بروز ناترازی در تولید و مصرف حامل‌های انرژی، بخش صنعت کشور را در سال‌های اخیر با چالش‌هایی در زمینه تولید محصولات صنعتی و دستیابی به اهداف سودآوری از قبل تعیین شده روبرو کرده است. چالشی که آثار آن نیز در زندگی عامه مردم با افزایش قیمت محصولات مربوطه به صنایع نمود پیدا کرده و بازار محصولات را تحت تاثیر قرار می‌دهد. دلایل ایجاد این چالش را می‌توان در موضوعاتی مانند فرهنگ عمومی مصرف، قیمت حامل‌های انرژی، ضعف سرمایه گذاری در بخش تولید حامل‌های انرژی و محدودیت‌های نقدینگی جهت پرداخت مطالبات تولیدکنندگان جستجو کرد.

‌تابستان ۱۴۰۰ با تجربه خاموشی مکرر مشترکان خانگی و در حالی به پایان رسید که کشور با ۱۵ هزار مگاوات ناترازی برق در بحث تولید و تقاضا روبرو بود. شرایطی که با توجه به سوابق گذشته اگر ادامه پیدا می‌کرد می‌توانست تا ۲۰ هزار مگاوات در سال ۱۴۰۱ برسد. در راستای کاهش ناترازی برق، برنامه‌هایی در قالب دو محور افزایش عرضۀ برق و مدیریت تقاضا در دستور کار صنعت برق قرار گرفت.

در یکی از اقدامات دولت برای رفع این مسئله، در سال ۱۴۰۰ تفاهم‌نامه ساخت ۱۴ نیروگاه حرارتی با ظرفیت حدود ۱۰ هزار مگاوات با سرمایه‌گذاری شرکت‌های صنعتی و معدنی کشور بین ۲ وزارتخانه نیرو و صمت به امضا رسید. حداقل ظرفیت در این تفاهم نامه ۱۰ هزار مگاوات تعیین شد و امکان افزایش آن نیز با توافق دو وزارتخانه امکان پذیر بود.

تقاضای احداث نیروگاه صنایع به ۱۴ هزار مگاوات رسیده است

مصطفی رجبی مشهدی در این خصوص می‌گوید: بعد از تبادل تفاهمنامه وزارتخانه‌های نیرو وصمت و از آغاز دولت سیزدهم عملیات اجرایی ساخت ۵ هزار مگاوات نیروگاه آغاز شده و با توجه به استقبال خوب صنایع، تقاضای احداث نیروگاه از سقف ۱۰ هزار مگاوات که در تفاهمنامه ذکر شده بود نیز فراتر رفته و به بیش از ۱۴ هزار مگاوات رسیده است.

او افزود: بر اساس توافقنامه، صنایعی که در چارچوب تفاهمنامه وزارت نیرو و صمت اقدام به احداث نیروگاه کنند، می‌توانند ضمن تامین برق مورد نیاز خود از طریق نیروگاه احداث شده، برق تولیدی مازاد بر نیاز مصرف خود را به سایر صنایع عرضه کنند؛ در این صورت صنایع طرف قرارداد این نیروگاه‌ها شامل برنامه‌های مدیریت مصرف نخواهند شد.

در نهایت در خرداد امسال در نشستی توافقنامه‌ای بین شرکت مدیریت شبکه برق ایران و نیروگاه قدس سمنان برای تامین برق بدون محدودیت اولین نیروگاه احداث شده توسط صنایع انرژی بر کشور با ظرفیت ۳۶۶ مگاوات مبادله شد. این نیروگاه در قالب برنامه‌ی توسعۀ ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه اختصاصی صنایع، به عنوان اولین نیروگاه ساخته شده در این برنامه، برق خود را به شبکه سراسری کشور تزریق کرد.

بر اساس اعلام شرکت مدیریت شبکۀ برق ایران، صنایع طرف قرارداد این نیروگاه می‌توانند در کل سال بدون هیچ محدودیتی انرژی دریافت کنند و برای این مشترکان صنعتی هیچ برنامه‌ی مدیریت مصرف برقی طی فصل تابستان اعمال نخواهد شد.

رضا ظریفی مدیرامور قرارداد‌های بازار برق ایران هم در خصوص نیروگاه های صنایع می‌گوید: در سال ۱۴۰۰ و در راستای تامین منافع مشترک صنعت برق و صنایع عمده کشور، تفاهم نامه‌ای بین وزارتخانه‌های صمت و نیرو منعقد شد که انتظار می‌رود مطلوبیت‌های بسیار موثری هم برای صنعت برق کشور و هم برای صنایع عمده مصرف کننده برق در پی داشته باشد.

او افزود: در این تفاهم نامه وزارت صنعت، معدن و تجارت برای ایجاد حداقل ده هزار مگاوات ظرفیت‌های جدید نیروگاهی از طریق سرمایه گذاری توسط شرکت‌های صنعتی و معدنی تعهد داده و وزارت نیرو نیز در مقابل نسبت به صدور مجوز‌های لازم، تامین سوخت و جلوگیری از محدودیت مصرف برق صنایع مربوطه اقدام می‌کند.

صنایعی که از برنامه های مدیریت مصرف معاف خواهند شد

ظریفی ادامه داد: واحد‌های ۳ و ۴ نیروگاه سمنان به عنوان اولین نیروگاه از ظرفیت‌های نیروگاهی مشمول این تفاهم نامه وارد مدار شده و اجرای مفاد تفاهم نامه آغاز شده است. موضوع بسیار حیاتی و مهم برای سرمایه گذار این واحدها، عدم شمول برنامه‌های مدیریت مصرف برق برای صنایع زیرمجموعه خود به اندازه تولید واحد‌های مزبور است.

دیرامور قرارداد‌های بازار برق گفت: شرکت مدیریت شبکه برق ایران در راستای اجرای مفاد تفاهم نامه این اطمینان را به صنایع طرف قرارداد این نیروگاه می‌دهد که به اندازه برق تامین شده از نیروگاه سمنان و متناسب با تولید واحد‌های ۳ و ۴ نیروگاه سمنان، صنایع مربوطه را از شمول برنامه‌های مدیریت مصرف خارج کند. این موضوع برای صنایع  دارای ارزش مالی و اقتصادی فراوانی بوده و امید است این اقدام تبدیل به انگیزه برای صنایع مصرف کننده برق در کشور شود.

به گفته مسئولان صنعت برق برای تامین برق پایدار صنایع برنامه ریزی شده تا پایان دولت سیزدهم احداث ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه توسط صنایع محقق شود که ۱۵۰۰ مگاوات آن تا پایان سال احداث خواهد شد.