مشهدالرضا، پایتخت معنوی ایران اسلامی علاوه بر اینکه مقصدی برای زیارت زائران داخلی و خارجی است، از حدود ۲ دهه پیش در قامت مرجعی ممتاز برای بیمارانی از کشور‌های همسایه ایفای نقش کرده است که به عزم درمان و شفای بیماری خود در قالب گردشگر سلامت به این شهر سفر می‌کرده اند.

به گفته مسئولان، با شیوع ویروس کرونا در دنیا میزان مراجعه گردشگران به ویژه گردشگران سلامت به ایران و کلانشهر مشهد به عنوان قطب درمانی شمال شرق کشور کاهش چشمگیری داشته است.

طی یک سال گذشته با کنترل و کاهش بیماری کووید ۱۹، افزایش سطح کمی و کیفی خدمات درمانی در مشهد، انجام اقدامات موثر در راستای رفع چالش‌ها و مشکلات حوزه گردشگری سلامت با همکاری دستگاه‌ها و سازمان‌های متولی در خراسان رضوی، میزان گردشگران سلامت افزایش قابل ملاحظه‌ای یافته است.

گردشگری سلامت از جمله عوامل موثر بر رشد اقتصاد هر کشوری است و با احیای گردشگری سلامت در مشهد، می‌توان امیدوار بود که چرخه اقتصاد این کلانشهر نیز رونقی دوباره پیدا کند.

حفظ صنعت گردشگری سلامت در ایران و به ویژه در مشهد همواره نیازمند مشارکت تمامی دستگاه‌ها و سازمان‌های متولی این حوزه و ارتقای سطح کیفی و کمی خدمات و برنامه ریزی‌های جدی در راستای حل چالش‌ها و مشکلات این بخش است.

در این راستا اقدامات بسیار ارزنده‌ای از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، استانداری خراسان رضوی، ادارات کل میراث فرهنگی و فرهنگ و ارشاد اسلامی و دستگاه‌های اجرایی و نظارتی استان برای حل چالش‌ها و مشکلات حوزه گردشگری سلامت مشهد انجام شده است که سبب رشد چشمگیر گردشگران سلامت در کلانشهر مشهد شده است.

رشد بیش از ۴۵ درصدی گردشگر سلامت در مشهد

داود خوش شکن مدیر گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: بر اساس آمار رسمی ثبت شده در سامانه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سال ۱۴۰۰، ۴۴ هزار و ۲۲۱ گردشگر سلامت (بیمار غیر ایرانی) به مراکز درمانی مشهد مراجعه کردند که این عدد با رشد ۴۵.۴۱ درصدی در سال ۱۴۰۱ به ۶۴ هزار و ۳۰۵ نفر رسید.

او افزود: ۳۲ هزار و ۸۲۹ گردشگر سلامت یعنی معادل بیش از ۵۰ درصد آنان در مراکز درمانی مشهد بستری شدند و از خدمات بستری این مراکز بهره بردند و بقیه گردشگران نیز خدمات سرپایی، کلینیکی، جراحی محدود و یا خدمات زیر ۲۴ ساعت را دریافت کردند.

مدیر گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: بیمارستان‌های رضوی، بینا، امام رضا (ع)، قائم (عج)، موسی بن جعفر (ع) و فوق تخصصی کودکان اکبر به ترتیب بیشترین بیماران خارجی و گردشگر سلامت را در سال گذشته پذیرش کرده اند.

خوش شکن بیان کرد: همچنین بیشترین گردشگران سلامت پذیرش شده در این بیمارستان‌ها به ترتیب از کشور‌های عراق، افغانستان، بحرین، ترکمنستان، کویت، عمان، تاجیکستان، پاکستان و عربستان سعودی بودند.

او تصریح کرد: جراحی زنان بیشترین آمار بستری شدگان گردشگری سلامت در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی زیر پوشش این دانشگاه را تشکیل می‌دهد.

