بریکس و سیاست چندجانبه‌گرایی ایران

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان که به تازگی در نشست وزرای خارجه کشور‌های دوست بریکس شرکت فعال داشته در یادداشتی در روزنامه تهران تایمز با عنوان «بریکس و سیاست چندجانبه گرایی ایران» منتشر کرد.

ترجمه فارسی متن کامل یادداشت حسین امیرعبداللهیان در این روزنامه به شرح زیر است:

شهر کیپ تاون در آفریقای جنوبی در روز ۱۲ خردادماه جاری میزبان نشست وزرای امور خارجه کشور‌های دوست بریکس بود. اینجانب به دعوت دکتر پاندور وزیر امور خارجه افریقای جنوبی در این نشست شرکت نمودم و طی سخنرانی در نشست و نیز در ملاقات با همتایان خود از کشور‌های عضو بریکس، به تبیین مواضع جمهوری اسلامی ایران در خصوص بریکس و اهداف و برنامه‌های آن پرداختم.

پنج کشور عضو بریکس بیش از یک پنجم تولید ناخالص داخلی، چهل درصد جمعیت (بیش از ۳ میلیارد نفر) و سی درصد مساحت جهان را شامل می‌شوند. با گذشت پانزده سال از تاسیس بریکس، این گروه توانسته است جایگاه خود را به عنوان یک ائتلاف مهم از اقتصاد‌های نوظهور و خط مقدمِ کشور‌های جنوب در مقابله با نظام‌های اقتصادی و مالی جهانی مطرح نماید. رویکرد‌های اخیر کشور‌های عضو در قبال برخی روند‌های غالب در جهان و اقداماتی که از جمله برای مقابله با هژمونی دلار و مخالفت با یک جانبه گرایی در عرصه اقتصاد و تجارت جهانی در پیش گرفته اند مورد اقبال بسیاری از کشور‌ها قرار گرفته است بگونه‌ای که تعدادی از کشور‌ها خواستار عضویت در آن شده اند.

دولت جمهوری اسلامی ایران در چارچوب دکترین سیاست خارجی متوارن از جمله دیپلماسی اقتصادی را مورد توجه جدی سیاست خارجی خود قرار داده است. چندجانبه گرایی به عنوان یکی از ابزار‌های محوری در پیشبرد دیپلماسی اقتصادی مدنظر دولت دکتر رئیسی می‌باشد. حضور فعال ما در سازمان‌های اقتصادی منطقه‌ای ناشی از همین توجه به اهمیت چندجانبه گرائیست. عضویت اخیر جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای- که بزودی مرحله نهایی عضویت دایم تکمیل می‌شود- یک دست آورد مهم دیگر در این عرصه می‌باشد. سازمان همکاری شانگ‌های قطعا با عضویت کامل جمهوری اسلامی ایران تقویت خواهد شد کمااینکه جمهوری اسلامی ایران نیز با عضویت در این سازمان، بیش از پیش از مزایای چندجانبه گرایی بهره‌مند خواهد شد.

همچنین عضویت در بریکس می‌تواند یک گام محکم دیگر در پیشبرد و تقویت چندجانبه گرائی جمهوری اسلامی ایران باشد. در ماه ژوئن سال گذشته نامه‌ای را برای همتایان خود در ۵ کشور عضو فرستادم و ضمن اشاره به مزایای متقابل، آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای عضویت در بریکس را اعلام نمودم. عضویت جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل فراوان نظیر منابع انرژی سرشار و موقعیت جغرافیایی و مواصلاتی کم نظیر و نیز نیروی انسانی ماهر و دست آورد‌های علمی و دانش بنیان قطعا ارزش افزوده قابل توجهی را برای بریکس بهمراه خواهد داشت. تجربه گران، ولی ارزشمندِ ایران در مقابله با یک جانبه گرائی افسارگسیخته، یک دارائی کم نظیر برای بریکس خواهد بود. متقابلا، عضویت در بریکس، جمهوری اسلامی ایران را از ظرفیت جدیدی در دیپلماسی اقتصادی چندجانبه بهره‌مند خواهد ساخت.

تعداد کشور‌هایی که در کنار جمهوری اسلامی ایران علاقمندی خود را به عضویت در بریکس اعلام کرده اند و برخی از آن‌ها در نشست کیپ تاون حضور داشتند بیانگر اهمیت روزافزون اهدافی است که بریکس بدنبال تحقق آنهاست. همانطور که در سخنرانی خود در نشست دوستان بریکس تصریح نمودم یک «بریکس گسترش یافته» می‌تواند الگو‌های موثری از حکمرانی شمولی و جمعی، همکاری نوین جنوب-جنوب و ائتلاف جدید اقتصاد‌های نوظهور را به جهان عرضه نماید؛ الگو‌هایی که قطعا در اصلاح نظامات کنونی در جهان نقش ایفا خواهند کرد.

در حال حاضر عضویت در بریکس در دستور کار اعضای بریکس شامل هند، آفریقای جنوبی، برزیل، روسیه و چین قرار گرفته است. همچنین، شرکای ما در بریکس در حال تدوین معیار‌های عضویت هستند (البته همانطور که در گفتگو با همتایان خود از کشور‌های عضو بریکس تصریح کردم هر معیاری که ملاک عضویت در بریکس قرار گیرد جمهوری اسلامی ایران منطقا یکی از کاندیدا‌های اصلی برای عضویت خواهد بود.)

در سخنان خود و رایزنی‌ها برای تحقق عضویت ایران در بریکس تاکید کردم که البته جمهوری اسلامی ایران صرفا منتظر عضویت رسمی در بریکس نمی‌ماند و راه‌های شراکت با این بلوک مهمِ جنوب را مدنظر قرار خواهد داد. روابط سیاسی ما با هر ۵ کشور عضو در بهترین سطح قرار دارد و تعاملات اقتصادی و تجاری دو جانبه ما با تک تک اعضا رو به گسترش است. ما در جمهوری اسلامی ایران بدنبال آن هستیم فضا‌های همکاری چندجانبه جدیدی را فراهم سازیم. بزودی وزرات امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نشستی را در تهران با دعوت از کشور‌های عضو بریکس برگزار خواهد کرد و راه‌های گسترش تعاملات را بررسی خوهیم کرد.

اینجانب نیز از فرصت‌هایی که در پیش است از جمله ملاقات‌هایی که با همتایان خود از کشور‌های عضو بریکس در مناسبت‌های مختلف خواهم داشت برای این منظور بهره خواهم برد.

دستور کار ما در پیگیری دیپلماسی پویا این است: «ما هر جا که منافعی برای ملت عزیز ایران باشد آن جا هستیم.»

با آرزوی بهترین‌ها و خبر‌های خوش و شادی آفرین