در این روزها که مردم سیستان و بلوچستان درگیر گرمای نزدیک ۵۰ درجه سوزان تابستان هستند قطعی‌های مکرر و نامنظم آب امان آنها را بُریده است.

خشکسالی، وقوع توفان‌های شدید، ریزگردها، قهر طبیعت و گرمای سوزان از یک سو، افت شدید فشار و قطعی‌های مکرر آب از سوی دیگر تاب و تحمل را از مردم سیستان و بلوچستان به ویژه در زاهدان گرفته به‌طوریکه شرایط طاقت‌فرسایی را در برخی از نقاط برای شهروندان به بار آورده است.

در این میان بیش از ۴۸ ساعت است که آب در ۲۴ نقطه شهر زاهدان به دلیل حادثه در لوله خروجی ایستگاه شماره سه ( حرمک ) در مسیر خط انتقال آب چاه نیمه به زاهدان شامل مهرشهر، زیباشهر، دانشگاه، بزرگمهر، معلم، جانبازان، شهیدقلنبر، دانشجو، دانش، پرستار، بهداشت، خرمشهر، مزاری، ثارالله، پوریا، امیرکبیر، آزادگان، انقلاب، شهرک کارگاهی، بعثت، کوثر، فاضلی، غدیرشهر و شهرک جهاد دچار قطعی شده و مردم را با تنش آبی شدید مواجه کرده است.

معضل قطعی آب همه ساله با فرارسیدن فصول گرم سال و بالا رفتن میزان مصرف مشترکان گریبان گیر مردم بیشتر شهرهای سیستان و بلوچستان به ویژه شهروندان زاهدانی می‌شود، گرمایی که به تناسب شدت آن سبب افت فشار و قطعی‌های مکرر آب می‌شود

در چند روز گذشته قطعی‌های مکرر آب در شهر زاهدان سبب بروز مشکلات عدیده و نارضایتی‌ها و گلایه‌هایی از جانب مردم شده است، مشکلاتی که گویا مردم زاهدان همواره مجبور به تحمل آن هستند.

فصل گرما و نیاز شدید آبی به ویژه در سیستان و بلوچستان خشک و کویری با گرمای غیر قابل تحمل و پیش از فصل تابستان ایجاب می‌کند راهکارهای آبی مطمئن و پایدار برای برون رفت از این مشکل ارائه شود، مشکلی که امروزه به یک معضل در شهر زاهدان و سایر شهرهای استان تبدیل شده و نیازمند چاره اندیشی هر چه سریع‌تر مسوولان دست اندرکار است.

مشکل کم آبی در سیستان و بلوچستان به چند سال اخیر خلاصه نمی‌شود و مدت هاست که مردمان این سرزمین با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند مردمانی که گاه نوشیدن جرعه‌ای آب سالم و بهداشتی از جمله آرزوهایشان به حساب می‌آید.

مردم مهربان و خونگرم و قانع سیستان و بلوچستان قدر آب را به خوبی می‌دانند و هیچگاه آن را بی رویه مصرف نمی‌کنند. بسیاری از این مردم راه‌های مصرف بهینه را در طول سال‌های متمادی خشکسالی و کم آبی یافته‌اند بطوری که اگر باغچه و درختی در خانه دارند با احتیاط کامل و رعایت زمان آبدهی، آنها را با آب وضو یا شستشوهای دیگر و یا قطره‌ای آبیاری می‌کنند. بیشتر مردم خودروهای خود را با یک سطل آب و پارچه‌ای خیس تمییز می‌کنند. با این وجود با کمبود آب رو به رو هستند.

قطعی۲ روزه آب در مهر شهر زاهدان

یکی از ساکنان مهرشهر زاهدان  اظهارکرد: ۲ روز است با قطعی مکرر آب در طول روز مواجه هستیم مشکلی که علاوه بر شست و شو و نظافت موجب عدم استفاده از کولرهای آبی با توجه به شدت گرما شده است.