مدیر گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد تاکید کرد: این بستری‌شدگان خدماتی در خصوص جراحی زنان، جراحی تروما، جراحی چشم، اورولوژی، درمان غیر جراحی، بیماری‌های قلبی، ارتوپدی، رینو پلاستی (جراحی بینی)، جراحی عمومی و سرطان دریافت کرده اند.

افزایش ۵۰ درصدی درآمد گردشگری سلامت در مشهد

خوش شکن اظهار کرد: درآمد حاصل از گردشگری سلامت در سال ۱۴۰۰ حدود ۳۰۰ میلیارد تومان بوده که این عدد نیز پرسال با رشد ۵۰ درصدی به ۴۵۰ میلیارد تومان افزایش یافت.

او با بیان اینکه گردشگران سلامت از ۸۰ کشور در مشهد پذیرش می‌شوند، افزود: بیشترین گردشگر سلامت از کشور‌های عراق، افغانستان، عمان، پاکستان و ترکیه است و در این میان بیش از ۶۰ درصد آنان از کشور افغانستان هستند.

مدیر گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه شمار گردشگران سلامت سال ۱۴۰۱ نسبت به سال‌های پیش از آن عالی بوده است، ادامه داد: در سال ۱۴۰۲ با توجه به همزمانی ایام نوروز و ماه مبارک رمضان، به دلیل مسایل اعتقادی در بحث روزه داری برای رفت و آمد گردشگران کشور‌های مسلمان و به ویژه شیعه محدودیت وجود داشت لذا در فروردین امسال شمار گردشگران سلامت کاهش یافت، اما از اردیبهشت ماه و با پایان ماه مبارک رمضان این روند افزایشی شد.

۳۸ بیمارستان و مرکز درمانی مشهد مجاز به پذیرش گردشگر سلامت هستند

خوش شکن بیان کرد: سال گذشته مجوز پذیرش گردشگر سلامت (آی پی دی) برای پنج بیمارستان و مرکز درمانی مشهد از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دریافت شد.

او تصریح کرد: هم اکنون ۳۸ مرکز درمانی شامل بیمارستان، مرکز جراحی و درمانگاه تخصصی در مناطق زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد دارای مجوز در این بخش هستند.

۱۷۷ شرکت گردشگری در خراسان رضوی مجوز دارند

مدیر گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد تاکید کرد: هم اکنون ۱۷۷ شرکت گردشگری دارای مجوز فعالیت در حوزه سلامت در مناطق زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد فعالیت دارند.

خوش شکن اظهار کرد: از این تعداد ۱۳۷ شرکت گردشگری سلامت دارای مجوز فعالیت از اداره کل میراث فرهنگی و ۴۰ شرکت گردشگری سلامت دارای مجوز فعالیت از دانشگاه علوم پزشکی مشهد هستند.

دانشگاه علوم پزشکی مشهد و ارتقای گردشگری سلامت

ایوب توکلیان سرپرست معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: برگزاری جلسات مستمر با استاندار و معاون فرهنگی، اجتماعی و زیارت استاندار خراسان رضوی، در راستای ارتقا و توسعه زیرساخت‌های صنعت گردشگری سلامت مشهد با رویکرد ارائه خدمات مناسب و با کیفیت و ایجاد پیوست فرهنگی برای بیماران و زائران رضوی و گردشگران سلامت از جمله اقدامات انجام شده در این حوزه است.

او افزود: سفر وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و رییس دانشگاه علوم پزشکی مشهد به کشور‌های هدف از جمله تاجیکستان، ترکمنستان، افغانستان و پاکستان و برگزاری نشست‌ها و همایش‌های مختلف به منظور برقراری ارتباط مستقیم با این کشور‌ها و معرفی ظرفیت‌های حوزه گردشگری سلامت شهر مشهد و جذب گردشگر سلامت، از دیگر اقدامات این دانشگاه با هدف ارتقای گردشگری سلامت بوده است.

