بهنام زنگی درباره هدف تشکیل خانه خلاق و نوآوری «هنر و فرهنگ» ذیل فعالیت‌های مؤسسه صبا اظهارداشت: خانه‌های خلاق و نوآوری گونه‌ای از نهاد‌های مدیریت دانش و تجربه و فناوری هستند که وظیفه شناسایی و تشویق و حمایت از ایده‌ها، نوآفرین‌ها (استارت‌آپ‌ها)، شرکت‌های خلاق و افراد یا فرایند‌های خلاق و نوآور را برعهده دارند تا از طریق خود خانه و شتاب‌دهنده‌های مستقر در آن، با مجاورت و در کنار هم قرار گرفتن آموزش و هدایت، بتوانند به کسب و کار و تولید محصول و در نتیجه خلق ارزش و ثروت دست یابند.

به گفته زنگی، ظرفیت‌های چشم‌گیری در حوزه صنایع خلاق در ایران وجود دارد که نیازمند مدیریت و شناسایی و حمایت‌اند. اقتصاد مقوله‌ای به روز شونده و علمی است؛ لذا مطالعه و ارزیابی اقتصاد فرهنگ و صنایع خلاق و زیربخش‌های متنوع آن توسط مراکزی، چون خانه‌های خلاق می‌تواند به شناخت و تحلیل نیازها، شناسایی بازار، بازارسازی و توسعه بازار منجر شود.

وی با اشاره به جایگاه و مسئولیت فرهنگستان هنر و به تبع آن، مؤسسه صبا در سپهر فرهنگ و هنر ایران افزود: راه‌اندازی خانه خلاق و نوآوری هنر و فرهنگ در مؤسسه صبا می‌تواند شناسایی و سامان‌دهی و مدیریت نوآوری‌های مرتبط به هنر و فرهنگ ایران را تسریع کند و از طریق خدمات آموزشی، مشاوره‌ای، دفتری و تجهیزاتی، ایده‌های خلاق را تا مرحله بلوغ آن‌ها که تبدیل شدنشان به شرکت‌های مستقل است، همراهی کند.

زنگی درباره ویژگی‌هایی خانه خلاق و نوآوری «هنر و فرهنگ» بیان کرد: این نهاد جزو خانه‌های خلاق بسیار جوان در میان بیش از یکصد خانه‌ای است که با مجوز معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تأسیس شده‌اند. ما ضمن آسیب‌شناسی فعالیت خانه‌های موجود تلاش کرده‌ایم از تجارب موفق یا ناکام این خانه‌ها، در تدوین راهبرد‌ها و برنامه‌های عملیاتی خانه هنر و فرهنگ، بیشترین بهره را ببریم.

رئیس مؤسسه فرهنگی، هنری و پژوهشی صبا اظهارداشت: با توجه به غنای فرهنگی و هنری ایران، یکی ظرفیت‌های بسیار امن کشور، در ایجاد ثروت و اشتغال و تولید، توجه به حوزه صنایع نرم به ویژه صنایع فرهنگی است. تنوع و تکثر دستاورد‌های بومی حوزه صنایع فرهنگی در میان اقوام و خرده‌فرهنگ‌های ایران، زمینه‌ای بسیار ارزشمند است که با مدیریت مناسب می‌تواند به توزیع عادلانه فرصت‌های اشتغال و ایجاد ثروت در اقصی نقاط کشور کمک کند.

وی گفت: با توجه به اینکه در محصولات و تولیدات حوزه هنر و فرهنگ نوعی زبان و بیان مشترک در جوامع انسانی وجود دارد، هر گونه کمک به توسعه صنایع فرهنگی و نرم می‌تواند به ارتقای حضور فعالان فرهنگی ایرانی در جامعه بین‌المللی منجر شود. این امر طبعاً علاوه بر خلق ثروت و افزایش سهم کشور از بازار جهانی صنایع فرهنگی، به تقویت حضور فرهنگ غنی کشور در عرصه‌های خارجی کمک می‌کند.

از پشتوانه فرهنگستان هنر برخورداریم

به گفته زنگی، از جمله امتیازات خانه «هنر و فرهنگ» و وجه تمایز آن با دیگر خانه‌های خلاق موجود تمرکز بر حوزه اختصاصی فرهنگ و هنر است. دیگر مزیت رقابتی خانه خلاق و نوآوری هنر و فرهنگ این است که این نهاد از پشتوانه پُرارزش فرهنگستان هنر برخوردار است.

رئیس مؤسسه فرهنگی، هنری و پژوهشی صبا افزود: فرهنگستان هنر سرمایه اجتماعی و فرهنگی بی‌همتایی دارد. این سرمایه که تاکنون در راستای اهداف سازمانی فرهنگستان، در جهت توسعه و تعالی هنر و فرهنگ قرار داشته است، از طریق خانه خلاق می‌تواند برای توسعه صنایع خلاق فرهنگی نیز به کار گرفته شود. از این طریق، شرکت‌های نوپا، ایده‌ها، افراد خلاق، نوآفرین‌ها و شرکت‌های خلاق حوزه هنر و فرهنگ و حتی شتاب‌دهنده‌ها می‌توانند از سرمایه فرهنگستان هنر برای تقویت خود استفاده کنند.