محمودرضا ملایی ادامه داد: شدت گرما و قطعی مکرر آب آن هم بدون اطلاع رسانی قبلی سبب شده تا در حوزه ذخیره سازی آب نیز مشکل داشته و عملاً هیچ‌گونه آبی برای استفاده نداشته باشیم.

یکی از ساکنان خیابان بزرگمهر زاهدان نیز گفت: با توجه به گرمای هوا در سیستان و بلوچستان و استفاده خانوارها از کولر آبی و نبود آب باعث شده تا نتوانیم از کولر نیز استفاده کنیم.

محمد شه بخش تاکید کرد: مدتی است که شاهد افت شدید فشار و قطعی مکرر آب در این منطقه هستیم، افت فشاری که گاهاً در واحدهای آپارتمانی به هیچ عنوان آب پمپاژ نمی‌شود و باعث بروز مشکلاتی برای مردم مناطق مختلف شهر شده و متأسفانه چاره‌ای برای آن اندیشیده نشده است.

یکی از ساکنان خیابان امیرکبیر زاهدان هم، اطلاع رسانی قطعی آب در مناطق شهر را مهم دانست و اظهارکرد: ۲ روز است که آب منزل ما و سایر همسایگان قطع بوده بدون اینکه ذخیره آبی وجود داشته باشد درحالیکه با اطلاعیه قبلی اداره آبفا می‌توانست از چالش هایی که اکنون مردم با آن مواجه هستند، جلوگیری کند.

ناگفته نماند در بین اوج‌گیری بی‌آبی خرید تانکر و پمپ‌های آب را به شدت در زاهدان افزایش داده است.

در شرایط فعلی آب آشامیدنی زاهدان از چاه نیمه‌های سیستان تأمین می‌شود که خود وابسته به رودخانه هیرمند است و شرایط پایداری ندارد، با این‌ وجود این کلان‌شهر با توجه به افزایش جمعیت، ۶۵۰ لیتر در ثانیه کمبود آب دارد.

بسیاری از مردم زاهدان برای اینکه اسیر بی‌آبی نشده و تابستان‌ها را بدون مشکل بگذرانند نسبت به ساخت حوض انبارهایی در زیرزمین و در حیات خانه خود اقدام کرده‌اند که از این طریق با ذخیره‌سازی آب بتوانند روزهای کم‌آبی را پشت سر بگذارند که البته همین موضوع خود به برداشت و کمبود آب دامن می‌زند.

کمبود ۶۰۰ لیتر آب در ثانیه در زاهدان در پیک مصرف

مدیر امور آب و فاضلاب شهرستان زاهدان گفت: صرفه‌ جویی در مصرف آب بهترین راهکار برای مدیریت تنش آبی برای عبور از بحران فعلی است بطوریکه اگر هر خانوار در طول شبانه روز ۲۰ درصد مصرف خود را کاهش دهد از بحران تابستان ۱۴۰۲ به راحتی می توانیم گذر کنیم.

مرتضی نورا  با اشاره به اینکه مدیریت مصرف بهینه‌سازی یکی از اصول محوری و اصلی مقابله ‏با کم‌آبی است، بیان کرد: بحران کم‌آبی در شهر زاهدان و حوزه سیستان به یکدیگر متصل است، در این راستا نیازمند کمک مردم پیرامون مدیریت مصرف آب هستیم و همه ما وظیفه داریم با همکاری رسانه ها در مساله جهاد تبیین اقدام به امید آفرینی ‏برای مردم کنیم‎.‎

وی تأکید کرد: اگر مقوله کم آبی در شهر زاهدان را کنار بگذاریم در شرایط فعلی شهر زاهدان تنها در پیک مصرف و ایام تابستان حدود ۶۰۰ لیتر در ثانیه با کمبود آب مواجه است که این مقدار در پیک ‏مصرف آب آشامیدنی در نقاط آپارتمان‌نشین و ارتفاعات بیشتر خود را نشان می‌دهد‎.‎

