان تا سال ۱۳۵۷ قبل از انقلاب اسلامی، به عنوان دبیرستان به کار خود ادامه داد.

این مکان پس از پیروزی انقلاب تا سال ۱۳۶۸ به عناوین مرکز تربیت معلم و مرکز آموزش ضمن خدمت آموزش و پرورش به مردم معرفی شد و در سال ۱۳۶۷ به شماره ۱۷۴۸ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.

پس از آن، این مدرسه تا سال ۱۳۷۵ بسته ماند و مورد بازسازی قرار گرفت. درب‌های مدرسه دارالفنون در سال ۱۳۹۸ برای بازدید مردم گشوده شد و هم اکنون یکی از جا‌های دیدنی تهران محسوب می‌شود که در میدان امام خمینی (ره)، خیابان ناصرخسرو، قرار دارد.

از چندین سال قبل زمزمه‌ها و هشدار‌هایی مبنی بر امکان تخریب بخشی از دارالفنون به دلیل گذشت سال‌ها از عمر این بنا مطرح شد و قدم‌هایی در جهت مرمت آن برداشته شد و مسئولان آموزش و پرورش خواستار تخصیص اعتبارات لازم برای حفظ و نگهداری از این بنای تاریخی شدند. در سال ۱۳۹۵ اتفاق بزرگی افتاد و ردیف بودجه مستقلی تحت عنوان مرمت و بازسازی و ایجاد موزه تعلیم و تربیت در دارالفنون در نظر گرفته شد.

با این وجود بازسازی و مرمت مدرسه دارالفنون سال‌ها طول کشید تا جایی که در سال ۱۳۹۸ پرهام جانفشان، مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران ضمن تقدیر از تصمیم مدیران آموزش و پرورش در بازدید عمومی و رایگان از این مدرسه برای علاقه‌مندان اعلام کرد: میراث فرهنگی استان تهران برای تسریع روند پروژه مرمت مدرسه دارالفنون هرگونه حمایت فنی و مشاوره‌ای که لازم باشد به وزارت آموزش و پرورش می‌دهد چراکه تاریخ و هویت نظام آموزشی در شهر تهران با مدرسه دارالفنون و نام امیرکبیر گره خورده است که می‌تواند برای گردشگران داخلی و خارجی، بازدید از این مدرسه بسیار جذاب باشد.

پروژه مرمت امیرکبیر همچنان ادامه یافت تا نیمه اول سال ۱۴۰۰ و با توجه به وضعیت نامناسب یال غربی ساختمان مدرسه تصمیم گرفته شد تا عملیات حفاظت و مرمتی مناسب در این یال به عمل آید لذا طرح مرمت و اسناد مناقصه بر اساس طرح جامع مرمت مصوب میراث فرهنگی زیر نظر اساتید نام آشنا عرصه مرمت و معماری جهت مرحله اول اقدامات مرمتی مدرسه تاریخی دارالفنون تهیه شد.

در آذر ماه ۱۴۰۰ عملیات حفاظتی مرمتی مدرسه تاریخی دارالفنون آغاز شد و اقدامات مرمتی از قبیل خاکبرداری تا رسیدن به تراز ارتفاعی مناسب و بسترسازی شفته آهکی مناسب در حیاط غربی و شرقی مدرسه، حذف الحاقات فاقد ارزش تاریخی و استحکام بخشی در بخش شمال غربی مدرسه تاریخی دارالفنون، بهسازی خاک با دو روش سنتی و مدرن در یال غربی ساختمان صورت گرفت؛ نقطه قوت این عملیات به کارگیری روشی تزریق مواد مناسب با کمترین مداخله در این بنای تاریخی بود.

حالا در خردادماه ۱۴۰۲ تصاویری به دست باشگاه خبرنگاران جوان رسیده که حکایت از نیمه کاره ماندن طرح مرمت و تخریب بخشی از میراث فرهنگی دارالفنون و بسته بودن درهای آن به روی مردم دارد.