منشور فعالیت‌ها، ساختار و اساسنامه این خانه تدوین شده است

زنگی از پایان طراحی ساختار، تدوین منشور فعالیت، تدوین اهداف و چشم‌انداز خانه خلاق هنر و فرهنگ خبر داد و گفت: در مراحل تهیه اسناد بالادستی خانه هنر و فرهنگ، بر شناسایی نیاز‌ها و ضرورت‌ها و جنبه‌های مغفول یا مهجور حوزه صنایع فرهنگی کشور، که بخش خصوصی توان یا تمایلی برای ورود جدی به آن‌ها نداشته، تأکید کرده‌ایم؛ لذا ضمن تهیه نقشه‌ای از نقاط آسیب‌پذیر و شکننده موجود در این حوزه، فهرستی از اولویت‌ها که خانه هنر و فرهنگ می‌تواند در پایدارسازی و تداوم حیات آن‌ها نقشی مؤثر ایفا کند تهیه شده است.

همکاری با حدود ۱۰ شتاب‌دهنده

رئیس مؤسسه صبا اظهارداشت: به همین منظور، ۱۰ شتاب‌دهنده پیش‌بینی و طراحی شده‌اند که با توجه به امکان‌سنجی و نیازسنجی در حوزه صنایع فرهنگی اولویت‌بندی شده‌اند.

وی گفت: بر همین اساس، از بین ۱۰ شتاب‌دهنده، سه شتاب‌دهنده بدین شرح در اولویت قرار گرفتند؛ نخست، شتاب‌دهنده «اسباب‌بازی و سرگرمی» که مذاکرات اولیه برای استقرار آن انجام شده است. دوم، شتاب‌دهنده «بسته‌بندی» است که جزو نیاز‌های ضروری صنعت و بازار صنایع فرهنگی است و دچار فقدان و ضعف آن در این حوزه هستیم؛ در حالی که می‌تواند ارزش افزوده بالایی برای محصولات فرهنگی ایرانی ایجاد کند. سوم، شتاب‌دهنده «هنر‌های تجسمی» است که تقریباً بزرگ‌ترین گردش مالی را در میان صنایع فرهنگی در دنیا دارد و به نظر می‌رسد می‌تواند با ظرفیتی چشم‌گیر به اقتصاد هنر و فرهنگ کشور کمک کند.

زنگی درباره مخاطبان خانه‌های خلاق بیان کرد: طبیعتاً هیچ محدودیت سنی در خانه‌های خلاق وجود ندارد و هر فرد، با هر شغل و سن و تحصیلاتی، می‌تواند در این خانه فعالیت کند. در خانه‌های خلاق، مبنا ایده‌های نوآوارانه و خلاقانه است و از آنجا که بروز و ظهور خلاقیت عمدتاً در دوره جوانی و نوجوانی صورت می‌گیرد، پیش‌بینی می‌کنیم خانه خلاق هنر و فرهنگ به زودی میزبان ده‌ها و صد‌ها جوان خلاق و نوآور در حوزه صنایع فرهنگی باشد.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا فعالیت خانه هنر و فرهنگ بیشتر در حوزه تجسمی است یا می‌تواند در دیگر حوزه‌های هنری نیز باشد؟، گفت: اینکه صبا بیشتر در زمینه هنر‌های تجسمی فعالیت می‌کند به دلیل ساختار کالبدی و ظرفیت‌های نمایشگاهی آن است، اما اساسنامه و مأموریت سازمانی ما شامل آموزش و پژوهشِ هنر نیز هست. طبیعتاً برای تخصصی‌تر شدن فعالیت‌ها، فضای تجسمی فضای بهتری بوده و صبا تجارب درخشانی در این حوزه دارد.

رئیس مؤسسه صبا افزود: بر همین اساس، تلاشمان برای تخصص‌گرایی و تمرکز خانه بر حوزه هنر‌های تجسمی است. هر یک از شتاب‌دهنده‌ها نیز به نحوی با هنر‌های تجسمی مرتبط هستند. به عنوان مثال، بسته‌بندی در چارچوب هنر‌های تجسمی جای می‌گیرد و اسباب‌بازی نیز، از منظر زیبایی‌شناسی، ماهیتی تجسمی دارد و بخش مهمی از آن، از جمله شکل و طراحی سازه، در پیوند با هنر‌های تجسمی قرار دارد. اساساً خانه خلاق هنر و فرهنگ تلاش می‌کند پیوند‌های ناگسستنی گرایش‌های مختلف هنر را روشن‌تر و مستحکم‌تر و ضرورت آن‌ها را بیش از پیش برای فعالان صنایع فرهنگی مشخص کند.

طراحی نشان خانه خلاق هنر و فرهنگ

زنگی درباره طراحی نشان خانه خلاق «هنر و فرهنگ» بیان کرد: در طراحی نشان خانه، تلاش شده است تا علاوه بر جنبه‌های زیبایی‌شناختی نشان، پویایی و تکاپو و تنوع و تکثر در آن تداعی شود و مجموع پویش‌های فرمی داخل نشان به هویتی منسجم مانند خانه ختم شود. این نشان روی تابلو‌های رو به بیرون خانه خلاق نصب شده و گرافیک محیطی داخلی خانه نیز در حال طراحی و پیاده‌سازی است.

رئیس مؤسسه صبا همچنین درباره اساسنامه خانه خلاق «هنر و فرهنگ» اظهارداشت: کتابچه‌ای برای این کار تدوین شده و خانه خلاق و نوآوری «هنر و فرهنگ» نخستین خانه‌ای است که برنامه‌ها، ظرفیت‌ها، چشم‌انداز و اهداف خود را تدوین و در قالب یک کتاب منتشر کرده است.