این را همه می‌دانندکه ایام امتحانات فرزندان فقط زندگی شخصی خودشان را تحت الشعاع قرار نمی‌دهد، بلکه کل خانواده درگیر این امتحانات می‌شوند و از همه مهمتر والدین هستند که باید با آگاهی و درایت کافی این ایام را مدیریت کنند تا هم فرزندانشان با موفقیت امتحانات را بگذرانند و استرس کمتری را تجربه کنند و هم خودشان کمتر اذیت شوند، اما چطور؟

امتحانات دانش آموزان این روز‌ها به پایان رسیده و والدین خوشحال اند که دانش‌آموزان خانه درسشان در یک پایه دیگر تمام شده و حالا ایام تابستان را شروع کرده اند، اما یک عده که فرزند دانشجو دارند هنوز در این هول و ولا هستند که محیط خانه را باید امن و آرام نگه دارند. آیا شما از این دسته والدینی هستید که هنوز امتحان بچه‌ها تمام نشده، بار و بندیل سفر را بسته یا برنامه‌ریزی کرده اید؟ یا اینکه صبر می‌کنید تا بچه‌ها با فراغ خاطر به امتحانات برسند و بعد دست به کار برنامه‌ریزی شوید؟

محیط امن خانه برای ایام امتحانات ضروری است

«زهرا رمضانی» کارشناس ارشد علوم تربیتی و مشاور تحصیلی می‌گوید: «ایام امتحانات به خودی خود برای بچه‌ها اضطراب زا هست و بخشی از این استرس و اضطراب هم کاملا طبیعی است، اما والدین هم وظایفی دارند تا کمک کنند سطح این اضطراب آنقدر بالا نیاید تا موفقیت دانشجویان را تحت تأثیر قرار دهد.

بچه‌ها در هر سن و سالی که باشند از دانش آموز تا دانشجو ایام امتحان نگرانی‌های خاص خود را دارند، ممکن است تغذیه شان دچار مشکل شود و یا اینکه علی رغم درس خواندن باز هم به سطح نمره مورد نظرشان نرسند یا دچار افسردگی، پریشانی و اضطراب شوند، نخستین نکته این است که والدین کمک کنند محیط خانه برای فرزندانشان امن و آرام باشد، حال از هر لحاظی که بگوییم از نحوه ارتباط اعضای خانواده با هم، جرو بحث نکردن در خانه تا برنامه‌ریزی‌هایی که قرار است پس از ایام امتحانات مثل رفتن به سفر داشته باشند، همه این‌ها می‌تواند پس از امتحانات بچه‌ها صورت بگیرد تا آن‌ها هیچ دغدغه فکری دیگری جز درس خواندن بدون تنش نداشته باشند.

در زمینه اضطراب امتحانات دیده می‌شود که گاه دانشجو مسلط به مباحث درسی است، اما در امتحان موفقیت کسب نمی‌کند، علتش هم همین تشویش درونی و استرس است که خیلی از والدین می‌توانند به کمک فرزندانشان بیایند، مثل دادن عزت و اعتماد به نفس درباره موفقیت فرزندشان یا اینکه نمره به خودی خود اهمیتی ندارد و تلاش آن‌ها با ارزش است.»

امان از شب زنده‌داری شب امتحان

از قدیم باب بود که می‌گفتند دانشجو است و شب زنده داری شب امتحان، حتی خیلی وقت‌ها می‌شنویم که می‌گویند دانشجو‌ها در خوابگاه‌ها یا حتی در منازل با مصرف قرص ضدخواب، کافئین و خیلی چیز‌های دیگر تا صبح امتحان بیدار می‌مانند و درس می‌خوانند، خیلی وقت‌ها این کار‌ها عوارض زیادی از جمله مرگ نا خواسته نیزبه همراه داشته است، اما آیا این درس خواندن چند ساعته شب امتحان ارزشی هم دارد که به قیمت سلامت انسان تمام شود؟

رمضانی در این باره می‌گوید: «این گزاره که درس خواندن دانشجو منحصر به شب امتحان است، کاملا اشتباه است، اطلاعاتی که در چند ساعت به ذهن سپرده شود در چند دقیقه هم فراموش می‌شود، از سوی دیگر چنین اندوخته‌ای که یک مرتبه به ذهن بیاید، کاملا آسیب زا و استرس آور است. مطالعه الگوی خواب دانشجویان این را ثابت کرده که شب زنده داری می‌تواند اثرات مخربی بر ذهن وارد کند، این یادگیری سریع کم اثرترین شیوه یادگیری است. اما حالا سوال این است که پس چطور باید عمل کنند؟

کمک به افزایش تمرکز با ساکت نگه‌داشتن خانه

اولین نکته این است که مطالعه به ایام شب امتحان واگذار نشود و در طول ترم پخش شود. حالا دانشجو و والدینی می‌گویند که این اتفاق افتاده و چطور باید این ایام را مدیریت کنیم.

