نسرین صفربیرانوند، «دلبر شهریسوند»؛ فامیلی‌اش برایم جالب است، برای همین اول صحبت از او وجه تسمیه فامیلی‌اش را می‌پرسم، می‌گوید: در زبان بختیاری شهریسوند یعنی بزرگ.

او از همان جوانی به فرش‌بافی علاقه داشته و حدود ۱۷ تا ۱۸ فرش هم بافته است. دلبر شهریسوند، بانوی ۵۰ ساله و اهل روستای گلبهار علیا شهرستان الیگودرز است که با کمک جهاد کشاورزی الیگودرز و برنامه توسعه سازمان ملل متحد (UNDP) یک کارگاه ریسندگی نخ به راه انداخته و زمینه اشتغال ۳۵ نفر از بانوان سرپرست خانوار و بد سرپرست را فراهم کرده است.

شروع کار با ۸۰۰ هزار تومان

سال ۹۸ و ۹۹جهاد کشاورزی الیگودرز برای اشتغال بانوان روستایی طرحی را پیشنهاد می‌کند، در این طرح ثبت نام کردم و سال ۱۴۰۰ خانمی به اسم دالوند با ما تماس گرفت و ۷ دستگاه ریسندگی نخ را به من تحویل دادند.

وسط زمستان بود که ۸۰۰ هزار تومان پشم را خریداری کردیم، چون دست و بالمان خالی بود، توانستیم همین مبلغ مواد اولیه را خریداری و کار را با هفت نفر شروع کنیم.

مواد اولیه را از سیرجان تهیه کردیم، بعد از مدتی که پشم را به نخ تبدیل کردیم، بار دوم ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان مواد اولیه از محل فروش همان نخ تهیه کردیم، حالا تا ۱۵ میلیون تومان مواد اولیه هم خریداری می‌کنیم.

استان‌های دیگر نخ را قیمت بالاتری می‌خرند

نخی را که ما با دستگاه و یا به شکل سنتی یعنی با دوک تولید می‌کردیم، کیلویی ۱۵ هزار تومان خریداری می‌شد، اما در حال حاضر کیلویی۴۰ هزار تومان می‌خرند.

از شهر‌های مختلف مانند بروجرد، اصفهان و شهر‌های دیگر مواد اولیه را تهیه می‌کنیم و نخ تولید شده را به کرمانشاه، مشهد، تبریز و به شیراز می‌دهیم، راستش را بخواهید، استان با قیمت پایین‌تری نخ ما را می‌خرند برای همین مجبور هستیم به دیگر استان‌ها بفروشیم.

نخی که ما استفاده می‌کنیم، کاملا طبیعی است بنابراین بازار خود را بین فرش‌باف، گلیم باف و جاجیم باف دارد، ما از طریق شبکه‌های اجتماعی هم بازاریابی می‌کنیم.

درآمد به میزان نخ تولید شده بستگی دارد

معمولا دو ماه یک بار که وزن نخ تولید شده به ۱۵۰ و ۲۰۰ کیلو برسد، حساب افرادی که کار ریسندگی نخ را با دست یا دستگاه انجام می‌دهند، تسویه می‌کنیم.

افرادی داریم که با دستگاه ریسندگی روزی ۴ کیلو نخ تولید می‌کنند و کیلویی ۴۰ هزار تومان هم دستمزد می‌گیرند، در آمد بستگی به کار و وقتی که می‌گذارند، دارد.

در حال حاضر ۲۵ نفر با دوک یعنی همان شکل سنتی و حدود ۸ نفر هم با دستگاه کار تبدیل پشم به نخ را انجام می‌دهند، خوبی کار این است که زنان هم به خانه و زندگی‌شان می‌رسند هم به کارشان.

سعی کرده‌ایم کار را به زنان سرپرست خانوار و یا زنان بد سرپرست بدهیم، تا برای خودشان درآمدی کسب کنند و روی پای خودشان بایستند. پشم را خودمان به بانوان تحویل می‌دهیم، وقتی نخ آماده شده تحویل می‌گیریم، یعنی زحمت تهیه پشم و یا تحویل نخ متوجه آن‌ها نمی‌شود، از طرفی هزینه‌ای هم برای زنانی که کار ریسندگی را انجام می‌دهد، ندارد.

دودوک‌هایی که آماده ریسندگی هستند

«سررشته را به دور قلاب می‌پیچاند و با یک دست دوک را روی زانو تاب می‌دهد و با دست دیگر پشم یا پنبه را که از یک سر به صورت باریکی به رشته سر چنگک متصل است به آرامی به تاب درمی‌آورد، همین که رشته به درازای فاصلهٔ دست و زانو یعنی حدود یک متر رشته شد آن را به دور چوب می‌پیچد و دوباره تافتن رشتهٔ دیگر را شروع می‌کند».

پشمی که با دوک به نخ تبدیل می‌شود درست است زمان بیشتری می‌برد، اما کیفیت بالایی هم دارد و به اصطلاح مشتری پسند است، دستگاه با سرعت بیشتری پشم را به نخ تبدیل می‌کند و قطعا درآمد بیشتری هم دارد.

من خودم هر وقت فرصت کنم هم با دست هم دستگاه کار انجام می‌کنم و لذت می‌برم، لذتی که در ریسندگی نخ با دوک است در دستگاه نیست، به خصوص اینکه همین نخ ریسی با دوک سنتی قدیمی است که متاسفانه اثر چندانی از آن باقی نمانده است.

نخ ریسی با دوک هم سنتی قدیمی و هم جذاب است، چند گروه از تهران برای بازدید آمده بودند، فامیلی یکی از آن‌ها احسانی بود، برایش جالب بود ریسندگی نخ، خودش با دستگاه کارکرد، شوق و ذوق عجیبی داشت.

خوشحال هستم که تعدادی سر این سفره ارتزاق می‌کنند

ریسندگی علاوه بر درآمد زایی که دارد، سرگرمی خودش را هم دارد، یک روستایی هست که ۲۵ نفر از زنان کنار هم جمع می‌شوند و با دوک شروع به نخ ریسی می‌کنند. خوشحالم از اینکه چند نفر سر این سفره که پهن شده درآمدی برای خودشان کسب می‌کند و به زخمی از زندگیشان می‌زنند.

اگر حمایت بیشتری هم در حوزه بازار فروش و هم تامین دستگاه ریسندگی نخ از ما بشود، انگیزه برای کار بیشتر می‌شود و من می‌توانم ۲۰ نفر دیگر هم اضافه کنم.

دستگاه‌ها را جهاد کشاورزی رایگان در اختیار ما قرار داد، خودم هم چند دستگاه را همان اوایل به قیمت ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان خریدم، الان قیمت همان دستگاه ۵ میلیون‌تومان است.

منبع: فارس