مدیر امور آب و فاضلاب شهرستان زاهدان تصریح کرد: در تلاش هستیم تا با مدیریت شبکه توزیع آب در زاهدان کمترین تنش آبی را داشته باشیم و در این زمینه در برخی ‏از نقاط با افت فشار و گاهی نیز با قطع آب مواجه می‌شویم، که ضمن عذرخواهی از مردم امیدواریم با اتصال منابع آبی جدید به شبکه آبرسانی در تأمین منابع آبی اختلالی نداشته باشیم‎ و از شرایط ‏خاصی که قرار گرفته‌ایم هر چه سریعتر خارج شویم.

در شرایط فعلی شهر زاهدان تنها در پیک مصرف و ایام تابستان حدود ۶۰۰ لیتر در ثانیه با کمبود آب مواجه است که این مقدار در پیک ‏مصرف آب آشامیدنی در نقاط آپارتمان‌نشین و ارتفاعات بیشتر خود را نشان می‌دهدوی ادامه داد: برای رفع اختلال و کمبود ۶۰۰ لیتر آب در ثانیه در مدیریت شبکه توزیع یک سری اقدامات از قبیل وارد شدن سه حلقه چاه جدید در مدار بهره‌ برداری و همچنین چهار حلقه چاه دیگر در حوزه شهر زاهدان برای تأمین آب شیرین‌ کن در مدار بهره برداری قرار خواهد گرفت که می تواند تا حدودی در حل مشکلات به ما کمک کند.

نورا اظهار کرد: در بررسی های صورت گرفته در زمستان ۱۴۰۱ در برخی از مناطق شهر زاهدان با بحران شدید افت فشار مواجه بودیم؛ در مناطق حاشیه شهر مانند شریعتی شمالی طی ۱۰ سال گذشته، مردم به علت شرایط سنگی کوهستانی و اختلاف ارتفاع، تنها روزی ۲ ساعت به آب ‏دسترسی داشتند و آبرسانی در این مناطق به‌صورت سقایی صورت می‌گرفت، که با برنامه‌ ریزی‌های صورت‌گرفته و ‏اصلاح شبکه توزیع آب و اجرای ۶۰۰ متر شبکه جداگانه با تقویت سیستم فشار آب در این مناطق که مرتفع بود، اقدام به رفع مشکل کردیم.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به کمبود اعتبارات بخشی از شبکه توزیع آب آشامیدنی زاهدان تکمیل نشده و این ‏امر باعث شده در بعضی مناطق با مشکل افت فشار مواجه باشیم‎.‎

لزوم همراهی مردم در مدیریت مصرف آب

مدیر امور آب و فاضلاب زاهدان گفت: عدم برنامه‌ریزی آمایش سرزمینی، یکی از مشکلات این شهرستان است، توسعه شهر ‏زاهدان بی‌رویه انجام می‌شود و این در حالیست که این توسعه نیاز به خدمات زیر بنایی دارد‎.‎

وی افزود: تمام تلاش ما این است با مدیریت شبکه توزیع، در هیچ منطقه‌ای از زاهدان با افت فشار آب مواجه نشویم .

نورا انشعابات غیرمجاز را چالش دیگر در شهر زاهدان بیان کرد و گفت: برخورد جدی با انشعابات غیرمجاز در سطح شهر توسط همکاران ما ادامه دارد و شهروندان می‌توانند در صورت مشاهده، انشعابات غیرمجاز را از طریق سامانه ۱۲۲ به ما گزارش بدهند.

