کامران داوری رئیس پژوهشکده آب و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد گفت: باید منشاء آبی که در کشفرود جاری میشود را مورد توجه قرار داد. منشاء این آب عمدتا پساب تصفیه شده، بایپس فاضلاب تصفیهخانهها و سپتاژ و فاضلابهای محلی بوده که از محدودههای حاشیه رودخانه وارد میشود اما عمده منشاء مربوط به پساب تصفیه شده و فاضلاب بایپس شده است.
او با بیان اینکه فاضلاب تصفیه شده باید با کیفیت مناسبی تصفیه و تخلیه شود تا مشکلی برای محیط و انسان ایجاد نکند، افزود: متاسفانه این اتفاق رخ نمیدهد و کیفیت تصفیه خوب نیست. ما از لحاظ استاندارد مجاز نیستیم آب فاضلاب را برای کشاورزی استفاده کنیم. اگر آب آلوده برای کشاورزی استفاده شود مخاطراتی دارد، ممکن است آلودگیهای موجود در آب اعم از شیمیایی و میکروبی به انسان منتقل شود به خصوص اگر با آن سبزیجات و موادی که خام مصرف میشود، تولید شود؛ متاسفانه در کشفرود این اتفاق میافتد.
رئیس پژوهشکده آب و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: از لحاظ زیستمحیطی آب آلوده به سفره آب زیرزمینی نفوذ کرده و آن را آلوده میکند و ممکن است بیماریهایی را در پیرامون خود ایجاد کند. حشرهها نیز این آلودگی را با خود جابهجا میکنند. در صورت آبیاری با این آب آلوده، احتمال دارد خاک بعد از مدتی کیفیت خود را از دست بدهد.
شوری آب در حال افزایش است
داوری با اشاره به اینکه ما اندازهگیری زیادی از وضعیت آلودگی سفرههای آب زیرزمینی نداریم، بیان کرد: مهمترین عاملی که در کشفرود وجود دارد، EC یا هدایت الکتریکی آب است که نشان میدهد چه میزان املاح در آب وجود دارد. شوری آب در شرق مشهد بسیار بالا است و در محدوده باغ گیاهشناسی که ابتدای بلوار فرودگاه قرار دارد شوری حدود ۵۳۰۰ داریم. در ۳۰ سال گذشته شوری آب کمتر بوده و اکنون در حال رشد است.
او تصریح کرد: این شوری علل متعددی دارد. آبهای بالادست حوزه سالم و خوب است اما هرچه به سمت پاییندست حرکت میکنیم کیفیت آب بدتر میشود. یک دلیل آن ورود آلودگیهایی است که به صورت طبیعی یا به وسیله انسان به آب زیرزمینی میرسد.
بهجای درمان آلودگی کشف رود در دو طرف رودخانه خاکریز ایجاد کردهاند
رئیس پژوهشکده آب و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد تاکید کرد: این وضعیتی که اکنون در کشفرود وجود دارد، شایسته کلانشهر مشهد نیست. مبلغ زیادی در این منطقه هزینه شده تا کشفرود از این وضعیت نجات پیدا کند اما مسئله کشفرود آلودگی بوده و به جای اینکه آلودگی درمان شود، در دو طرف رودخانه خاکریز ایجاد کردهاند.
کمبود تصفیه خانه در مشهد
داوری اظهار کرد: آیا مسئله کشفرود این بوده که در دو طرف رود خاکریز ایجاد کنند یا اینکه آلودگی درمان شود؟ این کار آلودگی و برداشت آب آلوده را حذف نکرده است. مسئله اصلی ما در کشفرود این نیست. اگر آلودگی در منشاء مدیریت میشد و وارد رودخانه نمیشد یا اگر با کیفیت مناسب وارد رودخانه میشد، مشکلی وجود نداشت. مشکل اصلی در مشهد کمبود تصفیهخانه است که باید توسعه پیدا کند.