گام نخست این است که جایی درس بخوانید که کمترین میزان حواس پرتی برایتان ایجاد شود و محیط باعث افزایش تمرکز شما شود، مثلا دیده می‌شود دانشجو یا دانش آموز جایی درس می‌خواند که همه در حال تخمه خوردن و تلویزیون دیدن هستند، اینطور درس خواندن کاملا بی تمرکز است!

گاهی دیده می‌شود دانشجویان موقع امتحان به موسیقی هم گوش می‌دهند، چنین چیزی در مطالعات رد شده است چرا که باعث اُفت حافظه می‌شود و ذهن را از آنچه که باید دور می‌کند.

رمضانی در این زمینه می‌گوید: «یادگیری با شتاب و گنجاندن مباحث طولانی در طول چند ساعت در ذهن نه تنها باعث یادگیری نمی‌شود بلکه باعث می‌شود سر جلسه امتحان همه چیز از یاد برود و احتمال فراموشی را زیاد می‌کند. بهتر است دانشجویان در ایام امتحانات خواب کافی داشته باشند، یعنی هشت ساعت خواب شبشان تکمیل شود، تا دیروقت بیدار نمانند تا حافظه به خوبی عمل کند.

ایجاد تفکر مثبت

والدین برای دور کردن اضطراب دانشجویانشان می‌توانند تفکر مثبت را به طور مداوم در خانه رواج دهند، مثل اینکه به دانشجو بگویند تو تلاشت را کرده‌ای و قطعا از عهده این امتحانات هم، چون قبلی‌ها به خوبی بر می‌آیی و یا اینکه اگر از امتحانی به تصور خودشان نتیجه خوبی نگرفتند، اینطور بگویند که اصل تلاشت بوده نه نمره، مهم این است که کار خودت را انجام دادی. خیلی از خانواده‌ها در برابر اضطراب‌های ناشی از امتحان فرزندانشان و حالت هایی، چون به هم خوردن نظم خواب، تهوع، سردرد و کم‌حافظگی یا کج خلقی به سراغ راهکار‌های پزشکی می‌روند، درحالیکه این حالت‌ها موقت و برای امتحانات است». 

تغذیه مناسب حین امتحانات

یکی از نکات مهمی که والدین به ویژه مادران باید شب‌های امتحان در نظر داشته باشند، وضعیت تغذیه دانشجویشان است، اینکه در کنار خواب خوب و درس خواندن، غذایی هم بخورند که دلشوره و اضطرابشان را کاهش دهد از دمنوش‌های مناسب گرفته تا تغذیه کم چرب و کم روغن تا حال بچه‌ها را به جا بیاورد. این را هم در نظر داشته باشید که فرزندتان حین درس خواندن، غذا نخورد تا هم تمرکزش از دست نرود و هم اینکه زیاد شیرینی و تنقلات مصرف نکند، این خوراکی‌ها شاید ابتدا انرژی زا به نظر برسند، اما در بلند مدت باعث خستگی می‌شوند. تحقیقات نشان داده غذا‌های نشاسته دار مثل برنج، نان و ماکارانی برای شب‌های امتحان مفید است. صبح روز امتحان هم صبحانه مقوی مثل تخم مرغ، نان و عسل مقوی یا میوه مثل موز هستند

در نهایت این ایام امتحانات نیز خواهد گذشت و، چون هر سال دانش آموزان و دانشجویان به سراغ تعطیلات تابستان، تفریحات و سفر می‌روند و این فرصت مغتنمی برای یک مشارکت عالی بین اعضای خانواده با یکدیگر است تا به امید خدا با موفقیت از این مرحله خانواده‌ها عبور کنند.

منبع: فارس