اعتراض‌ها در فرانسه که از هفته پیش شکل جدیدی به خود گرفته است نشانه هایی از آرام شدن اوضاع ندارد و رییس جمهور فرانسه هم به نظر نمی‌رسد که قصد داشته باشد با معترضان و یا نمایندگان آن‌ها گفتگو کند؛ بنابراین فعلاً نباید انتظار داشت که اوضاع تحت کنترل دولت درآید. به این منظور و برای بررسی ابعاد تازه‌ای از دلایل شکل گیری این اعتراضات باشگاه خبرنگاران جوان مصاحبه‌ای با حاتم یاووز، استاد دانشگاه و پژوهشگر سیاسی از استانبول ترکیه ترتیب داده است که در ذیل مشروح آن از نظر می‌گذرد.

-چرا دولت فرانسه توانایی اداره اوضاع فعلی در فرانسه را ندارد. تحلیل شما از توانایی دولت مکرون چیست؟

حاتم یاووز: دولت فرانسه در تاریخ همواره به دنبال استعمار و زیاده خواهی بوده و این چیزی نیست که من آن را بگویم. شما می‌توانید نگاهی به نسل کشی در الجزایر بیاندازید. جایی که آن همه مردم بی گناه به دست نیرو‌های نظامی فرانسه کشته شدند. حداقل ۱۷ کشور جهان از این دست خاطرات را از دولت‌های مختلف فرانسه به یاد دارند. حالا ما با کشوری مواجه هستیم که از لحاظ ژئوپلیتیکی بسیار پیشرفته است. یک کشور هسته‌ای است، ولی در داخل کشور قادر به حرف به زدن با مخالفان و معترضان نیست و آن‌ها را به بدترین شکل ممکن سرکوب می‌کند. فرانسه کشوری است که همین الان هم با وجود تمام مشکلاتی که داریم آن‌ها را می‌بینیم به دنبال دخالت در امور داخلی سایر کشورهاست. اما الان اوضاع این کشور کمی فرق کرده است. مردم فرانسه این روز‌ها به شدت عصبانی و ناراحتند. به نگاه دولت به موضوعات داخلی از اقتصاد گرفته تا تصمیمات ریز سیاسی و همچنین عملکرد کشور در عرصه جهانی انتقاد دارند. الان کشور‌های آنگلاساکسون دیگر تحمل این را ندارند که فرمانبردار روسای خود باشند. این روز‌ها به لطف شبکه‌های اجتماعی و ارتباطات اینترنتی کمتر کسی هست که به جزئیات یک موضوع دسترسی نداشته باشد. کشور‌هایی مانند فرانسه همیشه دوست داشتند در حیاط خلوت کشور‌های خاورمیانه شیطنت بکنند و در امور داخلی آن‌ها دخالت کنند، ولی امروز می‌بینیم که این کشور‌ها دقیقا در گردابی گرفتار شده اند که خودشان برای سایر کشور‌ها درست کرده بودند. امروز نسلی که باید در جامعه فرانسه نقشی سازنده داشته باشد همین نسل عصبانی است که امروز به خیابان‌ها آمده، ولی دولت مکرون همین نسل را نادیده می‌گیرد و به آن‌ها احترام نمی‌گذارد. پلیس با گاز اشک آور به این نسل حمله می‌کند. کسی حاضر نیست به حرف‌های آن‌ها گوش کند.

اوضاعی که امروز در فرانسه می‌بینیم مختص این کشور نیست. این اوضاع و این خشم گاهاً پنهان موضوعیه که در بیشتر کشور‌های اتحادیه اروپا دیده می‌شود. این روز‌ها در این کشور‌ها از جمله فرانسه دولت‌ها با نسل جوانی رو به رو شده اند که مطالبات به حقی دارند و بر این باورند که دولت‌ها آن طور که باید سرویس‌های اجتماعی را به آن‌ها ارائه نمی‌دهد. برای همین است زمانی که شما در جامعه مدنی خودتان مشکلات زیادی داشته باشید کاملاً واضح است که دیگر حقوق بشر هم رعایت نمی‌شود.