سرپرست معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد  ادامه داد: کشور‌های مذکور به شدت نیازمند دریافت خدمات سلامت ایران هستند چرا که در ایران علاوه بر وجود پزشکان و متخصصان حاذق و توانمند و تجهیزات پزشکی و امکانات دارویی بسیار خوب، تعرفه‌های پزشکی و درمانی نیز نسبت به کشور‌های منطقه پایین‌تر است و همین امر یکی از دلایل علاقه و اقبال گردشگران سلامت به ایران و به ویژه شهر مشهد است.

توکلیان بیان کرد: برگزاری چندین جلسه با مسئولان سیاسی، بهداشت و درمان کشور عراق و کشور‌های مذهبی و شرکت در نمایشگاه‌های سلامت آنان، دعوت از مسوولان این کشور‌ها برای شرکت در نمایشگاه‌های حوزه سلامت ایران، از دیگر اقدامات دانشگاه علوم پزشکی مشهد در راستای ارتقای گردشگری سلامت بوده است.

او تصریح کرد: ساخت کلیپ، بروشور و کتابچه‌هایی به زبان عربی برای معرفی ظرفیت‌های درمانی مشهد و بارگذاری آن‌ها در سایت‌های مراکز درمانی زیر پوشش این دانشگاه و انتشار و معرفی آن‌ها در فضای مجازی و پلتفرم‌های کشور‌های هدف از جمله اینستاگرام، فیسبوک، از دیگر اقدامات این دانشگاه برای رونق بخش گردشگری سلامت است تا از این طریق زمینه مراجعه و هدایت درست بیماران به مراکز درمانی بدون سوء استفاده راهنما‌ها و دلال‌ها فراهم شود.

سرپرست معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد تاکید کرد: همچنین بین شرکت‌های گردشگری سلامت، جامعه هتلداران و بیمارستان‌ها نیز جلساتی برای اعلام بسته‌های قیمتی مناسب از خدمات درمانی سلامت مشهد و معرفی برند مشهد هلث یا مدیکال مشهد در حوزه سلامت در منطقه، برگزار شده است تا کشور‌های منطقه علاوه بر اینکه مشهد را به عنوان مشهد الرضا می‌شناسند سلامت این شهر را نیز به عنوان یک برند بشناسند.

توکلیان اظهار کرد: اخیرا تفاهم‌نامه‌هایی با دارالشفا‌های حرمین مطهر امامان در عتبات عالیات بین دانشگاه علوم پزشکی مشهد و دانشگاه کربلا در راستای معرفی بیماران کشور عراق به مراکز درمانی مشهد و بهره‌مندی آنان از خدمات درمانی این شهر منعقد شده است.

او وجود مضجع منور رضوی، اساتید درجه یک و دارای رتبه‌های علمی بالا در منطقه، ارائه خدمات پزشکی باکیفیت به بیماران چشمی، سرطانی، قلبی، اطفال و ... را از جمله ظرفیت‌های مشهد در حوزه گردشگری عنوان کرد.

سرپرست معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: راه‌اندازی پرواز مستقیم به کشور عمان طی سال گذشته، پیگیری برقراری ارتباط با کشور عربستان سعودی و راه‌اندازی پرواز مستقیم از این کشور به شهر مشهد، از دیگر اقدامات انجام شده در این راستا بوده است.

توکلیان بیان کرد: در دهه کرامت نیز که مشهدالرضا (ع) میزبان زایران خارجی و داخلی بود، در مرکز بهداشت ثامن خدمات درمانی در حوزه مراقبت، بهداشت و سلامت به زایران به صورت رایگان ارایه می‌شد.

ساماندهی دلالان و راهنمایان برای ارتقای گردشگری سلامت

او با بیان اینکه یکی از چالش‌های بسیار مهم گردشگری سلامت، وجود واسطه‌ها و راهنمایان تور‌های این بخش است، تصریح کرد: سال گذشته کمیته‌ای فنی متشکل از دستگاه‌های نظارتی و اجرایی شامل استاندار خراسان رضوی و معاون فرهنگی، اجتماعی و زیارت وی، رییس دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مدیران کل میراث فرهنگی و ارشاد اسلامی استان و سایر دستگاه‌های نظارتی مانند پلیس گذرنامه، نماینده وزارت امورخارجه در مشهد برای ساماندهی دلال‌ها و راهنمایان تور‌ها برای حل مسائل حوزه گردشگری تشکیل شد.

