بسیاری از کارشناسان منابع طبیعی بر این باورند با وجود آنکه ۸۸ درصد از اقلیم‌کشور خشک و نیمه خشک است، مقابله با بیابانزایی از دیرباز مورد توجه بوده است.

بیابان‌زایی به‌عنوان سومین چالش مهم جامعه جهانی در قرن ۲۱ با اثرات گسترده اکولوژیکی اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی به ویژه فقر گسترده و تخریب منابع پایه همراه است که به‌واسطه فعالیت‌های انسانی و تغییرات آب‌وهوایی، فروپاشی سرزمین‌ها را درپی دارد.

همه ساله در آستانه روز جهانی مقابله با بیابانزایی از سوی کنوانسیون مقابله با بیابانزایی که یکی از مهم ترین نهادهای مدیریت پایدار سرزمین، هماهنگی‌ها و تبادل دانش در سطح دانش در جهان به شمار می رود، کشور ماهم به عنوان یکی از اعضای فعال کنوانسیون ایفای نقش می‌کند که این اقدام عموما در راستای ارتقای آگاهی نسبت به مخاطرات و چالش های بیابانزایی و تخریب سرزمین است.

طبق گزارش سازمان ملل متحد میزان بیابانزایی ۳۰ برابر سریع‌تر از گذشته در حال افزایش است و به‌طورمیانگین بین ۱۲ تا ۱۴ میلیون هکتار در هر سال به مساحت بیابان‌ها افزوده می‌شود و هر روز تخریب اراضی با بیابانی شدن برای بشر حدود سه میلیارد دلار هزینه دارد. 

ایران با مساحتی نزدیک به ۱۶۴ میلیون هکتار به‌رغم برخورداری از تنوع اقلیمی، در کمربند خشک جهان قرار دارد. برپایه آمارها حدود ۶۱ درصد از مساحت این کشور اقلیم خشک و فراخشک دارد و ۳.۰۸ درصد مناطق بیابانی جهان را در خود جای داده است. 

امسال مقرر است این روز با شعار نقش و حقوق زنان در مدیریت پایدار سرزمین نامگذاری شود، چراکه زنان می‌توانند نقش کلیدی در انتقال فرهنگ محیط زیست  ایفا کنند.

بنابر گفته بسیاری از کارشناسان منابع طبیعی خسارات ناشی از هجوم ماسه‌های روان به منابع زیست انسانی به ویژه در خشکسالی‌های پنج سال گذشته و با تغییرات اقلیمی و آسیب رسیدن به پوشش گیاهی مناطق بیابانی از طریق سو مدیریت منابع آبی و پرداخت نکردن حقابه دشت‌های سیلابی، بیشتر شده است.

۳۰ میلیون هکتار از عرصه‌های کشور تحت تاثیر فرسایش بادی است

وحید جعفریان مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری گفت: حدود ۳۰ میلیون هکتار از عرصه‌های کشور تحت تاثیر فرسایش بادی و عوامل خسارت زا فرسایش بادی است.

به گفته او، حدود ۱۴ میلیون هکتار از ۳۰ میلیون هکتار کانون بحرانی در کشور شناخته می شود که خسارتی حدود ۶۰۰ میلیون دلار در سال به حوزه های حمل و نقل، سلامت، اراضی کشاورزی، روستاها و سکونتگاه ها وارد کرده است.

جعفریان با بیان اینکه فعالیت مقابله با بیابانزایی از دیرباز به عنوان اولویت در کشور مطرح بوده است، گفت: با توجه به آنکه ۸۸ درصد کشور ما را مناطق خشک و نیمه خشک تشکیل می دهد، عملا تحت تاثیر تخریب سرزمین از منظر منابع اقلیمی و زمین شناسی است.

مدیرکل دفتر امور بیابان ادامه داد: تاکنون حدود ۸.۷ میلیون هکتار از عرصه های مستعد، اراضی و کانون‌های بحرانی مابه ازای فعالیت‌های اجرایی نظیر نهال کاری، احداث بادشکن، کنترل روان آب ها، مدیریت چرای دام در مناطق بیابانی مهار و کنترل شده است.

او با بیان اینکه روند تخریب سرزمین سالانه بالغ بر یک‌میلیون هکتار است، گفت: طی برنامه پنجم به طور متوسط ۳۰۰ هزارهکتار عملیات مقابله با بیابانزایی داشتیم که با این وجود یک عقب ماندگی در این ارتباط داریم که با اقدامات فراگیر و جهادی باید این عقب ماندگی جبران شود.

به گفته این مقام مسئول، هرگونه سرمایه‌گذاری و برنامه ریزی اقتصادی در مناطق تحت فرسایش بادی در معرض خسارت شن های روان و گرد و غبار قرار می‌گیرد.

مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان جنگل ها ادامه داد: برنامه جامع مقابله با بیابانزایی برای ۵ میلیون هکتار اقدامات ضرب العجل در قالب برنامه مشار‌کتی و دریافت سرمایه‌های بخش خصوصی در دستور  کار داریم. لذا طرح کاشت یک‌میلیارد اصله نهال در مناطق بیابانی تعریف کردیم تا از این طریق بخشی از عقب ماندگی ها را جبران کرد.

به گفته او، با توجه به برنامه کشور مقابله با بیابانزایی یکی از برنامه های اصلی محیط زیست است که براین اساس باید به جایگاه قانونی زمینه‌های تامین منابع مالی، ایجاد مشوق ها و معافیت‌ها برای بخش خصوصی در بیابان توجه شود‌.

مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان جنگل ها گفت: در طول برنامه ۱۴۰۲ هدف‌گذاری کرده‌ایم که ۱۰۰ هزارهکتار از عرصه های بیابانی از طریق مشارکت مردم باشد، هرچند سال گذشته هم ۸۵ هزارهکتار با همکاری دستگاه های مختلف از جمله وزارت نفت، صمت و سرمایه گذاری بخش های مختلف داشته ایم.

در برنامه جامع پهنه‌های ماسه‌های روان در سطح ۶۸ هزار هکتار از کانون‌های فوق بحرانی در ۱۰ استان کشور از طریق بکارگیری الگو‌ها و فناوری‌های روز دنیا و دانش بومی کشورمان با رویکرد اقتصادی، مشارکتی و زیست‌محیطی در اولویت تثبیت قرار گرفته است.

۴۴ میلیون هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی در زمره قلمرو بیابان قرار دارد

آقای علی حاجی بگلو کارشناس منابع طبیعی و آبخیزداری گفت: براساس آمار اعلامی موسسه تحقیقات جنگل ها، مبنای قلمرو بیابان های کشور ۹۰ میلیون هکتار تعیین شده است.

او با بیان اینکه ۴۴ میلیون هکتار از عرصه های منابع طبیعی در زمره قلمرو بیابان قرار می گیرد، گفت: در مناطق بیابانی و فاقد پوشش گیاهی باید برنامه ریزی مدون کرد که متاسفانه عملا هیچ کاری انجام ندادیم.

حاجی بگلو با تاکید بر این موضوع که سیاست ما کنترل فرسایش بادی در مناطق بیابانی است، گفت: با استفاده از یک سری اقدامات بیابان زدایی را باید کاهش دهیم چراکه به طبع طوفان های گرد و غبار کاهش می یابد.

کارشناس منابع طبیعی ادامه داد: شناسایی مناطق بیابانزایی مهم ترین اقدام در راستای کاهش مناطق بیابانزایی است که براساس آخرین مطالعات در کشور ما ۳۰ میلیون هکتار تحت تاثیر فرسایش بادی است.

به گفته او، از مجموع ۳۰ میلیون هکتار مناطق تحت تاثیر فرسایش بادی، ۱۴ میلیون هکتار به منابع راه های مواصلاتی و تاسیسات زیربنایی و سلامت انسان خسارت وارد می‌کند که طبق آخرین آمار در سال ۹۸ حدود ۶۰۰ میلیون دلار خسارت وارد شده است.

حاجی بگلو ادامه داد: دفتر امور بیابان به عنوان یک دستگاه اجرایی با هدف مدیریت و کنترل کاهش عرصه‌های بیابانی اقداماتی نظیر نهال کاری، بادشکن و مالچ پاشی در دستور کار قرار داده است.

کارشناس منابع طبیعی گفت: سال گذشته حدود ۷۲۱ هزار هکتار با اعتبار بالغ بر ۶۹۵ میلیاردتومان اقدامات بیابانزایی صورت گرفته است، درحالیکه سالانه یک میلیون هکتار به مناطق تحت تاثیر فرسایش بادی اضافه می شود که با این وجود نیاز است سالانه یک میلیون هکتار اقدامات مقابله با بیابانزایی صورت گیرد.

اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۱۴
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۲:۵۸ ۲۷ خرداد ۱۴۰۲
لطفا پیگیر ساخت استخرهای زیادی که در ویلاهای شمال ساخته می‌شوند و می توانند باعث تبدیل شدن شمال به دریاچه ارومیه و خشکسالی بشن رو پیگیری کنید
Iran (Islamic Republic of)
Builder
۲۲:۲۲ ۲۷ خرداد ۱۴۰۲
چو ایران نباشد تن من مباد!
فقط شمال؟
جاهای دیگه مهم نیست؟
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۲:۵۶ ۲۷ خرداد ۱۴۰۲
اوضاع مدیریت آب کشور بسیار افتضاحه. کاش حداقل آبیاری کشاورزی رو مدیریت میکردید
Iran (Islamic Republic of)
Builder
۲۲:۲۱ ۲۷ خرداد ۱۴۰۲
صحیح.اگر آبخیزداری رعایت بشه ما نباید مشکل آب داشته باشیم.اصلی دلیل بی آبی فعالیت های مردم هست.کسی هم نیست بگه مردم این کار اشتباهه.مثلا مراتع را هم جهت شیب شخم میزنند و انتظار دارند آب کم نشه
Iran (Islamic Republic of)
ایرانیومU-238.03
۱۰:۵۲ ۲۷ خرداد ۱۴۰۲
فقط کاشت درخت گز.
Iran (Islamic Republic of)
Builder
۲۲:۱۹ ۲۷ خرداد ۱۴۰۲
کاشت و نگهداری و ترمیم پوشش گیاهی و جنگلی بومی مربوط به هر منطقه.اگه درحالی کوهستان قطع بشه دودش تو چشم بیابون می‌ره.چون اکوسیستم به قدری حساس هست که حد ندارد.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۵۶ ۲۷ خرداد ۱۴۰۲
شما که کاری نمیکنید فقط حرف میزنید برین جلوی خشکسالی بیابان زایی رو به قبل از اینکه کل کشور رو به بیابان تبدیل کنه
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۱۱ ۲۷ خرداد ۱۴۰۲
تنها راهش دست برداشتن از سیاست های غلط افزایش جمعیت، خود کفایی و صادرات محصولات کشاورزی است.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۳:۰۷ ۲۷ خرداد ۱۴۰۲
فقط ۱۰ میلیون افغانی وارد کشور کردن اندازه صدتا سد مصرف آبشون هست
Iran (Islamic Republic of)
عارف محمدی
۲۲:۱۵ ۲۷ خرداد ۱۴۰۲
تنها راهش اینه که فتوا صادر نکنیم و بپذیریم که راه حل را نمی‌دانیم و فراهان بدیم تا از دل مردم جواب و راه حل بیاد بیرون.حد اقل هر اقدامی که قراره انجام بدیم قبلش تحقیق کنیم ببینیم آیا کشورهای صنعتی قبلاً اون کار را کردند یا نه و جواب گرفتن یا نه.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۸:۲۱ ۲۷ خرداد ۱۴۰۲
سلام خسته نباشید فرهنگ سازی و محافظت منابع طبیعی برای جامعه لازم هست‌ برای اینکه اگر طبیعت از بین بره هر جا که سکونت داشته باشیم قابل تحمل نیست .‌ من به بعضی دوستان کارمند و بازنشسته پیشنهاد دادم که با همیاری اداره محیط زیست رو کمک کنند اما همچنان بی اراده و بی تفاوت از این پیشنهاد گذشتند ... جامعه باید شنوا و مسعولیت پذیر باشه که متاسفانه نیست
Iran (Islamic Republic of)
عارف محمدی
۲۲:۱۲ ۲۷ خرداد ۱۴۰۲
به نظرم فرهنگ سازی نیاز هست ولی اول برای خود دولت و ادارات دولتی دخیل.به خدا با مردمی که ایران داره اگه اونا رعایت کنند مردم هیچ وقت بی تفاوت نمیشینن.خدا می‌دونه کلیه ارگان های دخیل در موضوع چند نفر پرسنل دارند که همشون اندازه یه سر سوزن به این مشکل نمیتونن کمک کنند.همگی چند ماه به جای دفاترشون بیان با هم بزنن تو دل طبیعت آشغال جم کنن یا درخت خرس کنن.مردم هم کمکشون میکنن
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۸:۰۳ ۲۷ خرداد ۱۴۰۲
آیا مناطق خشک و بیابانهای ایران بطور طبیعی بیابان بوده اند یا براثربی ابی و کم بارشی و یا ایجاد سدو بی تدبیریها تبدیل به مناطق خشک و بیابان شده اند؟؟
Iran (Islamic Republic of)
عارف محمدی
۲۲:۰۶ ۲۷ خرداد ۱۴۰۲
سوال خوبیه.به نظر من بی تدبیری.چهار فصل بودن کشور خیلی خوبه.بیابون هم باید باشه.فقط وای به روزی که مثل الان همه چیز قاطی بشه.تو بیابون کارخونه زدن.لب دریا را دولت تصرف کرده.کوهستان بی آب شده و ....اینا همش از بی تدبیریه
آخرین اخبار