روغن نباتی به عنوان یکی از اقلام اساسی و پرمصرف در سبد تغذیه ای خانوارها محسوب می شود که تولید آن وابسته به کشت دانه های روغنی از جمله آفتابگردان، کلزا، گلرنگ و کاملیا است.

به هر میزان که تولید و فرآوری این دانه ها بیشتر می شود، وابستگی به واردات روغن نباتی نیز کاهش می یابد از این رو رشد و توسعه کشت دانه های روغنی نه تنها از گامهای اساسی در رسیدن به خودکفایی و امنیت غذایی در این حوزه است بلکه با فرآوری آن کنجاله و تفاله های بر جا مانده نیز به مصارف دام و طیور می رسد و گاه در بخش های صنعتی نیز کاربرد دارد.

برای اطلاع از وضعیت کشت این دانه های روغنی در استان زنجان با ناصر وفایی مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان گفت و گو شده است.

استان زنجان به لحاظ کشت دانه های روغنی در چه وضعیتی قرار دارد؟

وفایی: به لحاظ کشت دانه های روغنی هم اکنون ۱۰ درصد خوداتکایی داریم که این آمار بسیار پایین است و برای توسعه و ترویج این دانه ها برنامه های مختلف در استان در دست اجراست تا کشاورزان برای کشت این محصولات ترغیب و تشویق شوند.

از جمله برنامه ریزی های انجام شده به این منظور فراهم کردن زیرساختهای لازم برای فرآوری انواع دانه های روغنی کشت شده در استان است.

در حال حاضر چه میزان از زمین های کشاورزی استان به کشت دانه های روغنی اختصاص دارد؟

وفایی: توسعه کشت دانه های روغنی از جمله کلزا در دستور کار جهاد کشاورزی استان است که امسال این دانه روغنی در بیش از ۴۱۲ هکتار از اراضی کشاورزی شهرستانهای مختلف استان کشت شد.

دانه روغنی گلرنگ نیز در سال زراعی جاری در ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی استان کشت شده است.

دانه روغنی کاملینا که جدیدا معرفی شده است نیز از سال گذشته برای نخستین بار در استان کشت شد که یکی از با کیفیت‌ترین دانه‌های روغنی است که ۳۵ درصد روغن مرغوب از آن استخراج می‌شود.

از روغن این گیاه برای سوخت‌های بیودیزل و همچنین سوخت هواپیما استفاده می‌شود.

این گیاه با کم آبی سازگار و بهترین گزینه کشت به ویژه برای مزارع دیم است.

مقاومت در برابر سرمای بهاره و ماندگاری بیش از ۲ سال در دمای منزل و مقاومت در برابر آفات از ویژگی‌های این محصول است.

امسال نیز این دانه روغنی در شهرستان سلطانیه کشت شده است و در پی توسعه زمین های زیر کشت این دانه روغنی هستیم تا نقش قابل قبولی در تامین روغن نباتی کشور ایفا کنیم.

چه برنامه هایی برای حمایت و ترغیب کشاورزان برای کشت دانه های روغنی دارید؟

وفایی: از جمله برنامه های این اداره کل به این منظور تامین بذر مناسب برای کشاورزان است تا این محصولات به خصوص کلزا به موقع کشت شود.

این محصول باید در پاییز کشت شود که سعی می کنیم با فراهم کردن شرایط لازم، کلزاکاران از شهریور ماه آماده کشت این محصول شوند.

بذر گلرنگ نیز امسال برای گلرنگ کاران تامین شد و هیچ مشکی در این خصوص نداشتیم همچنین در طرح جهش تولید، بذر لازم برای کشت گلرنگ در دیمزارهای استان نیز تامین شد چراکه این محصول در زمین هایی به صورت دیم نیز کشت می شود.

چه حمایت هایی از کشاورزانی که دانه های روغنی کشت می کنند، انجام می شود؟

وفایی: خرید تضمینی محصول یکی از حمایت های مهم و دادن اطمینان خاطر به کشاورزان است تا نسبت به کشت این محصول تشویق شوند.

هم اکنون خرید تضمینی کلزا در پنج مرکز از جمله طارم آغاز شده است و خرید آن در این شهرستان به زودی به اتمام می رسد چرا که به دلیل وجود آب و هوای مناسب این محصول در طارم چند روز زودتر از دیگر نقاط استان به مرحله برداشت می رسد و زمان برداشت این محصول در دیگر شهرستانهای استان نیز از اواخر خرداد تا اواسط تیرماه است.

شورای قیمت گذاری نیز در زمان حاضر هر کیلوگرم از این دانه روغنی را به قیمت ۲۲ هزار تومان به صورت خرید تضمینی قمیت گذاری کرده است که در صدد افزایش قیمت خرید تضمینی هستیم و پیشنهاد قیمت ۲۵ هزار تومان در هر کیلوگرم نیز داده شده است که در صورت تحقق آن، کشاورزانی که محصول خود را به قیمت کمتری فروخته اند مابه التفاوت آن را دریافت خواهند کرد.

تلاش داریم تا قیمت خرید تضمینی را افزایش دهیم تا بتواند با محصولات دیگری همچون گندم و جو رقابت کند چراکه قیمت دیگر محصولات افزایش می یابد و رغبت کشاورزان به کشت آن محصولات که شاید زحمت کمتری نیز نسبت به کشت این دانه ها دارد افزایش می یابد.

کشاورزان بهره بردار دانه های روغنی چه نیازها و خواسته هایی دارند؟

وفایی: خواسته کشاورزان نیز در این حوزه افزایش قیمت خرید تضمینی است. حداقل قیمت محصول کلزا باید هر کیلوگرم ۳۰ هزار تومان باشد تا کشت آن برای کشاورزان صرفه اقتصادی داشته باشد و تلاش دولت نیز افزایش این قیمت است.

جهاد کشاورزی استان در الگوی کشت، تولید کلزا و گلرنگ را نیز دارد و اینها را در اولویت قرار داده است به طور معمول تامین کود شیمیایی مورد نیاز این محصول برای کشاورزان به صورت رایگان انجام می شود و یکسری مواد ریز مغذی و علف کش نیز در اختیار کشاورزان کلزا کار قرار داده می شود.

به دلیل اهمیت این محصول راهبردی خدماتی نیز به طور رایگان به کلزاکاران ارایه می شود.

کارشناسان ناظر و پهنه ای در این خصوص در اقصی نقاط استان فعال هستند که در کنار کلزاکاران قرار می گیرند و در زمان کشت آنها را راهنمایی می کنند.

کلزاکاران گاه با مشکلاتی در خصوص نحوه از بین بردن علف های هرز یا در زمان برداشت نیز با برخی مسایل مواجه می شوند که می توانند با مراجعه به مراکز خدمات جهاد کشاورزی راهنمایی های لازم را کارشناسان این اداره کل بگیرند.

اگر خرید تضمینی موفقی در این محصولات که شرکت غله و خدمات بازرگانی متولی آن است، داشته باشیم سال آینده حداقل ۵۰۰ هکتار از زمین های کشاورزی استان به کشت کلزا اختصاص می یابد و در کنار آن کشت سایر دانه های روغنی نیز توسعه می‌یابد.

منبع: ایرنا