سرپرست معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد تاکید کرد: در این کمیته قرار شده است برای نخستین بار تمامی راهنمایان و دلالان فعال در حوزه گردشگری سلامت فراخوانده شده و آموزش‌های لازم به آن‌ها ارائه شود و سپس به این افراد کارت شناسایی داده شود تا با آموزش صحیح اقدام به ارایه خدمات با تعرفه‌های قانونی کنند.

توکلیان اظهار کرد: بدین صورت از ایجاد مسایل حاشیه‌ای و سوءاستفاده از گردشگران سلامت جلوگیری می‌شود و مراقبت‌های دانشگاه علوم پزشکی و نظام سلامت از فرآیند اعزام، درمان، ارجاع، برگشت و پیگیری (فالوآپ) بیماران انجام می‌شود چرا که اجرای موفق این برنامه خود بهترین تبلیغ برای جذب بیمار گردشگر است.

او مشکل دریافت روادید برای گرشگران سلامت را یکی دیگر از چالش‌های این حوزه برشمرد و افزود: بسیاری از کشور‌ها برای دریافت روادید سفر به ایران مشکل دارند که این مساله برای کشور عراق حل شده است چرا که آنان می‌توانند بدون روادید به ایران رفت و آمد کنند، اما شهروندان بعضی از کشور‌ها مانند افغانستان همچنان برای گرفتن ویزا مشکل دارند که در این کمیته حل مساله روادید در حال پیگیری است.

سرپرست معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد سردرگمی گردشگران سلامت برای پیدا کردن مرکز درمانی، پزشک، هتل و شناسایی مسیر ترانسفری را از دیگر مشکلات حوزه گردشگری دانست و ادامه داد: این مشکل در کشور‌های پیشرفته جهان حل شده است و برای حل این مشکل در مشهد، تیم‌های اسکان، ترانسفر (حمل و نقل) و درمان برای ارایه خدمات باکیفیت به گردشگران سلامت در کنار هم قرار گرفته‌اند.

توکلیان بیان کرد: در این راستا بسته ارائه خدمات سلامت با ترانسفر و اسکان مناسب در حال تهیه و تدوین است که به زودی این بسته‌ها در سایت‌ها و صفحات مجازی به مردم و مخصوصاً مردم کشور‌های هدف معرفی می‌شود.

لزوم فرهنگ‌سازی برای ارتقای سواد برخورد با گردشگران سلامت

او تصریح کرد: گردشگران سلامت به نیت درمان و شفا یافتن رنج سفر به مشهدالرضا را متحمل می‌شوند و شایسته است فرهنگ امام مهربانی‌ها در نحوه برخورد و خدمت‌رسانی به این گروه مورد توجه واقع شود.

سرپرست معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد تاکید کرد: در این راستا اصحاب رسانه و خبرنگاران به عنوان یکی از مراجع فرهنگسازی، می‌توانند با تولید محتوا در این زمینه نقش موثری ایفا کنند و به ارتقای سطح سواد برخورد با زائر و گردشگر سلامت کمک کنند.

توکلیان با بیان اینکه گردشگر سلامت علاوه بر ارزآوری و کمک به چرخه اقتصادی شهر، سفیر رسانه‌ای، مبلغ فرهنگ رضوی و معرف خدمات سلامت ما در بازگشت به کشور خود خواهد بود، اظهار کرد: بنابراین لازم است کلیه افراد فعال در مشاغل مرتبط با گردشگری سلامت از جمله تاکسی‌داران، هتلداران، پرسنل بیمارستان‌ها و ... بیش از پیش فرهنگ میزبانی مناسب را در برخورد با مهمانان خارجی مراعات کنند.

منبع: ایرنا