-برخی می‌گویند معترضانی که این روز‌ها در خیابان‌های فرانسه دیده می‌شوند همگی از مهاجران هستند و شهروندان فرانسوی هیچ مشکلی با ساختار فعلی سیاسی و شخص امانوئل مکرون ندارند. شما تا چه اندازه با این نظریه موافق هستید؟

حاتم یاووز: تظاهرات خشونت آمیز که در فرانسه رخ می‌دهد مهاجرانی را که با اجرای قانون مخالفت می‌کنند، شامل نمی‌شود. در عوض، آن‌ها نماینده یک جنبش مردمی از بخشی از جمعیت فرانسه هستند که علیه مجریان قانون قیام کردند. محرک این وضعیت مرگ یک جوان ۱۷ ساله در جریان عملیات کنترلی پلیس در پی امتناع از تنبعیت از دستور پلیس بود. افسر پلیس عامل مرگ این جوان دستگیر شده و هم اکنون در بازداشت به سر می‌برد و منتظر تحقیقات قضایی برای مشخص شدن علل این حادثه است. همان طور که قبلاً هم اشاره کردم این اعتراضات به شکل‌های دیگر در سراسر اروپا که با مشکلات جامعه شناختی دست و پنجه نرم می‌کند نیز در حال گسترش است.

برای درک ریشه‌های این موضوع، باید به دوران پس از جنگ جهانی دوم بازگردیم، زمانی که آمریکا به دنبال کنترل قاره اروپا بود. آن‌ها طرح مارشال را پیشنهاد کردند و با استقرار نیرو‌های خود در کشور‌های اروپایی ناتو را تأسیس کردند. با این حال، ژنرال دوگل تصمیم گرفت فرانسه را از ساختار نظامی ناتو خارج کند و اقدامات آمریکا را نوعی اشغال نظامی و امنیتی اروپا تلقی کرد. از آن زمان تاکنون، مداخلات آمریکا با هدف تضعیف کشور‌های اروپایی و تضعیف هویت آنها، بی وقفه ادامه داشته است. به همین ترتیب، یهودیت سیاسی و فراماسونری از اواخر قرن هجدهم، حتی قبل از تأسیس صهیونیسم، که صرفاً شاخه‌ای از یهودیت سیاسی است، با هویت‌های اروپایی مبارزه کرده اند. این‌ها تمام تلاش‌های خود را برای از بین بردن هویت‌های اروپایی به کار گرفته اند. در نتیجه، تحت تأثیر این قدرت‌های آمریکایی-صهیونیستی، از پایان جنگ جهانی دوم، کارزار گسترده مهاجرت به قاره اروپا رخ داده است. متأسفانه سیاست‌های فرانسه و دیگر کشور‌های اروپایی در تله اتخاذ این سیاست مهاجرتی گرفتار شده است. در نتیجه، تعداد قابل توجهی از جمعیت مهاجر، به ویژه پس از اجرای قانون اجازه الحاق خانواده، در فرانسه ساکن شدند.

با این حال، در طول بحران اقتصادی دهه ۱۹۷۰، زمانی که فرانسه و اروپا با شوک نفتی مواجه شدند، کشور‌های اروپایی فاقد امکانات لازم برای انطباق با این هجوم قابل توجه مهاجران و فراهم کردن شرایط مناسب زندگی برای آن‌ها بودند.

- چرا پلیس فرانسه از ادوات نظامی و وسایل نظامی برای سرکوب معترضان استفاده می‌کند؟

حاتم یاووز: این روز‌ها در فرانسه همه ارکان دولت می‌ترسند که وضعیت به یک جنگ داخلی تبدیل شود، به‌ویژه با توجه به شکاف‌های اجتماعی موجود و ناامیدی مردم فرانسه در مورد ناامنی حاکم در برخی از شهر‌ها و مناطق این کشور. ذکر این نکته ضروری است که فرانسه با پیوستن به اتحادیه اروپا بخشی از حاکمیت خود را رها کرده است. به عنوان یک عضو، قوانین کشور باید با چارچوب قانونی ایجاد شده توسط اتحادیه مطابقت داشته باشد. در نتیجه، وضعیت بسیار پیچیده‌تر از آن چیزی است که در ابتدا به نظر می‌رسید. تحریکات از هر دو طرف به وجود آمده است و همانطور که قبلاً تأکید شده بود، افسران پلیس آموزش کافی برای مواجهه با چنین شرایطی را ندیده اند و با کمبود نیروی انسانی مواجه هستند. این گونه است که دولت فرانسه در حال حاضر برای کنترل اوضاع ناتوان است.

حاتم یاووز، پژوهشگر و استاد دانشگاه از استانبول ترکیه است. او مقالات و گزارش‌های زیادی را درباره تحولات منطقه و جهان به رشته تحریر درآورده است و در حال حاضر نیست از پژوهشگران شناخته شده در موضوعات مختلف سیاسی است.