وی ساعت پیک مصرف آب را از ۱۲ تا ۱۷ و ۲۰ تا ۲۲ اعلام کرد و افزود: مدیریت مصرف آب با توجه‌ به شرایط بحرانی کنونی، بستگی به مردم دارد که تا چه میزان صرفه‌جویی کنند، ‏در قبال اقداماتی که ما انجام می‌دهیم انتظار این است که مردم نیز حداکثر همکاری را با ما داشته باشند.‏

مدیر امور آب و فاضلاب شهرستان زاهدان مصرف سرانه آب در دنیا برای هر فرد در طول شبانه‌ روز را بین ۱۳۰ تا ۱۵۰ لیتر عنوان کرد و گفت: مصرف سرانه آب در ایران به ازای هر نفر مقدار ۲۰۰ ‏لیتر و در سیستان و بلوچستان و شهر زاهدان این میزان به ۲۳۰ لیتر می رسد که اگر هر نفر در طول شبانه‌ روز ‏‏۲۰ درصد مصرف خود را کاهش دهد به راحتی می توانیم از بحران تابستان ۱۴۰۲ گذر کنیم.‏

وی تصریح کرد: یک کولر آبی روزانه ۳۰۰ تا ۴۵۰ لیتر مصرف آب دارد در حالیکه با ‏نصب یک سایه‌بان، می‌توان هم هوای خنک‌تری دریافت کرد و هم در مصرف آب با ۱۰۰ لیتر کاهش مواجه بود، با کاهش ‏استحمام حمام از ۵ دقیقه به ۴ دقیقه می‌تواند ۱۸ لیتر در مصرف آب صرفه‌جویی کرد، اجرای آبیاری فضای سبز به ساعات پایانی ‏روز یا به‌صورت قطره‌ای از دیگر اقدامات مؤثر برای کاهش مصرف آب است.‏

توضیحات مدیرعامل آبفا در خصوص قطعی آب شهر زاهدان

مدیرکل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان اظهارکرد: خط انتقال آب زابل به زاهدان خط خاص و تحت فشار است و با توجه به بافت زمین احتمالا خردگی در مسیر لوله گذاری می‌رود.

علیرضا قاسمی   بیان کرد: از صبح روز سه شنبه متوجه نشتی در پشت ایستگاه پمپاژ شدیم باتوجه به ایام عید قرار شد تا روز جمعه عملیات ترمیم را عقب بیندازیم اما متاسفانه صبح روز گذشته وضعیت وخیم شد و احتمال دادیم برای ایستگاه پمپاژ اتفاقی بیوفتد و آن حادثه را دیگر تا یک ماه آینده هم نشود جمع کرد، تصمیم گرفتیم از دیروز آب را قطع کرده و ایستگاه پمپاژ سمت زابل- زاهدان را از مدار بهره برداری خارج و عملیات ترمیم را آغاز کنیم.

این مسئول افزود: تا ساعت ۱۱ ظهر روز گذشته مخازنی که آب داشتند وارد شبکه شدند تا مردم فرصت ذخیره سازی داشته باشند، اما بعد از آن حدود ۳۵ درصد جمعیت شهر زاهدان دچار بی آبی شدند.

وی گفت: با توجه به اینکه خط انتقال آب در مسیر خطرناکی قرار داشت، باید شیر تخلیه را باز میکردیم تا زمینه برای جوشکاری فراهم شود که دیشب تقریبا ساعت یک و نیم شب تخلیه انجام و از همان زمان همکاران ما عملیات ترمیم را شروع کردند که تا ساعت هفت صبح طول کشید و عملیات اجرایی به اتمام رسید.

مدیرکل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان بیان کرد: از صبح هر یک ساعت، هر چهار پمپ را فعال کردیم هم اکنون آب از ایستگاه پمپاژ سه به چهار رسیده، از چهار به سمت زاهدان مسیر را پر آب نگه داشتیم و تا یکی دو ساعت دیگر آب به زاهدان می رسد.

وی افزود: با توجه به اینکه حجم ذخیره در خط انتقال داریم، همزمان همه محلات را شروع به آبگیری می کنیم و پیش بینی می‌کنیم تا امشب ساعت ۱۱ شرایط نرمال شود.

قاسمی تاکید کرد: همکاران شرکت آب و فاضلاب این دو روز به طور شبانه روزی فعال بوده اند که این مشکل زودتر برطرف شود.